โรงเรียนกาสรกสิวิทย์

Rating: 4.5/5 (4 votes)

วันเปิดทำการ: เปิดรับผู้เยี่ยมชมทั่วไป (กรุณาโทรยืนยันล่วงหน้า โดยเฉพาะกรณีหมู่คณะ)

เวลาเปิดทำการ: ไม่ระบุแน่ชัด (มักเป็นเวลาราชการประมาณ 08:30–16:30 แนะนำโทรยืนยันก่อนเดินทาง)

 

โรงเรียนกาสรกสิวิทย์ เป็นโครงการตามแนวพระราชดำริของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ที่ทรงเล็งเห็นถึงความสำคัญของ “กระบือไทย” ในฐานะสัตว์คู่บ้านคู่เมืองและแรงงานสำคัญของเกษตรกรไทยในอดีต ท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีและวิถีชีวิตสมัยใหม่ กระบือเริ่มถูกแทนที่ด้วยเครื่องจักรกล แต่ในอีกมุมหนึ่งก็มาพร้อมปัญหาการพึ่งพาพลังงานฟอสซิลและค่าใช้จ่ายที่สูงขึ้น พระองค์จึงทรงมีพระราชดำริให้จัดตั้งศูนย์ฝึกอบรมแห่งนี้ขึ้น เพื่ออนุรักษ์กระบือไทย ฟื้นฟูบทบาทของมันในระบบเกษตร และสร้างศูนย์เรียนรู้ต้นแบบให้เกษตรกรไทยได้พึ่งพาตนเองตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง

 

พื้นที่กว่า 110 ไร่ของโรงเรียนกาสรกสิวิทย์ตั้งอยู่ที่บ้านหนองหว้า ตำบลศาลาลำดวน อำเภอเมืองสระแก้ว จังหวัดสระแก้ว ภายในพื้นที่แบ่งออกเป็นหลายโซนเพื่อรองรับทั้งการฝึกอบรมเกษตรกร การท่องเที่ยวเชิงเรียนรู้ และกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อม มีทั้งแปลงนาข้าวที่ปลูกในระยะต่างกัน โรงเรือนเลี้ยงกระบือ พื้นที่สาธิตการทำปุ๋ยหมักชีวภาพ บ่อแก๊สชีวภาพ บ้านดินต้นแบบ และอาคารนิทรรศการที่จัดแสดงเครื่องมือเกษตรพื้นบ้าน

 

สิ่งที่ทำให้โรงเรียนกาสรกสิวิทย์โดดเด่นคือการเชื่อมโยง “ภูมิปัญญาท้องถิ่น” เข้ากับ “องค์ความรู้สมัยใหม่” ทุกกิจกรรมล้วนถูกออกแบบเพื่อให้ผู้มาเยือนได้ลงมือทำจริง เรียนรู้ผ่านประสบการณ์ตรง ไม่ว่าจะเป็นการฝึกไถนา การดำนา หรือการสาธิตการใช้กระบือในการเตรียมดิน นอกจากนี้ยังมีเจ้าหน้าที่ผู้เชี่ยวชาญคอยให้คำแนะนำเกี่ยวกับการเลี้ยงกระบือ การดูแลสุขภาพสัตว์ การทำอาหารสัตว์จากพืชในท้องถิ่น และการเพาะพันธุ์กระบือที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมของพื้นที่

 

ภายในศูนย์มี “สนามฝึกควาย” ซึ่งเป็นพื้นที่กว้างสำหรับสาธิตการไถนาและฝึกกระบือ มีการจัดกิจกรรมให้ผู้เข้าชมได้ทดลองจับเชือกไถนา ลองสัมผัสวิถีชีวิตชาวนาแบบดั้งเดิม เหงื่อและโคลนที่เปื้อนตัวกลับกลายเป็นรอยยิ้มและความภาคภูมิใจของผู้ที่ได้ร่วมประสบการณ์นี้ เด็ก ๆ จะได้เห็นว่าก่อนที่ข้าวหนึ่งเม็ดจะมาถึงจานอาหาร ต้องผ่านแรงงานและความอดทนมากเพียงใด

 

