วัดพระนอนหนองผึ้ง

Rating: 2.4/5 (25 votes)

วันเปิดทำการ: ทุกวัน

เวลาเปิดทำการ: แนะนำ 08.00–17.00 น.

 

วัดพระนอนหนองผึ้ง เป็นวัดโบราณในอำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่ ที่คนท้องถิ่นยกให้เป็นหนึ่งในวัดสำคัญของย่านหนองผึ้ง เพราะมีทั้ง “ชั้นของตำนาน” และ “ชั้นของโบราณคดี” ซ้อนทับกันอยู่ในพื้นที่เดียวกัน วัดตั้งอยู่บริเวณกิโลเมตรที่ 6 ถนนเชียงใหม่–ลำพูน ท้องที่ 205 หมู่ 4 บ้านหนองผึ้ง ตำบลหนองผึ้ง อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่ พื้นที่วัดราว 9 ไร่ 3 งาน 56 ตารางวา รายรอบเป็นบ้านราษฎรสลับกับทุ่งนา ทำให้บรรยากาศของวัดยังคงความเป็น “วัดชุมชนในทุ่ง” แม้อยู่ไม่ไกลจากตัวเมืองเชียงใหม่มากนัก

 

ตำนานเล่าว่า เดิมพื้นที่นี้เคยเป็นถิ่นทำกินของชาวลัวะ (ลัวะ/ละว้า) และเมื่อการเผยแผ่พระพุทธศาสนาเดินทางมาถึง ได้มีพระเถระ 5 รูปจาริกผ่านหมู่บ้าน ชาวลัวะเกิดศรัทธาและมีผู้หนึ่งปีนขึ้นไปเอารังผึ้งมาถวายพระเถระ จากนั้นจึงสร้างเจดีย์บรรจุพระธาตุ และขนานนามวัดว่า “วัดหนองผึ้ง” ตำนานส่วนนี้ทำให้ชื่อวัดไม่ใช่แค่ชื่อภูมิศาสตร์ แต่เป็น “รหัสความทรงจำ” ของชุมชนว่าศรัทธาเคยเริ่มต้นจากสิ่งเล็ก ๆ อย่างรังผึ้ง ก่อนจะกลายเป็นวัดที่คนรุ่นหลังยังเข้ามากราบไหว้สืบต่อกัน

 

ต่อมาเมื่อกาลเวลาผ่านไป ชุมชนเดิมย้ายถิ่น วัดจึงร้างอยู่ช่วงหนึ่ง จนมีการค้นพบและบูรณะในเวลาต่อมา โดยช่วงที่ถูกเล่าถึงอย่างเด่นคือการฟื้นฟูวัดและการสร้างพระพุทธไสยาสน์ขนาดใหญ่ ความยาวราว 19 เมตร ทำให้วัดมีอีกนามที่ใช้เรียกกันว่า “วัดพระพุทธบ้านปิงพระนอนหนองผึ้ง” และยังเป็นเหตุผลที่ผู้คนจดจำวัดนี้ได้ชัด เพราะพระนอนของที่นี่ไม่ใช่เพียงพระพุทธรูปประธาน หากยังเป็น “หลักฐานพระพุทธรูปขนาดใหญ่” ที่สัมพันธ์กับภาพอดีตของย่านเวียงกุมกามและลุ่มน้ำปิง

 

พระนอนของวัดนี้เป็นที่รู้จักในชื่อท้องถิ่นว่า “พระนอนป้านปิง” ซึ่งเล่ากันว่ามีนัยเกี่ยวกับการสร้างขวางต้านสายน้ำปิงในอดีต เพื่อช่วยป้องกันน้ำหลากที่จะไหลบ่าเข้าท่วมชุมชน ความเชื่อนี้ทำให้การมาสักการะพระนอนที่นี่ไม่ใช่แค่การไหว้พระเพื่อความเป็นสิริมงคล แต่ยังเป็นการสัมผัส “ประวัติศาสตร์ของคนกับน้ำ” ที่เคยกำหนดชะตาของเวียงกุมกามและชุมชนรอบลำน้ำปิงด้วย

 

ถ้ามองในเชิงสถาปัตยกรรมและพุทธศิลป์ วัดพระนอนหนองผึ้งมีองค์ประกอบสำคัญที่ช่วยอ่านยุคสมัยได้หลายชั้น องค์พระบรมธาตุเจดีย์ตั้งอยู่ระหว่างวิหารพระนอนกับอุโบสถ เป็นเจดีย์ทรงระฆังขนาดเล็กที่มีรายละเอียดฐานแบบเขียง ชั้นปัทม์ย่อเก็จ และส่วนยอดที่มีอิทธิพลรูปแบบพม่าในบางส่วน แสดงให้เห็นการซ่อมเสริมในสมัยหลังซึ่งเป็นเรื่องปกติของวัดโบราณในเชียงใหม่ที่ผ่านการบูรณะหลายยุค โดยเฉพาะช่วงที่ศิลปะพม่าเข้ามามีอิทธิพลในงานช่างล้านนาช่วงปลายรัตนโกสินทร์

