วัดเนินฆ้อ

Rating: 4.5/5 (4 votes)

วันเปิดทำการ: ทุกวัน

เวลาเปิดทำการ: 08.00–17.00 น.

 

วัดเนินฆ้อ เป็นวัดราษฎร์ในสังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ตั้งอยู่ที่ตำบลเนินฆ้อ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง เป็นศูนย์รวมศรัทธาของชุมชนริมฝั่งทะเลตะวันออกที่เติบโตจากแรงกายแรงใจของชาวบ้าน วัดแห่งนี้มีจุดกำเนิดราวต้นกรุงรัตนโกสินทร์และผูกโยงกับภูมิทัศน์ท้องถิ่นบน “เนิน” ที่ครั้งหนึ่งเคยมีต้นฆ้อขึ้นอยู่อย่างหนาแน่น จึงเกิดชื่อเรียกที่เรียบง่ายแต่ทรงความหมายว่า “วัดเนินฆ้อ” ชื่อบ้านนามเมืองและพันธุ์ไม้ท้องถิ่นหลอมรวมกันจนกลายเป็นอัตลักษณ์ที่ผู้มาเยือนยังสัมผัสได้เมื่อก้าวเข้าสู่ลานวัด

 

ในคำบอกเล่าของคนเฒ่าคนแก่ วัดเริ่มก่อร่างราว พ.ศ. 2362 ก่อนจะตั้งเป็นวัดใน พ.ศ. 2367 และต่อมารับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2491 หมุดหมายทางศาสนปกครองนี้ทำให้วัดมีฐานะมั่นคง เป็นเขตพุทธาวาสที่รองรับพิธีกรรมสำคัญของชุมชน ทั้งทำบุญตักบาตร เวียนเทียน บวชเรียน และงานบุญตามเทศกาลต่าง ๆ ปัจจุบันบริเวณหน้าวัดยังคงปลูกต้นฆ้อไว้เป็นสัญลักษณ์ของชื่อวัด ให้เห็นเงื่อนไขภูมิสังคมดั้งเดิมที่ก่อร่าง “เนิน–ฆ้อ–ชุมชน” อยู่ในพื้นที่เดียวกัน

 

หัวใจของวัดอยู่ที่มณฑปซึ่งประดิษฐานรอยพระพุทธบาทจำลองและพระพุทธรูปปางมารวิชัยอันสงบสง่า เป็นจุดที่ผู้คนมากราบสักการะเพื่อเริ่มต้นเช้าวันใหม่หรือปิดท้ายการเดินทางอย่างเรียบง่าย ภายในพื้นที่เดียวกันยังมีของโบราณซึ่งศูนย์ของวัดช่วยกันเก็บรักษาไว้ ได้แก่ ไหดินเผา เครื่องถ้วย เครื่องจักสาน หินบดยา และเครื่องใช้พื้นบ้านหลากชนิด วัตถุธรรมดาเหล่านี้เล่าเรื่องชีวิตของผู้คนรุ่นก่อน—การหุงหา อนุรักษ์อาหาร การทอ–สาน และภูมิปัญญาการรักษาโรคแบบบ้าน ๆ—จนวัดกลายเป็นพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นขนาดย่อมโดยไม่ตั้งใจ

 

มณฑปเดิมเป็นอาคารไม้ที่งดงามแบบพื้นถิ่น เมื่อกาลเวลาทำให้โครงสร้างทรุดโทรม ชุมชนและพระสงฆ์จึงร่วมกันบูรณะจนเป็นอาคารมั่นคงดังที่เห็นในปัจจุบัน ขณะเดียวกันยังเก็บไม้ส่วนหนึ่งจากมณฑปเดิมไว้ที่ศูนย์ปฏิบัติธรรม เพื่อเป็นหลักฐานของความเพียรและการรวมพลังของทั้งวัดและชุมชน—เรื่องเล่าที่มองเห็นและสัมผัสได้จากเสี้ยนไม้ชิ้นจริง

 

