ปราสาทบ้านน้อย

Rating: 4.4/5 (5 votes)
สถานที่ท่องเที่ยวสระแก้ว
สถานที่ท่องเที่ยวในประเทศไทย
วันเปิดทำการ: เปิดทุกวัน
เวลาเปิดทำการ: 08:00 – 17:00 น.
ปราสาทบ้านน้อย จังหวัดสระแก้ว ตั้งอยู่หมู่ที่ 4 ตำบลผักขะ อำเภอวัฒนานคร จังหวัดสระแก้ว เป็นโบราณสถานแบบขอมที่สะท้อนอิทธิพลทางศิลปกรรมและพิธีกรรมของชุมชนโบราณชายแดนตะวันออก ลักษณะสำคัญคือกำแพงล้อมสองชั้นและคูน้ำโบราณ (ปัจจุบันตื้นเขิน) พื้นที่ภายในมีปรางค์ประธาน บรรณาลัย และสระน้ำรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้ากรุศิลาแลงเป็นขั้นบันไดทั้งสี่ด้าน
ผังสถาปัตยกรรมวางให้ตัวปราสาทหันหน้าไปทางทิศตะวันออกตามคติขอม มีซุ้มประตู (โคปุระ) ทางทิศตะวันออกเพียงด้านเดียว ภายในโคปุระแบ่งเป็นสามห้อง โดยมีห้องด้านทิศเหนือและทิศใต้ข้างละห้อง และห้องกลางเป็นแกนสำคัญของพิธี
กำแพงชั้นนอกเป็นกำแพงดิน ขนาดกว้างประมาณ 81 เมตร ยาว 58 เมตร นอกแนวคันดินเดิมเป็นคูน้ำล้อมรอบ ส่วนกำแพงชั้นในก่อด้วยศิลาแลงสูงราว 2.20 เมตร เน้นขอบเขตพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์
กึ่งกลางพื้นที่เป็นปรางค์ฐานศิลาแลงสูงประมาณ 1 เมตร ด้านบนยังเห็นผนังอาคารก่ออิฐหลงเหลืออยู่ด้านทิศเหนือและทิศใต้ บริเวณด้านหน้าปรางค์พบชิ้นส่วนศิลาแลงรูป “อัฒจันทร์ปีกกา” ซึ่งน่าจะเป็นเชิงบันไดทางขึ้นปรางค์
นอกกำแพงแก้วด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือมีสระน้ำกว้างประมาณ 15.50 เมตร ยาว 20.50 เมตร ขอบสระกรุศิลาแลงเป็นขั้นบันไดโดยรอบ หลายช่วงฤดูกาลยังคงมีน้ำขัง แสดงบทบาทของสระประกอบพิธีและแหล่งน้ำของชุมชน
มุมตะวันออกเฉียงใต้ภายในกำแพงแก้วมีอาคารก่อศิลาแลงขนาดประมาณ 4.50 × 9 เมตร สันนิษฐานว่าเป็นบรรณาลัย แม้ช่องประตูทางทิศตะวันตกและผนังบางส่วนพังทลาย แต่ตำแหน่งยังสอดคล้องกับผังศาสนสถานแบบขอม
ร่องรอยการลักลอบขุดเคยทำให้เกิดหลุมขนาดใหญ่และกองเศษอิฐด้านหลังกำแพงแก้ว ห่างจากตัวปราสาทออกไปทางตะวันตกเฉียงเหนือราว 500 เมตร ยังมีเนินโบราณสถานอีกแห่ง พบก้อนศิลาแลงสี่เหลี่ยมจำนวนมาก สันนิษฐานว่าเป็นอาคารประกอบหรือชุมชนร่วมสมัย
โดยภาพรวม ลักษณะวัสดุและผัง (โคปุระทิศตะวันออก – บรรณาลัย – สระน้ำ – กำแพงแก้ว) สอดคล้องกับเครือข่ายศาสนสถานแบบขอมปลายสมัย ซึ่งนิยมก่อศิลาแลงร่วมกับอิฐและวางองค์ประกอบเป็นเขตศักดิ์สิทธิ์ชัดเจน
ทางเข้าถึงได้จากทางหลวงหมายเลข 33 (วัฒนานคร – อรัญประเทศ) จากอำเภอวัฒนานครประมาณ 10 กิโลเมตร ก่อนถึง อบต.ผักขะราว 800 เมตร เลี้ยวซ้ายตามป้ายเข้าสู่ทางลูกรังประมาณ 2 กิโลเมตร เส้นทางค่อนข้างแคบ ควรใช้ความเร็วต่ำ โดยเฉพาะฤดูฝน
แนะแนวการเยี่ยมชม: แต่งกายสุภาพ เคารพพื้นที่โบราณสถาน ไม่ปีนป่ายหรือยกชิ้นส่วนศิลาแลง หลีกเลี่ยงการเดินบนฐานอาคาร และเก็บขยะกลับทุกครั้ง เพื่อร่วมกันรักษามรดกของชุมชน
