หน้าหลัก > ภาคเหนือ > จ.เชียงใหม่ > อ.เมืองเชียงใหม่ > ต.หายยา > ฮ้องขวัญ-เฮียกขวัญ การเรียกขวัญในประเพณีไทย

ฮ้องขวัญ-เฮียกขวัญ การเรียกขวัญในประเพณีไทย

Rating: 5/5 (1 votes)

ฮ้องขวัญ-เฮียกขวัญ การเรียกขวัญในประเพณีไทย การฮ้องขวัญ หรือ เฮียกขวัญ เป็นประเพณีที่สืบทอดกันมาช้านานในภาคอีสานและภาคเหนือของประเทศไทย เป็นพิธีกรรมที่มีวัตถุประสงค์เพื่อเรียกขวัญกลับมาให้กับบุคคลที่ประสบเหตุการณ์ไม่ดี หรือเพื่อเสริมสร้างความเป็นสิริมงคลในชีวิต ความเชื่อเกี่ยวกับ “ขวัญ” นั้นแฝงอยู่ในวิถีชีวิตของชาวไทยมาตั้งแต่อดีต ซึ่งเชื่อว่าขวัญเป็นสิ่งที่อยู่คู่กับร่างกายและจิตใจ การเรียกขวัญหรือการฮ้องขวัญจึงเป็นพิธีที่มีความสำคัญในการฟื้นฟูและเสริมพลังทั้งร่างกายและจิตใจให้กับผู้ที่เข้าร่วม

ที่มาของประเพณีฮ้องขวัญ ความเชื่อเกี่ยวกับขวัญเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมไทยมาแต่โบราณ คำว่า "ขวัญ" หมายถึงพลังงานหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่ภายในมนุษย์และสัตว์ ขวัญถือว่าเป็นสิ่งที่ช่วยให้เกิดความสมดุลในชีวิต หากขวัญออกจากร่างกาย จะทำให้เกิดความอ่อนแอหรือประสบกับความโชคร้าย การฮ้องขวัญหรือการเรียกขวัญกลับจึงเป็นพิธีที่ทำเพื่อให้ชีวิตกลับมามีความสุขและสมดุลอีกครั้ง

ขั้นตอนและพิธีการฮ้องขวัญ การทำพิธีฮ้องขวัญจะประกอบด้วยหลายขั้นตอนและมีลำดับพิธีการที่เป็นระเบียบ ดังนี้:

การเตรียมอุปกรณ์ ก่อนเริ่มพิธี จะต้องมีการเตรียมอุปกรณ์ที่ใช้ในพิธีฮ้องขวัญ เช่น พาขวัญ (ถาดสำหรับใส่เครื่องบูชา) ขันหมากเบ็ง (ขันสำหรับบรรจุข้าวสารและขนม) สายสิญจน์ น้ำอบและเทียน ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นสัญลักษณ์ของความบริสุทธิ์และความเป็นสิริมงคล

การเชิญขวัญ หมอขวัญ หรือผู้ที่มีความรู้เกี่ยวกับการฮ้องขวัญ จะเป็นผู้เริ่มพิธีโดยกล่าวคำเชิญขวัญ โดยใช้ภาษาไทยพื้นบ้านหรือภาษาอีสาน หมอขวัญจะเรียกขวัญของผู้เข้าพิธีให้กลับมาอยู่กับร่างกาย พร้อมกับกล่าวคำอวยพรให้ผู้เข้าร่วมพิธีมีความสุข ความเจริญในชีวิต

การผูกข้อมือ หลังจากการเชิญขวัญเสร็จสิ้น หมอขวัญจะทำการผูกข้อมือของผู้เข้าพิธีด้วยสายสิญจน์หรือผ้าฝ้าย การผูกข้อมือเป็นสัญลักษณ์ของการปกป้องและเสริมสร้างขวัญ การผูกข้อมือมักจะทำกันในโอกาสที่สำคัญ เช่น วันขึ้นบ้านใหม่ งานบวช หรืองานแต่งงาน เพื่อเสริมสิริมงคลให้กับผู้เข้าร่วม

การให้พร หลังการผูกข้อมือ หมอขวัญจะกล่าวคำอวยพรให้กับผู้เข้าพิธี เพื่อให้ชีวิตของเขามีความมั่นคงและปลอดภัย ซึ่งคำอวยพรนี้มักจะมีเนื้อหาที่เกี่ยวกับสุขภาพ ความโชคดี และความเจริญก้าวหน้าในชีวิต

หมอขวัญ หรือผู้ทำพิธีฮ้องขวัญ มีบทบาทสำคัญในการนำทางขวัญของผู้เข้าร่วมพิธีกลับมาสู่ร่างกาย หมอขวัญจะต้องเป็นบุคคลที่มีความรู้และความเชี่ยวชาญในพิธีนี้ รวมถึงมีความศรัทธาในพลังของขวัญและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ การเลือกหมอขวัญมักจะเป็นผู้ที่มีประสบการณ์และมีความเคารพนับถือในชุมชน หมอขวัญจึงเป็นผู้ที่ชาวบ้านให้ความไว้วางใจในการทำพิธีให้ประสบความสำเร็จ

พิธีฮ้องขวัญไม่ได้จำกัดเพียงแค่การรักษาขวัญของผู้ที่ประสบเหตุการณ์ไม่ดีเท่านั้น แต่ยังมีความสำคัญในชีวิตประจำวันอีกด้วย เช่น การทำพิธีฮ้องขวัญให้กับเด็กแรกเกิด การเรียกขวัญในวันแต่งงาน หรือการเสริมสร้างขวัญให้กับผู้ที่กำลังจะเริ่มต้นงานใหม่ การฮ้องขวัญเป็นการเตรียมความพร้อมทั้งกายและใจสำหรับการเผชิญหน้ากับสิ่งใหม่ ๆ ในชีวิต

ในยุคปัจจุบัน ประเพณีฮ้องขวัญยังคงมีอยู่ในหลายชุมชน โดยเฉพาะในชนบทที่ยังคงสืบทอดความเชื่อนี้จากรุ่นสู่รุ่น แต่ในขณะเดียวกันก็มีการปรับตัวให้เข้ากับยุคสมัยใหม่ บางพิธีอาจถูกลดทอนความสำคัญหรือผสมผสานกับประเพณีและพิธีกรรมสมัยใหม่ เพื่อให้เหมาะสมกับวิถีชีวิตในปัจจุบัน แม้ว่าการทำพิธีฮ้องขวัญจะลดลงในบางพื้นที่ แต่ยังคงมีความสำคัญในฐานะที่เป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมไทยที่ยังสืบทอดอยู่

การฮ้องขวัญ หรือ เฮียกขวัญ เป็นประเพณีที่มีความสำคัญในวัฒนธรรมไทย เนื่องจากเป็นการเสริมสร้างพลังและขวัญกำลังใจให้กับผู้คนในช่วงเวลาสำคัญต่าง ๆ การอนุรักษ์และถ่ายทอดประเพณีนี้สู่คนรุ่นใหม่เป็นสิ่งที่ควรได้รับการสนับสนุน เพื่อให้ค่านิยมและความเชื่อเหล่านี้ยังคงอยู่ในสังคมไทยต่อไปในอนาคต

หมวดหมู่: ศิลปะ วัฒนธรรม และแหล่งมรดก