วัดพระยาทำ

วัดพระยาทำ เป็นวัดราษฎร์เก่าแก่ที่ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลตำบลกบินทร์ อำเภอกบินทร์บุรี จังหวัดปราจีนบุรี วัดแห่งนี้มีประวัติความเป็นมาที่ย้อนกลับไปได้ไกลถึงสมัยรัชกาลที่ 3 ในช่วงต้นกรุงรัตนโกสินทร์ นับเป็นหนึ่งในวัดที่มีความสำคัญต่อทั้งประวัติศาสตร์ชาติ ศาสนาพุทธ และวิถีชีวิตของชุมชนท้องถิ่น วัดพระยาทำก่อตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2375 โดยมีที่มาจากการศึกสงครามกับกัมพูชาในสมัยนั้น เจ้าพระยาบดินทร์เดชานุชิตหรือสิงห์ สิงหเสนี แม่ทัพใหญ่ในรัชกาลที่ 3 ได้ยกทัพไปทำศึกกับเขมรร่วมกับพระยาภิรมย์ เมื่อศึกสงครามสิ้นสุดลงท่านได้สร้างวัดขึ้นที่บ้านกระโดน อำเภอกบินทร์บุรี เพื่อเป็นพุทธบูชาและเพื่อเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวบ้านในละแวกนั้น การตั้งชื่อวัดว่า “พระยาทำ” สะท้อนความหมายถึง “พระยาผู้กระทำ” หรือผู้ที่ลงมือทำคุณความดีด้วยตนเอง อันเป็นการฝากร่องรอยของความศรัทธาและคุณูปการไว้ให้ชนรุ่นหลังได้ระลึกถึง

 

ชื่อวัดพระยาทำจึงไม่ได้เป็นเพียงชื่อธรรมดา แต่เป็นการบันทึกทางประวัติศาสตร์ที่เชื่อมโยงกับเหตุการณ์สำคัญในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ที่ดินซึ่งใช้สร้างวัดนั้นมีพื้นที่ประมาณ 6 ไร่ ภายหลังเมื่อวัดมีความเจริญและได้รับการยอมรับ วัดได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อปี พ.ศ. 2469 นับเป็นหมุดหมายสำคัญที่แสดงให้เห็นว่าวัดพระยาทำมีฐานะเป็นศูนย์กลางทางศาสนาที่มั่นคงและได้รับความเคารพนับถือจากพุทธศาสนิกชนในกบินทร์บุรีและพื้นที่ใกล้เคียง

 

ในแง่สถาปัตยกรรม วัดพระยาทำแม้จะไม่ได้เป็นวัดใหญ่โตโอ่อ่าเหมือนวัดในพระนคร แต่ก็มีเสน่ห์และคุณค่าในแบบของตนเอง ภายในวัดประกอบด้วยพระอุโบสถ พระวิหาร เจดีย์ และเสนาสนะต่าง ๆ ที่สะท้อนถึงรูปแบบงานช่างพื้นถิ่นผสมผสานกับอิทธิพลศิลปะรัตนโกสินทร์ยุคต้น พระอุโบสถของวัดสร้างขึ้นด้วยความเรียบง่ายแต่คงความขลังและศักดิ์สิทธิ์ตามแบบแผนโบราณ ผนังบางส่วนเคยมีร่องรอยจิตรกรรมฝาผนังที่เล่าเรื่องชาดกและพุทธประวัติ แม้กาลเวลาจะทำให้ซีดจางไปมาก แต่ก็ยังคงเหลือเค้าโครงให้เห็นถึงฝีมือของช่างโบราณที่สืบทอดภูมิปัญญามาจากรุ่นสู่รุ่น

 

พระวิหารของวัดเป็นอีกหนึ่งสถานที่ที่ชาวบ้านนิยมมาสักการะ ภายในประดิษฐานพระประธานซึ่งเป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ที่คนกบินทร์บุรีให้ความเคารพนับถือ เจดีย์เก่าในบริเวณวัดแม้จะไม่ใหญ่โตนักแต่ก็เป็นสัญลักษณ์แห่งความศรัทธาที่สืบทอดกันมานาน บริเวณวัดร่มรื่นด้วยต้นไม้ใหญ่ เป็นสถานที่ที่ให้ความสงบและเหมาะแก่การปฏิบัติธรรม รวมถึงเป็นพื้นที่ที่ชาวบ้านใช้ในการรวมตัวประกอบพิธีกรรมทางศาสนา

 