การเดินทาง ใช้ทางหลวงหมายเลข 33 สายวัฒนานคร – อรัญประเทศ จากอำเภอวัฒนานครประมาณ 10 กิโลเมตร ก่อนถึงที่ทำการองค์การบริหารส่วนตำบลผักขะราว 800 เมตร ให้เลี้ยวซ้ายตามป้าย “ปราสาทบ้านน้อย” เข้าทางลูกรังประมาณ 2 กิโลเมตร เส้นทางแคบและอาจลื่นในฤดูฝน
| ชื่อสถานที่ | ปราสาทบ้านน้อย (Ban Noi Sanctuary) |
| ที่ตั้ง | หมู่ที่ 4 ตำบลผักขะ อำเภอวัฒนานคร จังหวัดสระแก้ว |
| ลักษณะสำคัญ | โบราณสถานขอม มีกำแพงสองชั้น โคปุระทิศตะวันออก บรรณาลัย สระน้ำกรุศิลาแลง และคูน้ำโบราณ |
| สมัย/ยุค | ปลายสมัยขอม (พุทธศตวรรษที่ 18 – 19 โดยสันนิษฐาน) |
| หลักฐานสำคัญ | ฐานศิลาแลง ผนังอิฐโบราณ อัฒจันทร์ปีกกา สระน้ำสี่เหลี่ยมกรุศิลาแลง |
| การเดินทาง | ทางหลวง 33 วัฒนานคร → อรัญประเทศ → เลี้ยวซ้ายก่อนถึง อบต.ผักขะ ~800 ม. → ทางลูกรัง ~2 กม. |
| วัน – เวลาเปิดทำการ | เปิดทุกวัน 08:00 – 17:00 น. (พื้นที่กลางแจ้ง เข้าชมฟรี) |
| เบอร์ติดต่อ | อบต.ผักขะ 037-232-289; สำนักงานโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติที่ 4 (ปราจีนบุรี) 037-212-610 |
ที่พักแนะนำใกล้เคียง
| ชื่อที่พัก | ทำเล / ระยะทาง* | หมายเหตุ |
| ที่พักย่านอำเภอวัฒนานคร | ~15 – 20 กม. จากปราสาทบ้านน้อย | ใกล้สิ่งอำนวยความสะดวกพื้นฐาน |
| ที่พักย่านอำเภออรัญประเทศ | ~40 – 50 กม. จากปราสาทบ้านน้อย | ทางเลือกหลากหลาย เหมาะทริประยะยาว |
ร้านอาหารแนะนำใกล้เคียง
| ประเภทร้าน | ทำเล / ระยะทาง* | หมายเหตุ |
| อาหารไทย – อีสาน | ย่านตัวอำเภอวัฒนานคร (~15 กม.) | รสมือท้องถิ่น เมนูพื้นบ้าน |
| คาเฟ่ / เครื่องดื่ม | บนเส้นทางหลวงหมายเลข 33 | แวะพักก่อน/หลังเยี่ยมชมโบราณสถาน |
สถานที่ท่องเที่ยวใกล้เคียง
| ชื่อสถานที่ | รายละเอียด | ระยะทาง* |
| อุทยานประวัติศาสตร์สด๊กก๊อกธม | ปราสาทหินขนาดใหญ่ สำคัญของจังหวัดสระแก้ว | ~35 – 40 กม. |
| ปราสาทเขาโล้น | ปราสาทอิฐบนเนินเขา มองวิวชายแดน | ~45 – 50 กม. |
| ปราสาทเขาน้อยสีชมพู | มีจารึกเก่าแก่และจุดชมวิวเมืองชายแดน | ~40 – 50 กม. |
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
ถาม: ปราสาทบ้านน้อยเป็นศาสนสถานประเภทใด?
ตอบ: ลักษณะผังและวัสดุสอดคล้องกับศาสนสถานแบบขอมปลายสมัย มีโคปุระทิศตะวันออก บรรณาลัย สระน้ำ และกำแพงแก้วล้อมพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์
ถาม: ไฮไลต์เมื่อมาเยี่ยมชมคืออะไร?
ตอบ: ฐานปรางค์ศิลาแลง ผนังอิฐโบราณที่ยังหลงเหลือ สระน้ำกรุศิลาแลง และชิ้นส่วนอัฒจันทร์ปีกกาหน้าปรางค์
ถาม: มีค่าเข้าชมหรือไม่?
ตอบ: ไม่มีค่าเข้าชม พื้นที่เป็นโบราณสถานกลางแจ้ง แนะนำเข้าชมช่วงกลางวัน
ถาม: เส้นทางเข้าถึงสะดวกไหม?
ตอบ: สะดวกสำหรับรถยนต์ส่วนตัว แต่ทางเข้าช่วงสุดท้ายเป็นลูกรังแคบ ควรขับช้าและระวังในฤดูฝน
แสดงความเห็น
| คำค้น (ขั้นสูง) |
ภูมิภาค
|




หมวดหมู่:
กลุ่ม: