วัดนันทาราม

Rating: 3.8/5 (9 votes)

วันเปิดทำการ: ทุกวัน

เวลาเปิดทำการ: 06.00–18.00 น.

 

วัดนันทาราม เป็นวัดเก่าแก่ในเขตเมืองเชียงใหม่ ตั้งอยู่บนถนนนันทาราม ซอย 5 ตำบลหายยา อำเภอเมืองเชียงใหม่ ทำเลของวัดอยู่ใกล้ถนนวัวลายซึ่งเป็นย่านหัตถศิลป์เครื่องเงินและถนนคนเดินวันเสาร์ที่คึกคัก ทำให้การมาไหว้พระที่วัดแห่งนี้มีเสน่ห์แบบ “วัดเมืองเก่าในย่านชุมชนมีชีวิต” คือเดินทางง่าย แต่พอเดินเข้ามาในพื้นที่วัดกลับสัมผัสได้ถึงความสงบ ร่มรื่น และความเป็นระเบียบเรียบร้อยแบบวัดสำคัญของเมือง

 

ตำนานที่เล่าต่อกันมาทำให้วัดนันทารามมีภาพจำพิเศษในด้าน “พระเกศาธาตุ” โดยกล่าวกันว่าเมื่อครั้งพุทธกาล หลังออกพรรษา พระพุทธเจ้าเสด็จโปรดสัตว์และเทศนาธรรมแก่ชาวบ้านและเทวดา ต่อมาเสด็จมาถึงเมืองเชียงใหม่ และทรงมอบพระเกศาให้แก่สถานที่ที่พระองค์เสด็จไปเยือน เมื่อเสด็จผ่านสวนป่าไผ่ของนายธะมิระ เจ้าของกระท่อมซึ่งอาราธนาพระพุทธองค์ให้ประทับพักค้างแรมและถวายภัตตาหารเช้า พระพุทธองค์ทรงพยากรณ์ว่าบริเวณนี้จะเป็นอารามในกาลภายหน้า และได้ชื่อว่า “นันทาราม” จากนั้นจึงทรงปลงพระเกศามอบให้นายธะมิระ 1 เส้น นายธะมิระจึงสร้างเจดีย์ไว้ในป่าไผ่แห่งนี้ ก่อนจะพัฒนาเป็นวัดนันทารามในปัจจุบัน เรื่องเล่านี้ทำให้ผู้คนจำนวนมากนิยมมาไหว้พระ ทำบุญ และตั้งจิตอธิษฐานด้วยความเชื่อว่าพื้นที่แห่งนี้ผูกโยงกับศรัทธาเรื่องพระธาตุและความเป็นสิริมงคลมาแต่เดิม

 

วัดนันทารามเคยรุ่งเรืองมากในอดีต และยังถูกยกให้เป็นหนึ่งในพระอารามสำคัญของเมืองเชียงใหม่ตามความทรงจำของชาวนคร แม้จะไม่ปรากฏหลักฐานชัดเจนว่าความ “สำคัญประจำเมือง” นั้นถูกกำหนดขึ้นด้วยเกณฑ์ใด แต่ข้อสันนิษฐานที่เล่ากันแพร่หลายคือเกี่ยวข้องกับการเป็นสถานที่เก็บหรือเกี่ยวพันกับพระเกศาธาตุ ความเชื่อนี้เองที่ทำให้ผู้มาเยือนไม่ได้มองวัดนันทารามเป็นเพียงวัดชุมชนธรรมดา แต่เป็นวัดที่ให้ความรู้สึกเหมือนได้แตะรากของศรัทธาเมืองเชียงใหม่ โดยเฉพาะกับคนที่ตั้งใจมาไหว้พระแบบจริงจัง ไม่ใช่แค่แวะถ่ายรูปแล้วไปต่อ

 

เมื่อเดินชมภายในวัด สิ่งที่ช่วยเล่าเรื่องความเป็นล้านนาได้เด่นชัดคือสถาปัตยกรรมและองค์ประกอบสำคัญหลายส่วน โดยเริ่มจากพระวิหารซึ่งบันทึกว่าเริ่มสร้างในสมัยพระเจ้ากาวิโรรสสุริยวงศ์เมื่อปี พ.ศ. 2405 เป็นอาคารก่ออิฐถือปูนที่สะท้อนศิลปกรรมล้านนาค่อนข้างบริสุทธิ์ หน้าบันประดับด้วยงานไม้แกะสลักลวดลายพรรณพฤกษา ดูละเอียดอ่อนและมีจังหวะเส้นแบบช่างพื้นเมือง การยืนมองหน้าบันและชายคาจะเห็นการจัดสัดส่วนที่ให้ความรู้สึกสง่างามแต่ไม่แข็งทื่อ ซึ่งเป็นเสน่ห์ของงานช่างล้านนาที่มักทำให้ผู้ชมรู้สึก “นุ่มนวล” มากกว่า “โอ่อ่าหนักแน่น”

 

อีกจุดที่ทำให้วิหารของวัดนันทารามแตกต่างจากวิหารหลายแห่งในเชียงใหม่คือบริเวณราวบันไดซ้ายขวาที่มีรูปพญาครุฑบิดแขนโอบรอบอกพญานาค องค์ประกอบนี้ไม่ใช่แค่ความงามเชิงประดับ แต่ยังถูกอธิบายว่าอาจเป็นสัญลักษณ์ที่สะท้อนฐานะและพระยศของเจ้าผู้ครองนครในยุครัตนโกสินทร์ เป็นรายละเอียดที่ชวนให้ใช้เวลาเดินเข้าใกล้ มองมุมซ้ายขวา และสังเกตท่าทางของครุฑกับนาค เพราะ “ท่าทาง” ในงานช่างศาสนามักเล่าเรื่องได้มากพอ ๆ กับลวดลาย

 

ด้านหลังพระวิหารคือพระบรมธาตุเจ้าเจดีย์ ซึ่งเป็นจุดสำคัญของวัดและเป็นแกนศรัทธาหลัก เชื่อว่าบรรจุพระบรมสารีริกธาตุและพระเกศาธาตุ ลักษณะเจดีย์เป็นศิลปะล้านนาที่รับอิทธิพลสุโขทัย และมีประวัติการสร้าง/ครอบซ้อนในหลายช่วงเวลา โดยบันทึกว่าวัดได้สร้างเจดีย์สูงประมาณ 15 เมตร กว้างประมาณ 10 เมตร ในปี พ.ศ. 2062 เพื่อครอบเจดีย์องค์เดิมที่สูงเพียงราว 1.5 เมตร ต่อมามีการบูรณะหลายครั้ง เช่น การปิดทองและหล่อฉัตรจัตุรมุขในปี พ.ศ. 2504 การหุ้มแผ่นทองเหลืองรอบองค์เจดีย์จำนวน 1,304 แผ่นในปี พ.ศ. 2527 และมีการบูรณะอีกครั้งในปี พ.ศ. 2542 การรู้ลำดับการบูรณะช่วยให้การมองเจดีย์ไม่ใช่แค่มองว่า “สวย” แต่เหมือนได้มองชั้นเวลาที่ซ้อนทับอยู่ในองค์สถาปัตยกรรมเดียวกัน

 

อีกจุดที่ควรแวะคือวิหารหลวงพ่อเพชรซึ่งอยู่ทางทิศใต้ของพระบรมธาตุเจดีย์เจ้า ภายในประดิษฐาน “หลวงพ่อเพชร” พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์คู่วัดที่มีอายุเก่าแก่กว่า 500 ปี ผู้คนจำนวนไม่น้อยนิยมมากราบไหว้เพื่อความเป็นสิริมงคลและความสบายใจตามวิถีศรัทธาของคนเมือง ส่วนหอพระธรรมหรือหอพระไตรปิฎกซึ่งอยู่ด้านหลังพระวิหารทางทิศเหนือใกล้พระบรมธาตุเจดีย์เจ้า เป็นอาคารปูน 2 ชั้นศิลปะล้านนาประยุกต์ โทนสีขาวดูสะอาดตา มีซุ้มประตูหลายด้าน และประดับปูนปั้นรูปนางอัปสรตามมุมอาคาร รายละเอียดปูนปั้นและสัดส่วนอาคารทำให้พื้นที่นี้เหมาะกับคนที่ชอบมองงานช่างแบบค่อย ๆ ไล่สายตา ไม่เร่งรีบ

 

ในบริเวณวัดยังมีพระพุทธไสยาสน์โบราณองค์ใหญ่ ซึ่งไม่พบหลักฐานการสร้างชัดเจน องค์พระหันพระพักตร์ไปทางทิศเหนือ ทอดพระเนตรไปยังองค์พระเจดีย์ เป็นอีกภาพที่ให้ความรู้สึกสงบมาก โดยเฉพาะช่วงแสงเย็น เพราะเงาของต้นไม้และความเงียบของวัดทำให้บรรยากาศคล้ายได้พักใจจริง ๆ มากกว่าการ “มาเที่ยวให้ครบเช็กลิสต์”

 

นอกจากด้านศิลปกรรม วัดนันทารามยังถูกเล่าว่าเคยเป็นสถานที่ถวายเพลิงพระบรมศพพระเจ้ายอดเชียงราย และเคยเป็นที่พำนักของพระราชาคณะชั้นสมเด็จคือสมเด็จพระธรรมกิตติ อีกทั้งยังเป็นศูนย์รวมกิจกรรมของชุมชนรอบวัดด้วย บริเวณวัดกว้าง ร่มรื่น มีต้นไม้ใหญ่จำนวนมาก ช่วงเย็นมักเห็นคนในพื้นที่มาออกกำลังกายและทำกิจกรรม เช่น เต้นแอโรบิก วิ่งจ๊อกกิ้ง หรือกีฬาเบา ๆ ภาพแบบนี้ทำให้วัดดู “มีชีวิต” คือเป็นทั้งพื้นที่ศรัทธาและพื้นที่สาธารณะของชุมชนในเวลาเดียวกัน

 

การเดินทาง วัดนันทารามอยู่ในเขตเมือง เดินทางสะดวกทั้งรถส่วนตัว รถแดง และการเดินเท้าจากย่านท่องเที่ยวสำคัญ หากมาจากคูเมืองโซนประตูเชียงใหม่สามารถขับหรือเรียกรถมุ่งหน้าถนนวัวลาย แล้วเลี้ยวเข้าถนนนันทาราม จากนั้นเข้าซอย 5 จะถึงวัดไม่ยาก หากตั้งใจมาในวันเสาร์ควรเผื่อเวลา เพราะย่านวัวลายมีถนนคนเดินทำให้รถหนาแน่นเป็นพิเศษ วิธีที่สบายคือจอดรถในจุดที่อนุญาตรอบนอกแล้วเดินเข้ามา จะได้ซึมซับบรรยากาศชุมชนไปด้วย และเมื่อเข้าวัดควรแต่งกายสุภาพ งดเสียงดัง และเคารพพื้นที่ปฏิบัติศาสนกิจ โดยเฉพาะในโซนวิหารและเจดีย์ที่มีผู้มาสักการะต่อเนื่อง

 

 

ตอบ: อยู่ใกล้ถนนคนเดินวัวลายและวัดศรีสุพรรณมาก สามารถเดินถึงกันได้สบาย เหมาะจัดเป็นทริปเดินเล่นย่านหายยา–วัวลายในครึ่งวัน

 

ตอบ: แนะนำชมพระวิหารล้านนาหน้าบันไม้แกะสลัก ราวบันไดครุฑโอบนาค และสักการะพระบรมธาตุเจ้าเจดีย์ซึ่งเป็นศูนย์รวมศรัทธาหลักของวัด

 

ตอบ: ย่านวัวลายจะคึกคักมากเพราะมีถนนคนเดิน รถอาจติดและหาที่จอดยากขึ้น แนะนำเผื่อเวลาและวางแผนเดินเข้าวัดจากจุดจอดที่เหมาะสม

 

ตอบ: แต่งกายสุภาพ งดเสื้อผ้าเปิดไหล่หรือสั้นมาก และควรพูดคุยด้วยเสียงเบาเพื่อไม่รบกวนผู้มาปฏิบัติศาสนกิจ

 

ตอบ: เหมาะมาก แม้อยู่ในเขตเมืองแต่ภายในวัดร่มรื่น เงียบสงบ โดยเฉพาะช่วงเช้าหรือช่วงเย็นที่ผู้คนไม่หนาแน่น