วัดใหญ่อินทราราม

วัดใหญ่อินทาราม เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ และเป็นวัดเก่าแก่คู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดชลบุรีที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย ตั้งอยู่เลขที่ 858 ถนนเจตน์จำนงค์ ตำบลบางปลาสร้อย อำเภอเมืองชลบุรี จังหวัดชลบุรี ถือเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวชลบุรีมาหลายร้อยปี วัดแห่งนี้สร้างขึ้นเมื่อครั้งสมเด็จพระนครินทราธิราช พระมหากษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยา เสด็จประพาสเมืองชลบุรีโดยขบวนพยุหยาตราทางชลมารค เมื่อเสด็จมาถึงบริเวณนี้ พระองค์ทอดพระเนตรเห็นทิวทัศน์ร่มรื่น สงบเงียบ ได้ยินเสียงคลื่นลมของชายทะเลในยามราตรี ซึ่งเหมาะแก่การปฏิบัติธรรมของพระสงฆ์ จึงโปรดเกล้าฯ ให้สร้างวัดขึ้นและพระราชทานนามว่า “วัดอินทาราม” ซึ่งสอดคล้องกับพระนามของพระองค์เอง ต่อมา ชาวบ้านนิยมเรียกว่า “วัดหลวง” หรือ “วัดใหญ่” และจึงกลายมาเป็นชื่อ “วัดใหญ่อินทาราม” ในปัจจุบัน

 

ในช่วงสมัยเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เมื่อครั้งยังเป็นพระยาวชิรปราการ ได้เคยเสด็จมาพักรวบรวมไพร่พลที่วัดแห่งนี้เพื่อเตรียมการกอบกู้เอกราช และยังใช้เป็นสถานที่ปราบปรามนายทองอยู่น้อย หรือนายทองอยู่นกเล็ก ซึ่งเป็นโจรสลัดที่สร้างความเดือดร้อนให้แก่ราษฎรในแถบชายฝั่งทะเลตะวันออก ต่อมาวัดใหญ่อินทารามได้รับการประกาศให้เป็นวัดอย่างเป็นทางการในปี พ.ศ. 2325 และได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาในปี พ.ศ. 2335 จากนั้นเมื่อวันที่ 15 สิงหาคม พ.ศ. 2518 ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ยกฐานะขึ้นเป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ ปัจจุบันมีพระราชวชิรสิทธิสุนทร (วรนัยน์ กตทีโป) ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาส

 

ภายในวัดใหญ่อินทารามมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์สำคัญ คือ “หลวงพ่อเฉย” พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองชลบุรี เป็นพระพุทธปฏิมาสำริดทรงเครื่อง ศิลปะสมัยอยุธยา เดิมทีหลวงพ่อเฉยประดิษฐานอยู่ที่วัดสมรโกฏ วัดเก่าแก่ที่สร้างขึ้นในยุคเดียวกันกับวัดใหญ่อินทาราม แต่เมื่อวัดสมรโกฏถูกทิ้งร้าง ขาดพระสงฆ์และผู้อุปถัมภ์ หลวงพ่อเฉยจึงต้องประดิษฐานกลางแจ้งเป็นเวลานาน ชาวบ้านที่เห็นภาพนั้นต่างสะเทือนใจและเรียกท่านว่า “หลวงพ่อเฉย” เนื่องจากท่านประทับนั่งเฉย ท่ามกลางฝนแดดโดยไม่บ่นหรือต่อว่าใด ๆ จนต่อมามีการอัญเชิญหลวงพ่อเฉยมาประดิษฐานภายในวัดใหญ่อินทารามเพื่อให้ชาวบ้านได้สักการะบูชา ชาวบ้านมีความเชื่อว่าหลวงพ่อเฉยมีบารมีอิทธิฤทธิ์ สามารถช่วยให้เด็กที่เจ็บป่วยออดแอดหายจากโรคภัยได้ โดยการนำผ้าเหลืองที่ห่มองค์หลวงพ่อไปผูกข้อมือเด็กหรือบนบานขอพรเรื่องของหาย ซึ่งมักสมหวังเสมอ

 

เพื่อให้ประชาชนได้กราบสักการะในงานเทศกาลประจำปีของจังหวัด ชาวบ้านและวัดได้สร้างหลวงพ่อเฉยองค์จำลองขนาดเท่าของจริงขึ้นเพื่อนำไปแห่รอบเมืองชลบุรี อย่างไรก็ตาม ด้วยน้ำหนักมากจึงแห่ได้เพียงครั้งเดียว หลังจากนั้นได้นำองค์จำลองมาประดิษฐานภายในวัดเพื่อให้ประชาชนกราบไหว้ใกล้ชิด

