อุทยานเมืองเก่าพิจิตร

อุทยานเมืองเก่าพิจิตร ตั้งอยู่ห่างจากตัวเมืองเพียงประมาณ 7 กิโลเมตร ถือเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ที่มีคุณค่ามากแห่งหนึ่งของจังหวัดพิจิตร เชื่อกันว่าบริเวณนี้คือที่ตั้งของเมืองพิจิตรเก่า สร้างขึ้นในสมัยพระยาโคตรบอง เมื่อราวปี พ.ศ. 1601 บนพื้นที่กว่า 400 ไร่เศษ ภายในยังคงปรากฏร่องรอยความรุ่งเรืองในอดีตให้เห็น ทั้งกำแพงเมือง คูเมือง และซากเจดีย์เก่า ซึ่งสะท้อนถึงความสำคัญของเมืองโบราณแห่งนี้ในฐานะศูนย์กลางชุมชนที่เคยรุ่งเรือง นอกจากคุณค่าทางโบราณสถานแล้ว ภายในอุทยานยังมีสวนรุกขชาติกาญจนกุมารที่กรมป่าไม้ได้จัดตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2520 ทำให้พื้นที่โดยรอบมีความร่มรื่น เต็มไปด้วยต้นไม้นานาชนิด เหมาะสำหรับเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของชาวเมืองและนักท่องเที่ยวที่แวะมาเยือน

 

ภายในอุทยานยังมีแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจหลายแห่ง ศาลหลักเมืองพิจิตรซึ่งสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2520 แบ่งออกเป็นอาคารสองชั้น โดยชั้นบนเป็นที่ตั้งของศาลหลักเมือง ส่วนชั้นล่างเป็นที่ประดิษฐานรูปปั้นพระยาโคตรบอง หรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่า “พ่อปู่” ซึ่งถือเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองที่ผู้คนให้ความเคารพนับถือ นอกจากนี้ยังมีวัดมหาธาตุซึ่งเป็นโบราณสถานสำคัญตั้งอยู่กึ่งกลางเมืองพิจิตรเก่าทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำน่านเก่า วัดแห่งนี้ก่อสร้างด้วยอิฐและได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานเมื่อปี พ.ศ. 2478 ภายในมีพระธาตุเจดีย์ทรงลังกาเคยเป็นที่ประดิษฐานพระเครื่องและวัตถุโบราณจำนวนมาก ด้านหน้าพระเจดีย์เป็นที่ตั้งของวิหารเก้าห้อง ส่วนด้านหลังเป็นพระอุโบสถที่มีใบเสมาล้อมรอบสองชั้น แต่ปัจจุบันเหลือเพียงฐานอิฐ เนื่องจากถูกรากไม้และการพังทลายตามกาลเวลาทำลายไป กรมศิลปากรได้ดำเนินการขุดแต่งเมื่อปี พ.ศ. 2534 และพบหลักฐานสิ่งก่อสร้างทั้งในสมัยสุโขทัยและสมัยอยุธยา รวมถึงเจดีย์รายจำนวนมากและแนวกำแพงเมืองที่ยังคงเหลือร่องรอยให้ศึกษา

 

อีกหนึ่งจุดท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงคือถ้ำชาละวัน ซึ่งเป็นตำนานที่เชื่อมโยงกับวรรณคดีเรื่องไกรทอง บทพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 2 ลักษณะของถ้ำเป็นช่องทางลึกลงไปในดิน มีเรื่องเล่าว่าเมื่อประมาณ 65 ปีก่อน พระภิกษุจากวัดนครชุมเคยจุดเทียนไขเดินเข้าไปในถ้ำแต่ใช้เวลาทั้งเล่มก็ยังไม่ถึงก้นถ้ำ ทำให้ถ้ำแห่งนี้ถูกเล่าขานถึงความลี้ลับและความกว้างใหญ่ ภายในปัจจุบันถูกดินทับถมจนตื้นเขิน แต่ทางจังหวัดได้สร้างรูปปั้นไกรทองและจระเข้ชาละวันไว้ที่ปากถ้ำเพื่อเป็นสัญลักษณ์และแหล่งท่องเที่ยวเชิงวรรณคดีที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวได้เป็นอย่างดี นอกจากนี้ยังมีเกาะศรีมาลา ซึ่งมีลักษณะเป็นมูลดินคล้ายเกาะเล็กๆ ตั้งอยู่กลางคูเมืองด้านนอกกำแพงเมืองเก่า มีคูล้อมรอบเกาะและเชื่อกันว่าเดิมทีอาจเคยใช้เป็นป้อมหรือหอคอยสำหรับรักษาการณ์ เนื่องจากตำแหน่งตั้งอยู่นอกเมืองและอยู่ใจกลางคูเมือง ทำให้มีความสำคัญในเชิงยุทธศาสตร์

 

อุทยานเมืองเก่าพิจิตรไม่เพียงเป็นแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์ หากยังเป็นสถานที่พักผ่อนที่เต็มไปด้วยบรรยากาศธรรมชาติผสมผสานกับโบราณสถานเก่าแก่ที่ชวนให้นักท่องเที่ยวได้ย้อนรำลึกถึงความรุ่งเรืองของเมืองพิจิตรในอดีต การเดินทางมายังอุทยานสามารถใช้เส้นทางสายพิจิตร–สามง่าม–วังจิก ตามทางหลวงหมายเลข 115 และทางหลวงหมายเลข 1068 บริเวณหลักกิโลเมตรที่ 6 ก็จะถึงพื้นที่อุทยาน นักท่องเที่ยวที่สนใจประวัติศาสตร์ วรรณคดี และวิถีชีวิตโบราณ ไม่ควรพลาดที่จะมาเยี่ยมชมอุทยานเมืองเก่าพิจิตรแห่งนี้ ซึ่งถือเป็นอีกหนึ่งแหล่งท่องเที่ยวที่สะท้อนทั้งคุณค่าทางวัฒนธรรมและความงดงามของธรรมชาติได้อย่างลงตัว