 

อุโบสถเป็นอาคารก่ออิฐถือปูน หันหน้าไปทางทิศตะวันตก มีสิงห์ปูนปั้นคู่ด้านหน้า และซุ้มโขงทางเข้าที่ปรากฏลวดลายปูนปั้นในศิลปะพม่า ซึ่งเป็น “ร่องรอยเชิงรูปแบบ” ที่พบได้ในวัดหลายแห่งของเชียงใหม่ที่มีการบูรณะในช่วงรัชกาลที่ 5 เป็นต้นมา ส่วนวิหารนั้นตั้งห่างไปทางตะวันตกเฉียงเหนือ หันหน้าไปทางทิศตะวันออก โครงสร้างและองค์ประกอบบางส่วนสะท้อนอิทธิพลศิลปะจากภาคกลาง เช่น งานนาคบันได (มกรคายนาค) ปิดทองและเขียนสี ซึ่งเป็นภาษาทางศิลป์ที่คนเชียงใหม่คุ้นตาจากวิหารในเมืองหลายแห่ง

 

อีกประเด็นที่ทำให้วัดนี้ “มีชีวิต” มากกว่าการเป็นโบราณสถาน คือประเพณีท้องถิ่นที่สืบต่อกันมา โดยมีการกล่าวถึงการนมัสการ สรงน้ำ และปิดทองพระนอนในวันเพ็ญเดือน 8 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ศรัทธาของชุมชนจะกลับมารวมตัวกันอีกครั้ง บรรยากาศแบบนี้มักทำให้คนที่มาไหว้พระรู้สึกว่า วัดไม่ได้อยู่เพื่อให้เรา “ชม” อย่างเดียว แต่ยังเป็นพื้นที่ที่คนในชุมชนใช้ “ยืนยันตัวตนและความผูกพัน” ผ่านพิธีกรรมประจำปีด้วย

 

การเดินทาง หากออกจากตัวเมืองเชียงใหม่ ให้ใช้ถนนเชียงใหม่–ลำพูน (ทางหลวงหมายเลข 106) มุ่งหน้าไปทางอำเภอสารภี เมื่อถึงบริเวณกิโลเมตรที่ 6 ให้สังเกตป้าย/ซอยเข้าพื้นที่บ้านหนองผึ้ง (ท้องที่ 205 หมู่ 4) วัดอยู่ไม่ไกลจากแนวถนนหลัก การเดินทางเหมาะทั้งรถยนต์ส่วนตัว รถจักรยานยนต์ หรือเรียกรถโดยสาร/แท็กซี่จากตัวเมืองแล้วปักหมุด “วัดพระนอนหนองผึ้ง” ได้ค่อนข้างตรงจุด หากตั้งใจเที่ยวต่อในโซนเวียงกุมกาม สามารถจัดเส้นทางให้ไหว้พระนอน แล้ววนไปโบราณสถานใกล้เคียงในย่านเดียวกันได้สะดวก

 

 

ตอบ: วัดตั้งอยู่ที่ 205 หมู่ 4 ถนนเชียงใหม่–ลำพูน (กม.6) บ้านหนองผึ้ง ตำบลหนองผึ้ง อำเภอสารภี จังหวัดเชียงใหม่

 

ตอบ: ไฮไลต์คือพระนอนป้านปิง (พระพุทธไสยาสน์) ขนาดใหญ่ยาวราว 19 เมตร รวมถึงเจดีย์ทรงระฆังและอุโบสถที่มีงานปูนปั้นอิทธิพลพม่า

 

ตอบ: เป็นชื่อเรียกท้องถิ่นที่เล่ากันว่ามีนัยเกี่ยวกับการสร้างพระนอนขวางต้านลำน้ำปิงในอดีต เพื่อช่วยป้องกันน้ำหลากไม่ให้ท่วมชุมชน

 

ตอบ: มีการกล่าวถึงประเพณีนมัสการ สรงน้ำ และปิดทองพระนอนในวันเพ็ญเดือน 8 ซึ่งเป็นช่วงที่ชุมชนมาร่วมทำบุญและสืบศรัทธาร่วมกัน

 

ตอบ: แนะนำไปช่วงเช้าหรือบ่ายต้น ๆ ในกรอบเวลา 08.00–17.00 น. เพื่อได้เดินชมพระนอน เจดีย์ และอาคารสำคัญแบบไม่เร่งรีบ

 

ตอบ: โทร 053-424-893