พิพิธภัณฑ์วัดเกตการาม

วัดเกตการาม นั้นเป็นวัดเก่าแก่ของเมืองเชียงใหม่ที่จัดสร้างในปี พ.ศ. 1971 สมัยพระเจ้าสามฝั่งแกน โดยทางย่านวัดเกตอยู่ริมฝั่งตะวันออกของแม่น้ำปิง นั้นถือเป็นย่านเศรษฐกิจสำคัญของเชียงใหม่มาตั้งแต่อดีต ซึ่งปัจจุบันย่านวัดเกตเป็นทั้งย่านที่อยู่อาศัย และย่านท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมของเมืองเชียงใหม่ ก่อตั้งขึ้นโดยความร่วมมือของศรัทธาวัดเกต โดยเมื่อวันที่ 19 ธันวาคม 2542 ซึ่งจะมีคณะกรรมการวัดเกตการามเป็นผู้ดูแล

 

อาคารของพิพิธภัณฑ์แห่งนี้เคยเป็นกุฏิของพระครูชัยศีลวิมล (พ.ศ. 2429 – พ.ศ. 2500) ที่เรียกกันว่า โฮงตุ๊เจ้าหลวง เมื่อสอบถามเจ้าอาวาสเพิ่มเติมได้ทราบว่า ก่อนที่จะจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ คณะกรรมการวัดไปดูการจัดแสดงของพิพิธภัณฑ์วัดร้องเม็งมาก่อน โดยเห็นว่า ชุมชนวัดเกตการามมีวัตถุทางวัฒนธรรมที่สามารถจัดแสดงได้เช่นกัน จึงต้องการที่จะจัดตั้งเป็นพิพิธภัณฑ์นี้ขึ้นมา เพื่อเก็บรักษาวัตถุที่มิได้ใช้ในชีวิตประจำวันในปัจจุบันแล้ว

 

การจัดแสดง เมื่อเดินเข้าสู่อาคารพิพิธภัณฑ์ ห้องจัดแสดงส่วนแรก เป็นโถงกว้างที่ไม่ได้มีการจัดแบ่งเป็นส่วนด้วยผนังใด ๆ โดยแต่กลุ่มของวัตถุสื่อถึงประเภทของวัตถุ ดังนั้นมีพื้นที่จึงแตกต่างกันไปโดยปริยาย โดยทางขวาจากทางเข้า ปรากฏหิ้งพระและพระพุทธรูปศิลปะแบบพม่า ซึ่งเมื่อสอบถามเจ้าอาวาสทราบว่าวัดเพิ่งได้รับบริจาคเมื่อไม่นานมานี้ ส่วนทางซ้ายมือมีกลุ่มวัตถุสำคัญ 2 ประเภทคือ กลุ่มเครื่องใช้ในครัวเรือน และเครื่องดนตรีล้านนา

 

โดยเครื่องใช้ในครัวเรือนโดยมากเป็นเครื่องปั้นดินเผาที่จัดวางตามชั้นไม้ประกอบขึ้นอย่างง่าย ซึ่งหากวัตถุชิ้นใดมีลักษณะการใช้งานแบบแขวน โดยวัตถุจะได้รับการแขวนตามการใช้งานเดิม ทั้งนี้จะมีป้ายชื่อของผู้ที่บริจาคสิ่งของ และป้ายชื่อเรียกวัตถุนั้น ๆ ส่วนกลุ่มวัตถุที่เป็นเครื่องดนตรี โดยมีทั้งเครื่องดนตรีล้านนา, สะล้อ, ซึง, กลองปูจา ฯลฯ และเครื่องดนตรีไทย เช่น ระนาด และฆ้องวง เป็นต้น ซึ่งก่อนที่จะเข้าไปในบริเวณดังกล่าวมี “รั้วไม้” โดยสูงประมาณสะโพกกั้นเป็นทางเข้าไว้ จากนั้นผู้ชมสามารถเลือกเข้าชมห้องถัดไป หรือเดินออกไปชมภาพสำเนาแสดงภาพเชียงใหม่ในอดีต โดยในอาคารเปิดโล่งด้านนอกอีกอาคารหนึ่ง

 

จากโถงจัดแสดงด้านนอกเมื่อเดินเข้าไปจะแบ่งห้องจัดแสดงไว้ 3 ห้อง ดังนี้

ห้องที่ 1 มีปริมาณสิ่งของจำนวนมากและหลากหลาย ทำให้ห้องดังกล่าวไม่ต่างจากคลังวัตถุ โดยสิ่งของบางประเภทเป็นกลุ่มวัตถุใหญ่ เช่น ผ้า ซึ่งได้รับการจัดเรียงบนราว ประมาณ 3 ชั้น ซ้อนกันในตู้กระจก, หนังสือเก่าต่าง ๆ และของที่เกี่ยวข้องกับศาสนา, เครื่องแก้ว, ถ้วยโถโอชาม, พัดลมผ้าติดเพดาน, เครื่องปั้มน้ำ และสิ่งของร่วมสมัยอื่น ๆ ซึ่งมีอายุไม่เก่ามากนักแต่มิได้ใช้งานแล้ว

 

ห้องที่ 2 นั้นจะจัดแสดงของหลากหลายเช่นเดียวกับห้องแรก ประกอบด้วย ภาพเก่า, พระพุทธรูป, พระพิมพ์, ตาลปัตร (พัดยศของพม่า), หนังสือวรรณกรรมเกี่ยวกับล้านนา, เทวรูปที่ปะปนกันตั้งแต่เรื่องของรูปแบบ วัสดุ (ไม้ หิน ปูน), ตุ๊กตาจีน, เครื่องชั่งตวงในสมัยก่อน, เทป และแผ่นเสียงเก่า 

 

ห้องที่ 3 นั้นจะอยู่ด้านในสุด มีขนาดไม่กว้างมากนัก ประมาณ 2X4 เมตร โดยมีประตูที่แยกพื้นที่ที่ชัดเจน ซึ่งห้องดังกล่าวเน้นการแสดงวัตถุที่มีวัสดุเป็นผ้า ธงต่าง ๆ ธงมังกร ผ้ากำปี(ผ้าคัมภีร์) เครื่องแต่งกาย โดยวัตถุจัดแสดงไว้ทั้งในตู้ และขึงบนผนัง ซึ่งผนังด้านหนึ่งของห้องติดกระดาษแสดงรายชื่อสิ่งของที่จัดแสดงในห้องดังกล่าว โดยเป็นห้องเดียวที่มีกระดาษแสดงรายชื่อวัตถุจัดแสดง และเมื่ออ่านรายละเอียดที่มาที่ไปของวัตถุแล้วจะเห็นว่า เกี่ยวข้องกับกษัตริย์และราชวงศ์ที่ปกครองล้านนาเสียเป็นส่วนใหญ่