ลานวัดในยามสายมีเงาไม้ใหญ่ทอดยาว คนเฒ่าคนแก่สวดมนต์เบา ๆ เด็กเล็กวิ่งเล่นอย่างรู้กาลเทศะ อุบาสกอุบาสิกาจัดเตรียมภัตตาหารในครัววัด เสียงฆ้องระฆังแว่วบางเบาตามจังหวะเวลา วันพระและวันสำคัญทางพุทธศาสนาจึงคึกคักด้วยบรรยากาศงานบุญที่เป็นกันเอง ผู้คนต่างถิ่นที่แวะมาเยือนมักบอกว่า “รู้สึกบ้าน ๆ แต่ลึกซึ้ง” เพราะสิ่งที่เห็นไม่ใช่พิธีใหญ่โต หากเป็นวิถีศรัทธาที่ดำเนินไปอย่างเรียบง่ายและต่อเนื่องยาวนาน

 

วัดเนินฆ้อเหมาะกับการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมแบบค่อยเป็นค่อยไป ใครชอบเรียนรู้ท้องถิ่นสามารถใช้เวลาช้า ๆ เดินอ่านรายละเอียดตามอาคารสักการะ งดส่งเสียงดัง เคารพพื้นที่ และสังเกตมารยาทเล็ก ๆ น้อย ๆ ของชุมชน เช่น การไหว้ การยกมือรับของ การจัดรองเท้าเป็นระเบียบ สิ่งเล็ก ๆ เหล่านี้คือ “บทเรียนภาคสนาม” ของความเป็นชุมชนที่ยังหายใจอยู่จริง

 

เมื่อพ้นเขตสังฆาวาส บริเวณโดยรอบยังคงเสน่ห์ชนบทตะวันออก—สวนผลไม้ตามฤดูกาล แปลงพืชไร่ และคลองสายเล็กที่คอยหล่อเลี้ยงไร่นา การวางแผนเที่ยวหนึ่งวันสามารถผูก “เส้นทางศรัทธา” เข้ากับ “เส้นทางสวนผลไม้–ทะเล” ได้อย่างลงตัว ช่วงเช้าไหว้รอยพระพุทธบาทจำลอง ทำบุญตามศรัทธา จากนั้นแวะชิมผลไม้ในสวนชุมชน และปิดท้ายด้วยการไปสูดลมทะเลอ่าวไทยช่วงบ่ายแก่ ๆ ทำให้การเดินทางครั้งเดียวเชื่อมโยงทั้งศาสนา วัฒนธรรม และธรรมชาติ

 

การเดินทาง มายังวัดเนินฆ้อทำได้สะดวกจากตัวอำเภอแกลง ระยะทางราวไม่กี่กิโลเมตร ใช้เส้นทางสายหลักเข้าสู่ตำบลเนินฆ้อตามป้ายบอกทาง เมื่อใกล้ถึงจะเห็นสัญลักษณ์เขตวัดและลานจอดรถด้านหน้า เหมาะกับผู้เดินทางด้วยรถยนต์ส่วนตัว ส่วนผู้ที่ใช้ขนส่งสาธารณะสามารถนั่งรถโดยสารเข้าตลาดแกลง แล้วต่อรถสองแถวหรือรถรับจ้างท้องถิ่นเข้าสู่วัด ช่วงเทศกาลแนะนำให้มาก่อนเวลาเพื่อหลีกเลี่ยงความหนาแน่นและหาที่จอดได้สะดวก

 

 

ตอบ: มณฑปประดิษฐานรอยพระพุทธบาทจำลองและพระพุทธรูปปางมารวิชัย รวมถึงของโบราณพื้นถิ่นที่ศูนย์ของวัดดูแลเก็บรักษาไว้

 

ตอบ: มาจากทำเลที่เป็นเนินและมี “ต้นฆ้อ” ขึ้นหนาแน่นในอดีต ปัจจุบันหน้าวัดยังปลูกต้นฆ้อไว้เป็นสัญลักษณ์ของชื่อวัด

 

ตอบ: ช่วงเช้าอากาศเย็น เงียบสงบ เหมาะแก่การสักการะและเดินชม ส่วนบ่ายแก่ ๆ แสงสวยสำหรับถ่ายภาพบริเวณลานวัด

 

ตอบ: นั่งรถโดยสารเข้าตลาดแกลง แล้วต่อรถสองแถว/รถรับจ้างท้องถิ่นเข้าสู่วัด ระยะทางช่วงสุดท้ายสั้นและมีป้ายบอกทางชัดเจน

 

ตอบ: แต่งกายสุภาพ งดส่งเสียงดัง วางรองเท้าเป็นระเบียบ เคารพพื้นที่สักการะ และปฏิบัติตามป้ายแนะนำของวัด