วัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร

วัดญาณสังวราราม เป็นพระอารามหลวงชั้นเอก ชนิดวรมหาวิหาร ตั้งอยู่ที่ตำบลห้วยใหญ่ อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี เป็นวัดที่มีความสำคัญทั้งด้านศาสนา ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรมไทย โดยสังกัดคณะธรรมยุติกนิกาย วัดแห่งนี้เกิดจากพระราชดำริของสมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร ซึ่งทรงเป็นองค์ประธานในการจัดสร้าง ปัจจุบันมีพระโสภณคณาภรณ์ (ไชยวัฒน์ ชยวฑฺฒโน) ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาส วัดนี้เป็นสถานที่สำคัญที่ดึงดูดทั้งพุทธศาสนิกชน นักท่องเที่ยว และผู้สนใจศึกษาธรรมะจากทั่วประเทศและต่างประเทศ

 

จุดเริ่มต้นของวัดญาณสังวรารามเริ่มต้นขึ้นในปี พ.ศ. 2519 เมื่อ นายแพทย์ขจร และคุณหญิงนิธิวดี อ้นตระการ พร้อมครอบครัว ได้ถวายที่ดินกว่า 300 ไร่เศษเพื่อสร้างวัด ต่อมาคณะผู้จัดสร้างวัดได้ซื้อที่ดินเพิ่มเติม จนมีเนื้อที่รวมทั้งสิ้น 366 ไร่ 2 งาน 11 ตารางวา และได้รับอนุญาตให้จัดตั้งเป็นสำนักสงฆ์ญาณสังวรารามในปี พ.ศ. 2520 ก่อนจะได้รับการยกฐานะเป็นวัดญาณสังวรารามในวันที่ 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2523 หลังจากนั้นวัดได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาตามพระราชกฤษฎีกาเมื่อวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2525 และในวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2531 กระทรวงศึกษาธิการได้ออกประกาศในราชกิจจานุเบกษายกวัดญาณสังวรารามเป็นพระอารามหลวงชั้นเอก ชนิดวรมหาวิหาร มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 4 มีนาคม พ.ศ. 2531 ถือเป็นเหตุการณ์สำคัญที่สะท้อนถึงความสำคัญของวัดแห่งนี้ในสังคมไทย

 

วัดญาณสังวรารามมีสถาปัตยกรรมและปูชนียสถานที่งดงามและมีความหมายเชิงสัญลักษณ์มากมาย โดยพระอุโบสถของวัดสร้างขึ้นเพื่อน้อมเกล้าฯ ถวายสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช รูปแบบสถาปัตยกรรมดัดแปลงมาจากพระอุโบสถเก่าคณะรังษี วัดบวรนิเวศราชวรวิหาร ภายในประดิษฐานพระประธานที่มีพระนามว่า “สมเด็จพระพุทธญาณนเรศวร์” ซึ่งสร้างเพื่อน้อมเกล้าฯ ถวายสมเด็จพระนเรศวรมหาราช พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้เสด็จพระราชดำเนินเททองหล่อพระพุทธปฏิมาเมื่อวันที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2523 นับเป็นเหตุการณ์สำคัญที่บันทึกไว้ในประวัติศาสตร์

 

อีกหนึ่งสิ่งก่อสร้างสำคัญคือพระบรมธาตุเจดีย์มหาจักรีพิพัฒน์ ซึ่งสร้างขึ้นเพื่อน้อมเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช และราชวงศ์จักรี เริ่มสร้างเมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2524 โดยเจดีย์นี้มีการออกแบบอย่างประณีตและสื่อถึงความเชื่อมโยงระหว่างพระพุทธศาสนากับราชวงศ์จักรี ภายในชั้นล่างเป็นห้องโถงใหญ่ใช้สำหรับประกอบพิธีกรรมและบำเพ็ญกุศล ชั้นที่ 2 ประดิษฐานพระเจดีย์ทองซึ่งบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ เชื่อมโยงตั้งแต่พื้นดินจนถึงยอดเจดีย์ ด้านนอกชั้นที่ 3 มีซุ้มประดิษฐานพระพุทธรูปสำคัญ 3 องค์ ได้แก่ พระ ภปร. (ประดิษฐานด้านหน้า) พระไพรีพินาศ (ด้านขวาของพระ ภปร.) และพระชินราชสีหศาสดา (ด้านซ้ายของพระ ภปร.) นอกจากนี้ยังมีซุ้มประดิษฐานตราพระมหาจักรี ซึ่งพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้ทรงอัญเชิญขึ้นประดิษฐานเมื่อวันที่ 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2528 ทำให้เจดีย์แห่งนี้เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่ผู้คนให้ความเคารพสักการะ

 

วัดยังมีพระมหามณฑปพุทธบาท ภปร. สก. ซึ่งสร้างขึ้นเพื่อแสดงความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระมหามณฑปแห่งนี้ได้รับพระบรมราชานุญาตให้อัญเชิญพระปรมาภิไธยย่อ ภปร. และพระนามาภิไธยย่อ สก. มาประดิษฐานไว้บนองค์พระมหามณฑป ทำให้เป็นสัญลักษณ์แห่งความผูกพันระหว่างสถาบันพระมหากษัตริย์และพระพุทธศาสนา

 

นอกจากนี้ยังมีศาลาอเนกกุศล สว.กว. ซึ่งสร้างเพื่อน้อมเกล้าฯ ถวายสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี และสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ อาคารแห่งนี้สร้างขึ้นเป็นคอนกรีตเสริมเหล็กชั้นเดียว ใช้เป็นศาลาฉัน โดยมีพิธีวางศิลาฤกษ์เมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2526 ภายในศาลามีพระพุทธปฏิมา อปร.มอ. ประดิษฐาน เป็นพระพุทธรูปปางสมาธิแบบพระ ภปร. ซึ่งสร้างขึ้นเพื่อน้อมเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล และสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก โดยพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้อัญเชิญพระปรมาภิไธยย่อและพระนามาภิไธยย่อไว้ที่พระพุทธปฏิมา

 

อีกหนึ่งศาลาที่สำคัญคือศาลาอเนกกุศล มวก.สธ. สร้างขึ้นเพื่อน้อมเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลปัจจุบัน และสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี อาคารแห่งนี้เป็นคอนกรีตเสริมเหล็ก 2 ชั้น ชั้นบนปูด้วยหินอ่อนไทย ภายในเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธไพรีพินาศ และใช้เป็นสถานที่สำหรับสวดมนต์ ทำวัตรเย็น และอบรมการปฏิบัติธรรม

 

วัดญาณสังวราราม ไม่เพียงแต่มีความงดงามทางสถาปัตยกรรม แต่ยังเป็นสถานที่ที่สะท้อนถึงความสัมพันธ์อันแน่นแฟ้นระหว่างสถาบันพระมหากษัตริย์และพระพุทธศาสนา อีกทั้งยังเป็นศูนย์กลางการศึกษาธรรมะและปฏิบัติธรรมที่สำคัญของภาคตะวันออก นักท่องเที่ยวที่มาเยือนจะได้สัมผัสกับความสงบงาม ความศรัทธา และเรียนรู้ประวัติศาสตร์ไทยไปพร้อมกัน วัดแห่งนี้จึงถือเป็นจุดหมายปลายทางสำคัญที่ควรค่าแก่การเดินทางมาสักการะและศึกษา ทั้งในแง่ศาสนา ศิลปวัฒนธรรม และวิถีชีวิตของชุมชนในพื้นที่อย่างแท้จริง