อุตรดิตถ์
จำนวน : 462,618คน
คำขวัญ :เหล็กน้ำพี้ลือเลื่อง เมืองลางสาดหวาน บ้านพระยาพิชัยดาบหัก ถิ่นสักใหญ่ของโลก
จังหวัดอุตรดิตถ์ เป็นเมืองที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานตั้งแต่สมัยก่อนยุคประวัติศาสตร์ ตั้งอยู่ทางภาคเหนือตอนล่าง โดยสันนิษฐานว่ามีผู้คนมาอยู่อาศัย และตั้งถิ่นฐานในบริเวณนี้มาตั้งแต่ก่อน พ.ศ. 1000 เนื่องจากมีการค้นพบกลองมโหระทึกที่ทำด้วยทองสัมฤทธิ์ที่ตำบลท่าเสา อำเภอเมืองฯ ซึ่งโลหะชนิดนี้มีใช้กันอยู่ในยุคสัมฤทธิ์หรือยุคโลหะตอนต้น ซึ่งเป็นยุคก่อนประวัติศาสตร์นั่นเอง
อุตรดิตถ์ นั้นเป็นจังหวัดที่ถูกหล่อหลอมด้วยวัฒนธรรม และประเพณีภาคเหนืออันทรงคุณค่า นอกจากนี้ยังมีอาหารภาคเหนือที่เป็นเอกลักษณ์ น่าลิ้มลอง ที่แฝงไปด้วยแรงศรัทธาในพุทธศาสนา และภูมิปัญญาท้องถิ่นที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว นับเป็นที่เที่ยวภาคเหนือในประเทศไทยที่ไม่ควรพลาด ได้ชื่อว่าเป็นเมืองแห่งพระแท่นศิลาอาสน์ ตามตำนานอันลึกลับของเมืองลับแล ดินแดนแห่งลางสาดหวานหอม และเป็นบ้านเกิดของพระยาพิชัยดาบหัก ซึ่งท่านเป็นขุนศึกคู่บารมีของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
ก่อนสมัยรัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ตัวเมืองอุตรดิตถ์ในปัจจุบันนี้เป็นเพียงแค่ตำบลชื่อ "บางโพธิ์ท่าอิฐ" ที่ขึ้นอยู่กับเมืองพิชัย แต่เนื่องจากสมัยนั้น เมื่อพ่อค้าจะนำสินค้าขึ้นจากเมืองหลวงพระบาง น่าน หรือเมืองทางเหนืออื่น ๆ เพื่อไปขายทางใต้ เช่น นครสวรรค์ อยุธยา พิษณุโลก กรุงเทพฯ หรือจะนำสินค้าจากทางใต้เพื่อขึ้นไปทางเหนือ ก็จะต้องแวะพักกันตามท่าน้ำจอดเรือของบางโพธิ์ท่าอิฐ
ทำให้เกิดการค้าขาย การแลกเปลี่ยนสินค้า และวัฒนธรรม ตลอดจนถึงการโยกย้ายถิ่นที่อยู่อาศัยของกลุ่มชนต่าง ๆ ตามแนวลำน้ำขึ้น บางโพธิ์ท่าอิฐซึ่งอยู่ริมฝั่งขวาของแม่น้ำน่าน มีความเจริญขึ้นอย่างรวดเร็ว จนเมื่อถึงในสมัยของรัชกาลที่ 5 จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ยกฐานะตำบลบางโพธิ์ท่าอิฐขึ้นเป็นเมือง อุตรดิตถ์ ซึ่งมีความหมายว่า ท่าน้ำแห่งทิศเหนือ และก็ยังคงเป็นเมืองขึ้นกับเมืองพิชัยอยู่
ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 6 เมืองอุตรดิตถ์นั้นมีความเจริญขึ้นมากกว่าเมืองพิชัย จึงได้รับการยกฐานะขึ้นและตั้งเป็นจังหวัด และเมืองพิชัยเลื่อนลงไปเป็นอำเภอหนึ่ง ขึ้นกับจังหวัดอุตรดิตถ์จนถึงทุกวันนี้
ศิลปะ วัฒนธรรม และแหล่งมรดก
สถานที่ท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ และอนุสาวรีย์(
แลนด์มาร์ก และอนุสรณ์สถาน(
ศูนย์ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี(
พิพิธภัณฑ์(
บ้านโบราณ และเมืองโบราณ(
มหาวิทยาลัย
สถานที่ศักดิ์สิทธิ์
วัด(
สถานที่เกี่ยวกับศาสนาอื่นๆ(
วิถีชีวิต
หมู่บ้าน ชุมชน(
ธรรมชาติ และสัตว์ป่า
อุทยานแห่งชาติ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า และเขตอนุรักษ์ทางทะเล(
ดอย และภูเขา(
เขื่อน พื้นที่อนุรักษ์ ทะเลสาบ(
น้ำตก(
ถ้ำ(
แม่น้ำลำคลอง(
แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติอื่นๆ(
บันเทิง และท่องเที่ยวเชิงเกษตร
ฟาร์ม, ไร่, สวน, สวนสาธารณะ และการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ(