 

อีกหนึ่งสิ่งสำคัญของวัดคือ “พระมณฑป” ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของพระอุโบสถ เป็นอาคารก่ออิฐถือปูนที่ได้รับการบูรณะในปี พ.ศ. 2492 มีลักษณะสี่เหลี่ยมจัตุรัส หลังคาทรงกรวยสี่เหลี่ยม ปลายยอดเรียวแหลม ภายในมณฑปประดิษฐานพระพุทธบาทจำลองเบื้องซ้าย ขนาด 62 x 149 เซนติเมตร เชื่อกันว่าสร้างในยุคเดียวกับพระพุทธบาทที่จังหวัดสระบุรี บริเวณผนังภายในมีจารึกอักษรไทยเก่าแก่และภาพจิตรกรรมฝาผนังที่สื่อถึงเหตุการณ์สำคัญ เช่น การกอบกู้อิสรภาพของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช วิถีชีวิตและประเพณีของชาวชลบุรี รวมถึงภาพพระพุทธเจ้าปางปรินิพพาน แต่ละภาพมีคำโคลงประกอบที่แต่งโดยพระราชพรหมาจารย์ (จำรัส ภทฺโท) อดีตเจ้าอาวาส นอกจากนี้ บริเวณด้านทิศตะวันออกของมณฑปยังมีพระพุทธรูปปางไสยยาสน์ที่มีความงดงามเป็นอย่างมาก

 

วัดใหญ่อินทาราม ยังมีความเกี่ยวพันกับประเพณีสำคัญของจังหวัดชลบุรีอย่าง “ประเพณีวิ่งควาย” ซึ่งมีมาตั้งแต่กว่า 100 ปีก่อน เดิมเป็นกิจกรรมที่จัดขึ้นในวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 11 ก่อนออกพรรษา 1 วัน โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ชาวบ้านทำบุญตักบาตร ฟังธรรม และพักผ่อนร่วมกันหลังเสร็จสิ้นฤดูทำนา ในสมัยก่อน วัดใหญ่อินทารามเป็นสถานที่รวมตัวของเกวียนที่บรรทุกผลผลิตจากชาวไร่ชาวนาในพื้นที่ เมื่อมีเกวียนมารวมกันจำนวนมาก เจ้าของควายจึงพาควายไปอาบน้ำ และเกิดความสนุกสนานด้วยการขี่ควายแข่งกันจากท่าเกวียนไปยังต้นเลียบในวัด จนกลายเป็นการแข่งขันวิ่งควายสืบต่อมา ต่อมาได้มีการพัฒนาเป็นประเพณีวิ่งควายอย่างเป็นทางการ โดยจัดขบวนแห่เกวียนกัณฑ์เทศน์ 13 กัณฑ์รอบเมือง และจัดการแข่งขันที่หน้าศาลากลางจังหวัดชลบุรี เพื่อสืบสานความกตัญญูต่อควายซึ่งเป็นสัตว์คู่ใจชาวนา โดยมีบันทึกว่าเมื่อวันที่ 7 ธันวาคม พ.ศ. 2455 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เสด็จทอดพระเนตรการแข่งขันวิ่งควายที่จังหวัดชลบุรี ถือเป็นเหตุการณ์สำคัญที่ทำให้ประเพณีนี้คงอยู่และได้รับการยกย่องจนถึงปัจจุบัน

 

สำหรับการเดินทางไปยังวัดใหญ่อินทาราม สามารถเริ่มจากถนนสุขุมวิท บริเวณสี่แยกเฉลิมไทยซึ่งเป็นทางไปอำเภอพนัสนิคม จากนั้นเลี้ยวขวาเข้าสู่ถนนโพธิ์ทอง และเลี้ยวซ้ายเข้าสู่ถนนเจตน์จำนงค์ประมาณ 300 เมตร วัดตั้งอยู่ริมถนน ห่างจากศาลากลางจังหวัดเพียง 500 เมตร ทำให้เดินทางสะดวกทั้งด้วยรถส่วนตัวและระบบขนส่งสาธารณะ

 

วัดใหญ่อินทารามจึงไม่เพียงแต่เป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวชลบุรี หากยังเป็นสถานที่สำคัญที่สะท้อนประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และวิถีชีวิตของผู้คนในภูมิภาคตะวันออกอย่างลึกซึ้ง การมาเยี่ยมชมวัดแห่งนี้จึงเป็นทั้งการสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์และการเรียนรู้รากเหง้าทางประวัติศาสตร์ที่สืบทอดมายาวนานหลายร้อยปี