พิพิธภัณฑ์หนังใหญ่วัดบ้านดอน

Rating: 4.3/5 (6 votes)

วันเปิดทำการ: ทุกวัน

เวลาเปิดทำการ: 09.00 – 17.00 น.

 

พิพิธภัณฑ์หนังใหญ่วัดบ้านดอน เป็นหนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวและแหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรมที่สำคัญของจังหวัดระยอง ที่นี่ไม่เพียงเก็บรักษาตัวหนังใหญ่โบราณที่มีอายุกว่า 200 ปี แต่ยังเป็นพื้นที่ที่ทำให้การแสดงหนังใหญ่ซึ่งเป็นศิลปะการแสดงชั้นสูงของไทยยังคงมีชีวิตและถูกสืบทอดต่อไป นักท่องเที่ยวที่มาเยือนจะได้สัมผัสกับความวิจิตรของงานฉลุหนัง การพากย์ การเชิด และเสียงดนตรีปี่พาทย์ที่ประกอบการแสดง ซึ่งทั้งหมดนี้ผสานรวมกันจนกลายเป็นมรดกทางวัฒนธรรมอันทรงคุณค่า

 

หนังใหญ่มีรากฐานจากศิลปะการแสดงพื้นบ้านที่เก่าแก่ที่สุดประเภทหนึ่งของไทย มีการเล่าขานว่านิยมกันในแถบภาคใต้ โดยเฉพาะที่จังหวัดพัทลุงซึ่งเป็นแหล่งสำคัญในการอนุรักษ์หนังใหญ่ ต่อมาเมื่อราวปี พ.ศ. 2431 ได้มีการนำตัวหนังใหญ่มาจากพัทลุงมายังจังหวัดระยอง และเก็บรักษาไว้ที่วัดบ้านดอน ทำให้วัดแห่งนี้กลายเป็นศูนย์กลางการแสดงหนังใหญ่ของภาคตะวันออก และเป็นจุดเริ่มต้นของการก่อตั้งพิพิธภัณฑ์หนังใหญ่วัดบ้านดอนในเวลาต่อมา

 

ในช่วงแรก ตัวหนังใหญ่จำนวนมากถูกนำมาใช้แสดงในงานบุญและงานประเพณีต่างๆ ของชาวบ้าน เมื่อเวลาผ่านไป ตัวหนังเริ่มเก่าและมีค่ามากขึ้น จึงถูกเก็บรักษาไว้ในพิพิธภัณฑ์ และในปี พ.ศ. 2534 ได้มีการจัดตั้งอาคารพิพิธภัณฑ์ขึ้นอย่างเป็นทางการ เพื่อให้ประชาชนและนักท่องเที่ยวสามารถเข้าชมและเรียนรู้เกี่ยวกับหนังใหญ่ได้โดยตรง ภายในพิพิธภัณฑ์มีทั้งห้องจัดแสดงถาวรที่เก็บตัวหนังใหญ่โบราณ และพื้นที่สำหรับจัดแสดงการเชิดหนังใหญ่จริง ซึ่งยังคงมีการแสดงอยู่ในปัจจุบันเมื่อมีการติดต่อขอชม

 

สิ่งที่ทำให้พิพิธภัณฑ์หนังใหญ่วัดบ้านดอนมีเอกลักษณ์แตกต่างจากที่อื่น คือการแสดงที่ใช้การพากย์ด้วยสำเนียงระยองอันเป็นเอกลักษณ์ของท้องถิ่น เสริมด้วยการบรรเลงปี่พาทย์และเสียงกลองที่เข้มขลัง ทำให้ผู้ชมสัมผัสได้ถึงกลิ่นอายความเป็นท้องถิ่นอย่างแท้จริง อีกทั้งตัวหนังใหญ่เก่าแก่กว่า 100 ตัวที่จัดแสดงยังคงงดงามและสะท้อนฝีมือเชิงช่างโบราณได้เป็นอย่างดี

 

นอกจากตัวหนังใหญ่แล้ว พิพิธภัณฑ์ยังจัดแสดงเครื่องดนตรีไทยที่ใช้ประกอบการแสดง ภาพถ่ายเก่า เครื่องมือที่ใช้ในการฉลุหนัง รวมถึงมีการสาธิตขั้นตอนการสร้างตัวหนัง ตั้งแต่การขึงหนังควาย การฉลุลายที่ประณีต ไปจนถึงการระบายสีที่อาศัยความชำนาญสูง สิ่งเหล่านี้ช่วยให้นักท่องเที่ยวได้เข้าใจว่าศิลปะแห่งหนังใหญ่ไม่ได้เป็นเพียงการแสดงเท่านั้น แต่ยังรวมถึงกระบวนการสร้างสรรค์งานศิลป์ที่เต็มไปด้วยภูมิปัญญา

 

พิพิธภัณฑ์หนังใหญ่วัดบ้านดอนเปิดให้เข้าชมทุกวันตั้งแต่เวลาเก้าโมงเช้าถึงห้าโมงเย็นโดยไม่เก็บค่าเข้าชม นักท่องเที่ยวสามารถเดินชมพิพิธภัณฑ์ได้อย่างอิสระ แต่หากต้องการชมการแสดงหนังใหญ่จริง ควรติดต่อทางวัดล่วงหน้าประมาณห้าวันเพื่อให้คณะหนังใหญ่เตรียมการแสดงอย่างเหมาะสม โดยสามารถติดต่อได้ตามหมายเลขโทรศัพท์ที่ระบุไว้ในตารางสรุปด้านล่าง

