พิพิธภัณฑ์สุสานปูล้านปี

พิพิธภัณฑ์สุสานปูล้านปี บ้านเนินมณฑา ตั้งอยู่ในหมู่ 10 บ้านเนินมณฑา ตำบลกระแจะ อำเภอนายายอาม จังหวัดจันทบุรี เป็นแหล่งเรียนรู้ทางธรรมชาติและประวัติศาสตร์ที่สำคัญของจังหวัดจันทบุรี พื้นที่ดังกล่าวเดิมเป็นป่าเสม็ดและพื้นที่สาธารณประโยชน์ที่ประชาชนใช้ประโยชน์ร่วมกัน ต่อมาในช่วงปี 2539-2542 ชาวบ้านเนินมณฑาได้ดำเนินโครงการพัฒนาด้านแหล่งน้ำ เพื่อแก้ไขปัญหาด้านน้ำอุปโภคและบริโภค โดยขอรับการสนับสนุนงบประมาณจากกรมพัฒนาที่ดินในการขุดสระน้ำ เมื่อเริ่มดำเนินโครงการขุดสระน้ำในพื้นที่ดังกล่าว ก็มีการพบซากดึกดำบรรพ์ทางทะเลปรากฏอยู่ตามผิวดิน ซึ่งซากดังกล่าวถูกฝนชะล้างทำให้เห็นเปลือกหอยและซากปูเป็นจำนวนมาก

 

การค้นพบซากดึกดำบรรพ์ทางทะเลเหล่านี้ถือเป็นเรื่องสำคัญ เนื่องจากซากดังกล่าวมีอายุประมาณ 5,070 ปี การพบซากปูและเปลือกหอยนี้ในพื้นที่ป่าเสม็ดของหมู่บ้านเนินมณฑา ทำให้ทางองค์การบริหารส่วนตำบลกระแจะตระหนักถึงความสำคัญในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ จึงได้มีการห้ามประชาชนไม่ให้ขุดค้นหรือเก็บซากเหล่านี้เพื่อป้องกันการสูญหายและเพื่อให้เยาวชนและประชาชนทั่วไปสามารถศึกษาประวัติศาสตร์ธรรมชาติได้ในอนาคต

 

ต่อมา องค์การบริหารส่วนตำบลกระแจะได้ประสานงานกับอำเภอนายายอามและจังหวัดจันทบุรี เพื่อให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องคือกรมทรัพยากรธรณีเข้ามาตรวจสอบสภาพสถานที่และเก็บตัวอย่างซากสัตว์ดึกดำบรรพ์ทางทะเลไปวิเคราะห์เพื่อยืนยันอายุของซาก ฝ่ายโบราณชีววิทยา กองธรณีวิทยา กรมทรัพยากรธรณีได้เข้าดำเนินการตรวจสอบเมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม 2544 ผลการตรวจสอบพบว่าซากปูและซากเปลือกหอยมีอายุประมาณ 5,070 ปี ซึ่งตรงกับสภาพเดิมก่อนการค้นพบ

 

หลังจากนั้นองค์การบริหารส่วนจังหวัดจันทบุรีได้มีการก่อสร้างพิพิธภัณฑ์ปูขึ้นเพื่อเก็บรักษาซากปูและซากเปลือกหอยดังกล่าว การก่อสร้างพิพิธภัณฑ์เสร็จสิ้นในปี 2551 ปัจจุบันพิพิธภัณฑ์สุสานปูล้านปี บ้านเนินมณฑาได้รับการดูแลและบริหารจัดการโดยองค์การบริหารส่วนตำบลกระแจะ ภายใต้การนำของนายประจวบ เหมเวช นายกองค์การบริหารส่วนตำบลกระแจะ โดยมุ่งเน้นการเก็บรักษาซากปูให้สมบูรณ์ที่สุด เพื่อให้ประชาชน นักเรียน นักศึกษา และผู้ที่สนใจสามารถเข้าชมและศึกษาได้อย่างสะดวก

 

ผู้ที่สนใจสามารถเดินทางมายังพิพิธภัณฑ์โดยใช้รถยนต์ส่วนตัว ผ่านถนนสุขุมวิทและเข้าทางปากทางหมู่ 2 บ้านยางระหง ประมาณ 6 กิโลเมตร ซึ่งจะมีป้ายบอกเส้นทางตลอดทาง การเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ถือเป็นโอกาสที่ดีในการเรียนรู้เกี่ยวกับซากดึกดำบรรพ์ทางทะเลในพื้นที่จันทบุรี พร้อมทั้งทำความเข้าใจถึงความสำคัญของการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและการพัฒนาแหล่งเรียนรู้เพื่อสังคม

 

พิพิธภัณฑ์สุสานปูล้านปี บ้านเนินมณฑาไม่เพียงเป็นแหล่งเก็บรักษาซากปูและซากเปลือกหอยอายุหลายพันปีเท่านั้น แต่ยังเป็นแหล่งเรียนรู้เชิงวิชาการและวัฒนธรรมที่มีคุณค่าต่อชุมชน เป็นตัวอย่างของการผสมผสานระหว่างการพัฒนาโครงการสาธารณูปโภค เช่น สระน้ำ กับการค้นพบทางธรรมชาติและการอนุรักษ์ทรัพยากร ที่นำไปสู่การสร้างแหล่งเรียนรู้ที่ยั่งยืนสำหรับคนรุ่นต่อไป

 

สำหรับผู้ที่สนใจติดต่อข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับพิพิธภัณฑ์ สามารถติดต่อได้ที่องค์การบริหารส่วนตำบลกระแจะ โทรศัพท์ 039-398115 หรือเยี่ยมชมสถานที่โดยตรงที่หมู่ 10 บ้านเนินมณฑา ตำบลกระแจะ อำเภอนายายอาม จังหวัดจันทบุรี 22170 ซึ่งพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ถือเป็นจุดท่องเที่ยวเชิงการศึกษาและแหล่งเรียนรู้ธรรมชาติที่มีเอกลักษณ์และมีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ของจังหวัดจันทบุรีอย่างยิ่ง