นอกจากกิจกรรมการเกษตรแล้ว โรงเรียนกาสรกสิวิทย์ยังให้ความสำคัญกับการจัดการพลังงานอย่างยั่งยืน โดยมีการสาธิตระบบการผลิตแก๊สชีวภาพจากมูลกระบือ ซึ่งสามารถนำไปใช้หุงต้มได้จริง ลดการพึ่งพาแก๊สหุงต้มเชิงพาณิชย์ และช่วยลดปัญหาขยะอินทรีย์ในฟาร์ม การจัดการนี้ยังกลายเป็นแหล่งเรียนรู้ให้เกษตรกรในพื้นที่ได้เห็นถึงประโยชน์ของการนำของเสียกลับมาใช้ใหม่ตามหลักเศรษฐกิจหมุนเวียน

 

อีกหนึ่งโซนที่ไม่ควรพลาดคือ “บ้านดิน” ต้นแบบการสร้างที่อยู่อาศัยด้วยวัสดุจากธรรมชาติ เช่น ดิน ทราย ฟาง และไม้ไผ่ ตัวบ้านเย็นสบายแม้ในฤดูร้อน สะท้อนแนวคิดการใช้วัสดุในท้องถิ่นให้เกิดประโยชน์สูงสุด ทั้งยังแสดงถึงวิถีชีวิตเรียบง่ายของชุมชนชนบทที่เคารพและอยู่ร่วมกับธรรมชาติได้อย่างสมดุล

 

ในพื้นที่ใกล้กันมีร้านกาแฟชื่อว่า “ควายคะนอง” ซึ่งเป็นชื่อพระราชทานจากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้าฯ ร้านแห่งนี้เป็นมากกว่าคาเฟ่ธรรมดา เพราะกลายเป็นพื้นที่พักผ่อนของผู้มาเยือนและเป็นจุดจำหน่ายผลิตภัณฑ์ภัทรพัฒน์จากมูลนิธิชัยพัฒนา มีทั้งกาแฟหอมกรุ่นจากเมล็ดพันธุ์ไทย อาหารเพื่อสุขภาพ ผักพื้นบ้านสดใหม่ และของที่ระลึกที่สะท้อนภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาวสระแก้ว ทุกบาทที่ผู้มาเยือนใช้จ่ายยังส่งต่อรายได้กลับสู่ชุมชนโดยตรง

 

โรงเรียนกาสรกสิวิทย์ยังเป็นสถานที่ที่รวมองค์ความรู้เกี่ยวกับ “การอนุรักษ์พันธุ์กระบือไทย” ไว้อย่างครบถ้วน ปัจจุบันมีการเพาะเลี้ยงกระบือพันธุ์แท้หลายสายพันธุ์ ทั้งกระบือปลักและกระบือแม่น้ำ โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อใช้เป็นพันธุ์หลักในการสืบต่อและพัฒนาสายพันธุ์กระบือไทยให้แข็งแรงและเหมาะสมกับการเกษตรแบบยั่งยืน เจ้าหน้าที่จะคอยอธิบายถึงวิธีการดูแล การผสมพันธุ์ และการฝึกให้กระบือคุ้นเคยกับคน เพื่อให้สามารถทำงานร่วมกับชาวนาได้อย่างมีประสิทธิภาพ

 

สิ่งที่น่าสนใจอีกประการหนึ่งคือแนวทางการบริหารจัดการพื้นที่ของศูนย์ ซึ่งเน้นการมีส่วนร่วมของชุมชนท้องถิ่น มีการจัดอบรมเกษตรกรจากหลายจังหวัดทั่วประเทศ ทั้งในด้านการใช้แรงงานสัตว์ การทำเกษตรอินทรีย์ และการจัดการทรัพยากรอย่างคุ้มค่า หลายคนที่ผ่านการอบรมได้นำความรู้กลับไปต่อยอดในพื้นที่ของตนเอง ช่วยลดต้นทุนการผลิตและเพิ่มความมั่นคงทางอาหารให้ครอบครัวและชุมชน

 

สำหรับนักท่องเที่ยวทั่วไป โรงเรียนกาสรกสิวิทย์คือจุดหมายที่ผสมผสานระหว่างการเรียนรู้และการพักผ่อน ผู้มาเยือนสามารถเดินชมพื้นที่ได้อย่างอิสระ ชมกระบือในคอก ดูการสาธิตการไถนา ชิมอาหารท้องถิ่น และเพลิดเพลินกับบรรยากาศท้องทุ่งที่โอบล้อมด้วยธรรมชาติ ในฤดูทำนา ทุ่งข้าวสีเขียวและกลุ่มกระบือที่กำลังทำงานสร้างภาพที่งดงามและสงบเสมือนภาพในอดีตที่หาชมได้ยากในปัจจุบัน

 

