วัดกงไกรลาศ (วัดกง)

วัดกงไกรลาศ หรือที่ชาวบ้านนิยมเรียกสั้น ๆ ว่า “วัดกง” เป็นวัดสำคัญที่มีประวัติศาสตร์ยาวนาน ตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัย ประมาณปี พ.ศ. 2334 ถือเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวอำเภอกงไกรลาศ จังหวัดสุโขทัย วัดแห่งนี้สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย มีเนื้อที่รวมทั้งหมดประมาณ 41 ไร่ 1 งาน 92 ตารางวา สถานที่แห่งนี้นอกจากจะเป็นศาสนสถานสำหรับประกอบพิธีกรรมทางพุทธศาสนาแล้ว ยังเป็นแหล่งเรียนรู้และศึกษาประวัติศาสตร์ท้องถิ่นที่สำคัญอีกด้วย

 

ตามรายงานของหลวงพ่อพระครูไกรลาศสมานคุณ หรือหลวงพ่อย่น อดีตเจ้าคณะอำเภอกงไกรลาศ วัดกงไกรลาศเกิดจากความริเริ่มของพระกงไกรลาศ ซึ่งเป็นนายอำเภอคนแรกของกงไกรลาศ ชื่อของท่านจึงถูกนำมาตั้งเป็นชื่อวัด เพื่อเป็นที่ระลึกถึงความเสียสละและความตั้งใจในการสร้างสรรค์สถาปัตยกรรมทางศาสนาแห่งนี้ วัดกงไกรลาศถือเป็นวัดที่ได้รับพระราชทานวิสุงคามสัมมา เมื่อวันที่ 27 กันยายน พ.ศ. 2481 ซึ่งเป็นเครื่องยืนยันถึงความสำคัญและคุณค่าทางศาสนาและประวัติศาสตร์ของวัด

 

วัดกงไกรลาศมีสิ่งสำคัญหลายอย่างที่ดึงดูดผู้คนให้มาสักการะและศึกษาความเป็นมาของวัด หนึ่งในนั้นคือหลวงพ่อโต ซึ่งประดิษฐานอยู่ในวิหารลอย หลวงพ่อโตเป็นพระพุทธรูปที่มีความศักดิ์สิทธิ์และเป็นที่เคารพบูชาของชาวอำเภอกงไกรลาศและประชาชนทั่วไปมาช้านาน ความโดดเด่นของวิหารลอยคือการก่อสร้างที่ทำให้พระพุทธรูปเหมือนลอยอยู่บนผืนน้ำหรือพื้นที่ลานวัด เป็นจุดศูนย์กลางของการทำบุญและประกอบพิธีกรรมสำคัญ เช่น การทำบุญวันพระ การเวียนเทียน และการสวดมนต์

 

วัดกงไกรลาศไม่ได้มีเพียงความสำคัญทางศาสนาเท่านั้น แต่ยังสะท้อนถึงสถาปัตยกรรมและศิลปวัฒนธรรมของสมัยสุโขทัยอย่างชัดเจน การจัดวางองค์ประกอบของวัด เช่น เจดีย์ วิหาร โบสถ์ และสิ่งก่อสร้างต่าง ๆ มีความสอดคล้องกับหลักจักรวาลวิทยาแบบโบราณ โดยเจดีย์มักตั้งอยู่ตรงกลางหรือจุดสำคัญของวัดเพื่อเป็นศูนย์รวมพลังและจิตวิญญาณของผู้ที่มาสักการะ การตกแต่งด้วยลวดลายสวยงามและศิลปกรรมที่ประณีตยังสะท้อนให้เห็นถึงความสามารถและความคิดสร้างสรรค์ของช่างฝีมือในอดีต

 

