แม่ไม้มวยไทย 15 ท่า พร้อมรูป

แม่ไม้มวยไทย (ประเพณีไทย) หมายถึง ตำแหน่งการใช้หมัด เท้า เข่า และศอก ร่วมกันในการรุกหรือป้องกันตัวในการต่อสู้มวยไทย การใช้ศิลปะมวยไทยอย่างชำนาญ จะต้องผ่านการฝึกฝนเบื้องต้นในการใช้หมัด เท้า เข่า และศอก ให้คล่องแคล่วก่อน จากนั้นพวกเขาจะได้เรียนรู้การใช้หมัด เท้า เข่า ศอก และศิลปะแห่งการหลบหลีกผสมผสานกัน อยู่ที่ครูมวยจะคิดดัดแปลงและลูกเล่นให้ใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพแล้วจึงตั้งชื่อรูปแบบการชกมวยนั้น ๆ ตามพฤติกรรมให้จดจำได้ง่าย เมื่อมีท่ามวยมากขึ้น ก็แบ่งเป็นหมวดหมู่ หรือตั้งชื่อที่คล้องจองเพื่อให้นักเรียนจดจำได้ไม่ลืมง่าย สมัยก่อนมวยไทยโบราณไม่สวมถุงมือแต่จะชกด้วยมือเปล่า หรือใช้ผ้าดิบพันมือเพื่อให้มือต่อสู้สามารถใช้เหวี่ยงหักหรือบิดได้ นักมวยจึงใช้ยุทธวิธีในการต่อสู้มากกว่าการใช้กำลัง จึงทำให้เกิดท่าชกมวยมากมาย ต่อมากำหนดให้นักมวยไทยต้องสวมถุงมือขณะแข่งขันเช่นเดียวกับการชกมวยสากล และมีการออกกฎเกณฑ์ต่าง ๆ เพื่อป้องกันอันตรายที่จะเกิดขึ้นกับนักมวย และง่ายต่อการตัดสินท่าชกมวยที่มีมาตั้งแต่อดีตจึงไม่สามารถใช้ในการแข่งขันได้ ถือว่าขัดต่อกฎเกณฑ์ และตำแหน่งนักมวยบางตำแหน่งไม่สามารถใช้งานได้ง่ายเนื่องจากมีการป้องกันร่างกายมาก ท่าชกมวยบางอย่างก็ถูกลืมไปในที่สุด

 

ครู และผู้เชี่ยวชาญในสมัยโบราณได้แบ่งประเภทของมวยไทยออกเป็นประเภทต่าง ๆ ขึ้นอยู่กับครูมวยแต่ละคน แม้ว่าบางท่าจะมีชื่อต่างกันก็ตาม ไม้มวยไทยที่ถูกกล่าวถึงในตำรามวยหลายเล่ม และแบ่งลักษณะให้ชัดเจน คือ แบ่งตามลักษณะของวิธีแก้และการโจมตีของมวย เรียกว่า เทคนิคการชกมวย แบ่งตามลักษณะการใช้หมัด เท้า เข่า ศอก เรียกว่า เทคนิคการชกมวย ตำราบางฉบับแบ่งเป็นคำว่าไหมใหม่และหลักลาย หรือแบ่งเป็นครูไม้และเกร็ดใหม่ โดยที่ครูใหม่หมายถึงไม้สำคัญเป็นไม้หลักที่ครูมวยไทยเน้นย้ำว่านักเรียนทุกคนจะต้องทำได้ดีและชำนาญ เพราะเมื่อรู้และชำนาญเรื่องไม้ครูแล้ว ไม้ครูแต่ละประเภทก็สามารถแยกย่อยเป็นไม้ได้อีกมากมาย