โรงเรียนกาสรกสิวิทย์ยังจัดกิจกรรมพิเศษสำหรับหมู่คณะและสถานศึกษา เช่น กิจกรรมค่ายเยาวชนเรียนรู้วิถีเกษตร กิจกรรมปลูกข้าว ปลูกผัก และกิจกรรมการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เพื่อปลูกฝังแนวคิด “รักบ้านเกิดและพึ่งพาตนเอง” ให้เยาวชนรุ่นใหม่เข้าใจความสำคัญของการเกษตรและสิ่งแวดล้อมที่เกื้อกูลต่อชีวิต นอกจากนี้ยังมีนิทรรศการหมุนเวียนเกี่ยวกับการใช้พลังงานทดแทน การจัดการน้ำ และเทคโนโลยีเกษตรที่เหมาะสมกับท้องถิ่น

 

บรรยากาศในศูนย์ตลอดปีมีความแตกต่างตามฤดูกาล ฤดูฝนเป็นช่วงที่คึกคักที่สุดเพราะเป็นฤดูทำนา ท้องนาเต็มไปด้วยน้ำและสีเขียวขจี ส่วนฤดูหนาวอากาศเย็นสบาย เหมาะแก่การเดินชมกิจกรรมกลางแจ้ง หากมาช่วงต้นปีจะได้เห็นการเตรียมดินและการปลูกข้าวรุ่นแรกของปี ซึ่งเป็นภาพสะท้อนความขยันและความอดทนของชาวนาอย่างแท้จริง

 

การเดินทาง: จากกรุงเทพฯ ใช้ทางหลวงหมายเลข 304 สายฉะเชิงเทรา–กบินทร์บุรี จากนั้นเข้าสู่ทางหลวงหมายเลข 33 มุ่งหน้าเข้าตัวเมืองสระแก้ว เมื่อถึงสี่แยกสระแก้วให้เลี้ยวขวาเข้าสู่ถนนสุวรรณศร ขับต่อประมาณ 8 กิโลเมตร จะพบป้ายบอกทางไป “โรงเรียนกาสรกสิวิทย์” อยู่ทางซ้ายมือ ใช้เวลาขับรถประมาณ 3–3.5 ชั่วโมง หรือโดยสารรถประจำทางมายังสถานีขนส่งสระแก้ว แล้วต่อรถสองแถว/แท็กซี่ภายในจังหวัดไปยังศูนย์ (ราว 10–15 นาที)

 

 

ตอบ: ศูนย์เรียนรู้การเกษตรตามแนวพระราชดำริ ฝึกอบรมการใช้กระบือทำนา เกษตรยั่งยืน และเปิดเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเรียนรู้สำหรับประชาชนทั่วไป

 

ตอบ: สาธิตไถนา ดำนาข้าว ทำปุ๋ยหมักและแก๊สชีวภาพ ชมคอกกระบือ แปลงนาข้าว บ้านดิน นิทรรศการเครื่องมือเกษตรพื้นบ้าน และคาเฟ่ควายคะนอง

 

ตอบ: โดยทั่วไปเปิดรับในเวลาราชการ (ประมาณ 08:30–16:30) แต่เพื่อความชัดเจน ควรโทรยืนยันวัน–เวลา และตารางกิจกรรมก่อนเดินทาง

 

ตอบ: โดยปกติไม่มีค่าเข้าชมสำหรับบุคคลทั่วไป ส่วนหมู่คณะ/ศึกษาดูงานควรประสานงานล่วงหน้า

 

ตอบ: นั่งรถโดยสารกรุงเทพฯ–สระแก้ว ลงสถานีขนส่งจังหวัด แล้วต่อรถสองแถว/แท็กซี่ภายในจังหวัดไปยังศูนย์ (ประมาณ 10–15 นาที)

 

ตอบ: ช่วงฤดูทำนา (ฤดูฝน–ปลายฝน) จะเห็นกิจกรรมไถนา–ดำนาชัดเจน ฤดูหนาวอากาศสบาย เหมาะกับกิจกรรมกลางแจ้ง

 

ตอบ: เป็นคาเฟ่พระราชทานชื่อ จำหน่ายกาแฟ อาหารเพื่อสุขภาพ ผักพื้นบ้าน และผลิตภัณฑ์ภัทรพัฒน์ รายได้เกื้อหนุนชุมชนท้องถิ่น

 

ตอบ: เหมาะมาก เพราะได้เรียนรู้วิถีเกษตรแบบลงมือจริง เห็นบทบาทของกระบือ และเข้าใจคุณค่าของอาหารตั้งแต่ต้นน้ำ