 

ภายในบริเวณวัดยังมีกลุ่มอนุรักษ์การนวดแผนไทยที่ให้บริการแก่นักท่องเที่ยวที่สนใจ ถือเป็นการผสมผสานการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมเข้ากับการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ นักท่องเที่ยวสามารถผ่อนคลายด้วยการนวดแผนไทยแท้ภายในบรรยากาศวัดที่ร่มรื่นและสงบ

 

การเดินทาง มายังพิพิธภัณฑ์สะดวกสบาย หากเดินทางด้วยรถยนต์ส่วนตัวสามารถใช้ถนนสาย 36 หรือถนนบายพาส จากตัวเมืองระยองมุ่งหน้าไปยังสี่แยกเกาะกลอย จากนั้นเลี้ยวซ้ายไปประมาณห้าร้อยเมตรและเลี้ยวขวาอีกห้าร้อยเมตรก็จะถึงวัดบ้านดอน ระยะทางจากตัวเมืองเพียงสี่ถึงห้ากิโลเมตรเท่านั้น สำหรับผู้ที่ไม่มีรถยนต์ส่วนตัว สามารถใช้บริการรถสองแถวหรือแท็กซี่จากในเมืองระยองมายังวัดได้อย่างสะดวก

 

เมื่อมาเยือนพิพิธภัณฑ์หนังใหญ่วัดบ้านดอน นักท่องเที่ยวยังสามารถจัดโปรแกรมเที่ยวต่อไปยังสถานที่ใกล้เคียง เช่น พิพิธภัณฑ์เมืองระยองซึ่งจัดแสดงวัตถุโบราณและเรื่องราวท้องถิ่น หาดแม่รำพึงซึ่งขึ้นชื่อเรื่องความสวยงามของชายหาด บ้านเพซึ่งเป็นแหล่งซื้อของฝากและอาหารทะเลแห้ง และวัดลุ่มมหาชัยชุมพลซึ่งเป็นวัดเก่าแก่ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ ทั้งหมดนี้อยู่ไม่ไกลจากวัดบ้านดอน ทำให้สามารถท่องเที่ยวได้ครบภายในหนึ่งวัน

 

พิพิธภัณฑ์หนังใหญ่วัดบ้านดอนยังเป็นสถานที่ที่สะท้อนถึงความพยายามของชุมชนในการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรม แม้ปัจจุบันความนิยมในการแสดงหนังใหญ่จะลดลง แต่ที่นี่ก็ยังคงมีการจัดการแสดงและกิจกรรมการเรียนรู้สำหรับเยาวชน เพื่อให้คนรุ่นใหม่ได้สัมผัสและสืบสานศิลปะอันทรงคุณค่านี้ ความร่วมมือระหว่างวัด ชุมชน และกลุ่มศิลปินท้องถิ่นจึงเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้หนังใหญ่วัดบ้านดอนยังคงมีชีวิตอยู่

 

สำหรับผู้ที่รักการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม การมาเยือนพิพิธภัณฑ์หนังใหญ่วัดบ้านดอนคือโอกาสที่จะได้เรียนรู้มรดกทางภูมิปัญญาที่หาชมได้ยาก นักท่องเที่ยวไม่เพียงจะได้ชมความงามของตัวหนังใหญ่เก่าแก่ แต่ยังได้ซึมซับบรรยากาศของวัดและชุมชนที่ร่วมกันรักษาศิลปะการแสดงอันยิ่งใหญ่นี้ให้คงอยู่ต่อไป

 

 

ตอบ: เปิดทุกวันตั้งแต่เวลา 09.00 – 17.00 น.

 

ตอบ: ควรติดต่อแจ้งความประสงค์ล่วงหน้าประมาณห้าวันเพื่อให้คณะหนังใหญ่เตรียมการแสดง

 

ตอบ: ไม่มีค่าเข้าชม นักท่องเที่ยวสามารถเข้าชมได้ฟรี

 

ตอบ: การแสดงจัดตามนัดหมายตามการติดต่อของนักท่องเที่ยว

 

ตอบ: ใช้เส้นทางสาย 36 ผ่านสี่แยกเกาะกลอย เลี้ยวซ้าย 500 เมตร และเลี้ยวขวาอีก 500 เมตร รวมระยะทางประมาณ 4–5 กิโลเมตร

 

ตอบ: มีที่จอดรถ ห้องจัดแสดง และบริการนวดแผนไทยโดยกลุ่มอนุรักษ์ในวัด

 

ตอบ: โดยทั่วไปมีการบรรยายเป็นภาษาไทย แต่สามารถสอบถามเพิ่มเติมได้จากทางวัดหากต้องการล่ามหรือคำแนะนำเป็นภาษาอังกฤษ

 

ตอบ: เหมาะแก่การเข้าชมในช่วงเช้าถึงบ่ายแก่ ๆ ซึ่งมีแสงธรรมชาติส่องถึงภายในพิพิธภัณฑ์และสะดวกต่อการเดินทาง