ตลาดเก่าอ่างศิลา 133 ปี

ตลาดเก่าอ่างศิลา 133 ปี จังหวัดชลบุรี เป็นหนึ่งในสถานที่ที่สะท้อนถึงรากเหง้าทางประวัติศาสตร์และวิถีชีวิตดั้งเดิมของชาวชลบุรีได้อย่างลึกซึ้ง เดิมพื้นที่แห่งนี้มีชื่อว่า “อ่างหิน” เป็นชุมชนชายทะเลที่มีภูมิประเทศโดดเด่น มีแผ่นดินสูงเป็นลูกเนินและมีก้อนศิลาขนาดใหญ่กระจายตัวอยู่ทั่วไป ในสมัยรัชกาลที่ 3 ชาวตะวันตกและคนบางกอกนิยมเดินทางมาพักผ่อนตากอากาศที่นี่อย่างมาก ทำให้ชื่อ “อ่างหิน” ค่อยๆ ถูกปรับเปลี่ยนให้ฟังดูสากลมากขึ้น จนกลายเป็น “อ่างศิลา” ดังที่รู้จักกันในปัจจุบัน

 

หลักฐานสำคัญที่บ่งบอกถึงชื่อของอ่างศิลา ปรากฏอยู่ในพระราชหัตถเลขาของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อครั้งเสด็จประพาสจังหวัดชลบุรีและประทับแรมที่อ่างศิลา โดยมีลายพระราชหัตถเลขาลงวันที่ 9 มกราคม พ.ศ. 2419 ทรงพรรณนาถึงพื้นที่ว่าเป็นดินเนินสูง มีศิลาก้อนใหญ่และมีสระน้ำขนาดยาวรี 2 แห่ง โดยสระหนึ่งมีความลึก 7 ศอก กว้าง 7 ศอก และยาว 10 วา อีกสระหนึ่งลึก 6 ศอก กว้าง 1 วา 2 ศอก และยาว 7 วา สระทั้งสองนี้ทำหน้าที่เก็บกักน้ำฝนไว้ใช้ประโยชน์สำหรับคนในพื้นที่และชาวเรือที่สัญจรไปมา น้ำฝนที่กักเก็บไว้ในอ่างศิลาไม่รั่วซึม ช่วยให้ชุมชนมีน้ำใช้ตลอดปีในช่วงที่ฝนตกมาก แต่หากบางปีฝนตกน้อย น้ำจะเพียงพอใช้ได้ราว 5-6 เดือน จากนั้นราษฎรจะต้องอาศัยน้ำจากบ่อที่ขุดไว้ในตำบลอื่นๆ แทน ความสำคัญของสระน้ำนี้ทำให้ชุมชนถูกเรียกว่า “บ้านอ่างศิลา” และกลายเป็นชื่อที่สืบทอดมาถึงทุกวันนี้

 

ตลาดเก่าอ่างศิลา 133 ปี จึงไม่ได้เป็นเพียงตลาดขายของทั่วไป แต่เป็นพื้นที่ที่สะท้อนถึงการพัฒนาและวิถีชีวิตของผู้คนในอดีต เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่มีการจัดแบ่งพื้นที่ออกเป็น 4 โซน ซึ่งแต่ละโซนมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวและนำเสนอเสน่ห์ที่แตกต่างกัน

 

โซนแรก เป็นพื้นที่ของวัดอ่างศิลา วัดเก่าแก่ที่มีอายุกว่า 309 ปี ภายในวัดมีความโดดเด่นทางศิลปกรรมและสถาปัตยกรรม อาทิ จิตรกรรมฝาผนังสมัยรัชกาลที่ 3 ซึ่งมีเทคนิคการตัดเส้นที่ถือว่างดงามและสมบูรณ์ที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศไทย รวมถึงมณฑปที่ประดิษฐานรอยพระพุทธบาทและเจดีย์เก่าสมัยอยุธยาตอนปลาย นักท่องเที่ยวสามารถมานมัสการหลวงพ่อหิน ซึ่งเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวอ่างศิลานับถือ พร้อมเยี่ยมชมวิหารท่านเจ้าคุณพระวิสุทธิสมาจารที่มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์และศรัทธา

 

โซนที่สอง เป็นบริเวณพระตำหนักมหาราช จุดนี้มีพิพิธภัณฑ์เฉลิมพระเกียรติฯ ที่จัดแสดงนิทรรศการภาพเก่าเล่าขานถึงอดีตของอ่างศิลา ผู้มาเยือนจะได้เรียนรู้เรื่องราวของชุมชนผ่านภาพถ่ายและสิ่งของที่สะท้อนวิถีชีวิตของคนในยุคสมัยก่อน นอกจากนี้ยังมีตลาดเก่าอ่างศิลา 133 ปี ให้เดินเลือกซื้อของกินของฝาก ไม่ว่าจะเป็นสินค้าพื้นเมือง ผลิตภัณฑ์แปรรูป อาหารทะเลสดใหม่ อาหารสำเร็จรูป รวมถึงอาหารและขนมไทยหลากหลายชนิด อีกทั้งยังมีศาลเจ้าปุนเฒ่ากงและศาลเจ้าปุนเฒ่าม่า ที่เป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในพื้นที่

 

โซนที่สาม เป็นพื้นที่ต่อเนื่องจากโซนสอง เน้นการเดินชมตลาดและสัมผัสบรรยากาศดั้งเดิมของตลาดอายุเก่าแก่กว่า 100 ปี ที่ยังคงเต็มไปด้วยสินค้าท้องถิ่นและอาหารทะเลสดใหม่ นักท่องเที่ยวจะได้สัมผัสความคึกคักของชุมชนพร้อมเลือกซื้อผลิตภัณฑ์พื้นบ้านติดไม้ติดมือกลับไปเป็นของฝาก

 

โซนสุดท้าย เป็นพื้นที่ที่เน้นการเรียนรู้ทางธรรมชาติ นักท่องเที่ยวสามารถชมวังค้างคาว ซึ่งเป็นจุดชมค้างคาวที่บินออกหากินในยามค่ำคืนอย่างตื่นตาตื่นใจ นอกจากนี้ยังมีฟาร์มหอยที่ตั้งอยู่บนสะพานทอดยาวกว่า 10 กิโลเมตรลงไปในทะเล เป็นแหล่งเรียนรู้วิถีชีวิตของชาวประมงในพื้นที่และระบบนิเวศทางทะเลอย่างใกล้ชิด

 

ตลาดเก่าอ่างศิลา 133 ปี ไม่เพียงเป็นแหล่งจับจ่ายซื้อสินค้าและอาหารทะเลสด แต่ยังเป็นจุดหมายปลายทางที่ทำให้นักท่องเที่ยวได้ซึมซับประวัติศาสตร์ ศิลปวัฒนธรรม และวิถีชีวิตท้องถิ่นของชาวชลบุรีอย่างลึกซึ้ง การเดินเที่ยวแต่ละโซนเหมือนการย้อนเวลากลับไปในอดีต ขณะเดียวกันก็เปิดโอกาสให้ได้เรียนรู้และสัมผัสประสบการณ์ใหม่ๆ ที่เชื่อมโยงอดีตกับปัจจุบันอย่างลงตัว จึงไม่น่าแปลกใจที่ตลาดแห่งนี้จะยังคงเป็นสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยม และเป็นจุดหมายที่ต้องแวะเยือนเมื่อมาชลบุรี