ตลอดระยะเวลาหลายร้อยปี วัดพระยาทำมีบทบาทเป็นศูนย์กลางของชุมชนกบินทร์บุรี งานบุญประเพณีต่าง ๆ ถูกจัดขึ้นที่นี่อย่างสม่ำเสมอ เช่น งานทอดกฐินสามัคคี งานผ้าป่า งานปิดทอง และงานบุญเดือนสิบ พิธีกรรมเหล่านี้ไม่เพียงแต่เป็นการทำบุญ แต่ยังเป็นการเชื่อมความสัมพันธ์ระหว่างชาวบ้านในชุมชนให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น เด็กและเยาวชนก็ได้เรียนรู้ประเพณีและศาสนธรรมผ่านกิจกรรมเหล่านี้ ทำให้วัดพระยาทำเป็นทั้งศูนย์กลางศาสนาและศูนย์กลางวัฒนธรรมของท้องถิ่น

 

พระสงฆ์ในวัดพระยาทำยังมีบทบาทสำคัญในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาและการศึกษาของเยาวชน เจ้าอาวาสและพระภิกษุในแต่ละยุคสมัยได้ทำหน้าที่ทั้งด้านการสอนธรรมะและการพัฒนาชุมชน วัดจึงไม่ใช่เพียงสถานที่ประกอบพิธีกรรม แต่เป็นสถานที่ให้ความรู้และหล่อหลอมคนรุ่นใหม่ให้มีศรัทธาในพระพุทธศาสนา ปัจจุบันเจ้าอาวาสคือพระครูสุปัญญาภรณ์ซึ่งยังคงสืบสานภารกิจดังกล่าวอย่างต่อเนื่อง

 

วัดพระยาทำยังคงจัดกิจกรรมสำคัญเป็นประจำทุกปี เช่น งานกฐินสามัคคีซึ่งมีชาวบ้านมาร่วมแรงร่วมใจจัดขึ้นอย่างพร้อมเพรียง งานปิดทองพระพุทธรูปซึ่งสะท้อนความศรัทธาและความเชื่อดั้งเดิม ตลอดจนงานบุญที่จัดขึ้นตามเทศกาลต่าง ๆ สิ่งเหล่านี้สะท้อนให้เห็นถึงพลังศรัทธาที่ไม่เคยเสื่อมคลายและความสัมพันธ์แน่นแฟ้นระหว่างวัดกับชุมชนในพื้นที่

 

สำหรับการเดินทางไปยังวัดพระยาทำก็สะดวกสบาย นักท่องเที่ยวที่เดินทางมาจากกรุงเทพมหานครสามารถใช้เส้นทางถนนสุวรรณศรหรือทางหลวงหมายเลข 33 มุ่งหน้าสู่อำเภอกบินทร์บุรี เมื่อเข้าสู่เขตเทศบาลตำบลกบินทร์ก็จะพบวัดตั้งอยู่ในชุมชน การเดินทางจากตัวเมืองปราจีนบุรีก็สะดวกเช่นกัน สามารถใช้รถโดยสารประจำทางหรือรถยนต์ส่วนตัวได้อย่างง่ายดาย

 

ปัจจุบันวัดพระยาทำยังคงทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางศรัทธาและเป็นสถานที่จัดกิจกรรมทางพระพุทธศาสนาอย่างต่อเนื่อง ทั้งยังเป็นจุดหมายปลายทางสำหรับผู้ที่สนใจการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในจังหวัดปราจีนบุรี ผู้มาเยือนจะได้สัมผัสบรรยากาศวัดเก่าแก่ที่มีความสงบร่มรื่น เรียนรู้ประวัติศาสตร์ของเจ้าพระยาบดินทร์เดชานุชิตซึ่งเป็นบุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์ชาติไทย และได้เห็นถึงความศรัทธาที่ชาวบ้านยังคงรักษาไว้เป็นอย่างดี

 

แม้ว่าวัดพระยาทำจะไม่ใช่วัดที่มีชื่อเสียงโด่งดังในระดับประเทศเหมือนวัดใหญ่ ๆ ในกรุงเทพฯ แต่ความสำคัญของวัดแห่งนี้อยู่ที่การเป็นรากฐานทางวัฒนธรรมของชุมชน เป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่เล่าถึงความสัมพันธ์ระหว่างสงคราม ศาสนา และชีวิตผู้คนในอดีต อีกทั้งยังเป็นสถานที่ที่แสดงถึงพลังศรัทธาของชาวบ้านที่ร่วมแรงร่วมใจกันรักษาวัดให้อยู่คู่ท้องถิ่นมาจนถึงทุกวันนี้

 

วัดพระยาทำ จึงไม่ใช่เพียงสถานที่ทางศาสนา แต่ยังเป็นสัญลักษณ์ของความทรงจำร่วมของชุมชนกบินทร์บุรี เป็นแหล่งเรียนรู้ที่บอกเล่าประวัติศาสตร์ในอีกแง่มุมหนึ่ง และเป็นพื้นที่ที่ทุกคนสามารถมาสัมผัสถึงความสงบ ความศรัทธา และความต่อเนื่องของวัฒนธรรมไทยได้อย่างชัดเจน