ในด้านกิจกรรมทางศาสนา วัดกงไกรลาศเป็นศูนย์กลางของการทำบุญตักบาตรและการจัดงานประเพณีท้องถิ่นต่าง ๆ เช่น งานวันวิสาขบูชา งานเทศกาลเข้าพรรษา และงานสรงน้ำพระ ซึ่งเป็นการสืบทอดวัฒนธรรมและประเพณีดั้งเดิมของชุมชน การจัดงานแต่ละครั้งล้วนมีการมีส่วนร่วมของชาวบ้านอย่างเข้มแข็ง ทั้งในด้านการจัดเตรียมสถานที่ การทำอาหารและเครื่องสักการะ รวมถึงการรำถวายพระพุทธรูป สิ่งเหล่านี้ทำให้วัดกงไกรลาศไม่เพียงแต่เป็นศาสนสถาน แต่ยังเป็นศูนย์กลางของวิถีชีวิตและวัฒนธรรมชุมชนอำเภอกงไกรลาศ

 

นอกจากความโดดเด่นทางศาสนาและวัฒนธรรม วัดกงไกรลาศยังมีบทบาทสำคัญในด้านการศึกษาและการเผยแพร่ความรู้ทางพุทธศาสนา พระครูสุจิตธรรมสุนทร เจ้าอาวาสในปัจจุบันได้มีการส่งเสริมกิจกรรมทางศาสนา เช่น การสอนธรรมะ การจัดค่ายอบรมเยาวชน และการเผยแพร่ความรู้ด้านประวัติศาสตร์ของวัดและท้องถิ่นให้กับผู้สนใจ ทั้งชาวไทยและนักท่องเที่ยวที่เดินทางมาศึกษาเรียนรู้ วัดจึงทำหน้าที่เป็นทั้งศูนย์เรียนรู้ทางศาสนาและศูนย์ศึกษาวัฒนธรรมที่ครบวงจร

 

สำหรับนักท่องเที่ยวที่สนใจประวัติศาสตร์และศิลปวัฒนธรรม วัดกงไกรลาศถือเป็นหนึ่งในจุดหมายที่ควรแวะเยี่ยมชม การเดินชมวัดไม่เพียงแต่จะได้เห็นความงดงามของสถาปัตยกรรมและพระพุทธรูปที่สำคัญ แต่ยังสามารถสัมผัสวิถีชีวิตและความเชื่อของชุมชนท้องถิ่น นอกจากนี้ บรรยากาศรอบวัดที่มีความร่มรื่นด้วยต้นไม้ใหญ่และลานกว้าง ทำให้ผู้มาเยือนได้พักผ่อนทั้งกายและใจ การถ่ายภาพและศึกษาเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ภายในวัดจึงเป็นกิจกรรมที่นิยมของผู้มาเยือนทุกวัย

 

วัดกงไกรลาศ จึงเป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของการผสมผสานระหว่างศาสนา ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรมท้องถิ่นอย่างลงตัว การได้เยี่ยมชมวัดนี้นอกจากจะเป็นการทำบุญและสักการะพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์แล้ว ยังเป็นการเรียนรู้เรื่องราวอันยาวนานของชุมชนสุโขทัย และเข้าใจถึงคุณค่าของการรักษามรดกทางวัฒนธรรมที่สำคัญของไทย วัดกงไกรลาศไม่เพียงแต่เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ แต่ยังเป็นจุดเชื่อมโยงระหว่างอดีตกับปัจจุบัน และเป็นสัญลักษณ์ของความสามัคคีและจิตวิญญาณของคนในชุมชนที่สืบทอดมายาวนาน

 

สำหรับผู้ที่สนใจเดินทางมาเยือน วัดกงไกรลาศเปิดให้ประชาชนและนักท่องเที่ยวเข้าชมตลอดปี ทั้งนี้ยังสามารถเข้าร่วมกิจกรรมทางศาสนาและประเพณีท้องถิ่นได้ตามโอกาส ซึ่งการมาเยือนวัดไม่เพียงแต่เป็นการศึกษาศิลปวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์เท่านั้น แต่ยังเป็นการสร้างประสบการณ์เชิงวัฒนธรรมที่ลึกซึ้งและเป็นการเชื่อมต่อกับจิตวิญญาณของชาวสุโขทัยโดยแท้จริง