ศาลหลักเมืองประจวบคีรีขันธ์

ศาลหลักเมืองประจวบคีรีขันธ์ ตั้งอยู่บนถนนสละชีพ ตรงข้ามกับศาลากลางจังหวัด ถือเป็นศูนย์รวมจิตใจและหลักชัยของชาวประจวบคีรีขันธ์ โดยโดดเด่นด้วยสถาปัตยกรรมที่งดงามในสไตล์ลพบุรี ศาลหลักเมืองแห่งนี้ไม่ได้เป็นเพียงสัญลักษณ์ทางประวัติศาสตร์เท่านั้น หากยังเป็นหนึ่งในศาลหลักเมืองที่ใหญ่และงดงามที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศไทย

 

ตัวศาลมีรูปแบบสถาปัตยกรรมที่แสดงถึงเอกลักษณ์ของศิลปะแบบลพบุรี โครงสร้างเป็นศาลาจตุรมุขมียอดปรางค์ 9 ชั้นตามแบบศิลปกรรมสยามลพบุรี ซึ่งชั้นสูงสุดนั้นเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูป ส่วนชั้นอื่น ๆ ประดิษฐานองค์เทพที่มีความสำคัญในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู เช่น พระพรหม พระวิษณุ พระอิศวร ที่หน้าบันของศาลมีรอยตราพญาราหูอมจันทร์และเทพเจ้าต่าง ๆ ซึ่งล้อมรอบด้วยกำแพงแก้วสองชั้นสร้างความยิ่งใหญ่และศักดิ์สิทธิ์ให้กับสถานที่นี้

 

องค์หลักเมืองซึ่งมีชื่อว่า "จตุโชค" ทำจากไม้ตะเคียนที่เชื่อว่ามีพลังศักดิ์สิทธิ์ องค์หลักเมืองแกะสลักเป็นรูปทรง 4 เศียร 4 พักตร์ เป็นศิลปะแบบศรีวิชัย ลงรักปิดทองอย่างประณีตและประดับด้วยอัญมณี ทำให้ดูโดดเด่นและงดงามยิ่งขึ้น ซึ่งการมีสัญลักษณ์ของ 4 พักตร์ 4 เศียรนั้นสื่อถึงความเมตตา ปัญญา และความสำเร็จในทุกทิศทาง

 

ศาลหลักเมืองประจวบคีรีขันธ์เริ่มการก่อสร้างในสมัยที่ ร.ต.อำนวย ไทยานนท์ ดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัด โดยได้ทำพิธีวางศิลาฤกษ์เมื่อวันที่ 4 มีนาคม พ.ศ. 2536 ตรงกับวันขึ้น 12 ค่ำ เดือน 4 ปีระกา เวลา 09.59 น. พิธีนี้ถือเป็นพิธีสำคัญของจังหวัดประจวบคีรีขันธ์และได้รับความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ต่อมาในวันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2537 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดำเนินมาเป็นประธานในการเปิดศาลหลักเมืองแห่งนี้ นับเป็นการเสริมสร้างเกียรติภูมิให้กับศาลหลักเมืองแห่งนี้และยังเป็นการแสดงถึงความเคารพและศรัทธาในพระมหากษัตริย์

 

ศาลหลักเมืองประจวบคีรีขันธ์ ไม่เพียงเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่เชื่อว่าคอยปกป้องคุ้มครองคนในท้องถิ่น หากยังเป็นศิลปะสถาปัตยกรรมที่สะท้อนถึงความงดงามของศิลปะแบบลพบุรี การมาเยี่ยมชมศาลหลักเมืองแห่งนี้ไม่เพียงแต่ทำให้ผู้มาเยือนรู้สึกอบอุ่นและปลอดภัย แต่ยังได้รับแรงบันดาลใจจากความงดงามที่ทรงคุณค่าและความหมายทางประวัติศาสตร์ของศาลหลักเมืองประจวบคีรีขันธ์