วัดโขมง

วัดโขมง เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ในตำบลโขมง อำเภอท่าใหม่ จังหวัดจันทบุรี มีประวัติศาสตร์ยาวนานและถือเป็นสถานที่สำคัญทางศาสนาและวัฒนธรรมของชุมชนท้องถิ่น วัดแห่งนี้สะท้อนถึงความศรัทธาและความงดงามทางสถาปัตยกรรมของไทยอย่างชัดเจน

 

ตามบันทึกประวัติศาสตร์ วัดโขมงสร้างขึ้นราวปี พ.ศ. 2330 โดยมีพระอาจารย์เริ่มเป็นผู้ริเริ่มก่อสร้างและผูกพัทธสีมาในปี พ.ศ. 2500 อย่างไรก็ตาม ข้อมูลจากสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติกลับระบุว่าก่อตั้งวัดในปี พ.ศ. 2397 ซึ่งสะท้อนถึงความคลาดเคลื่อนของข้อมูลทางประวัติศาสตร์ซึ่งพบได้บ่อยในวัดที่มีอายุมาก แต่ไม่ว่าปีที่แท้จริงจะเป็นเท่าใด วัดโขมงก็ยังคงเป็นศูนย์รวมจิตใจและเป็นแหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรมของชุมชนมาช้านาน

 

จุดเด่นของวัดโขมงคือพระอุโบสถแบบมหาอุดที่มีประตูทางเข้าเพียงด้านเดียว ภายในประดับด้วยใบเสมาในศิลปะรัตนโกสินทร์ตอนต้น นอกจากนี้ยังมีนาฬิกาแดดทำจากไม้กันเกราเพียงแผ่นเดียว รูปทรงคล้ายตุ๊กตา มีแขนสองแขนติดตั้งบนยอดซุ้มเสมาทั้ง 8 ทิศ ซึ่งเชื่อกันว่าสร้างขึ้นพร้อมกับพระอุโบสถในอดีต ปัจจุบันเหลืออยู่เพียงชิ้นเดียว

 

นอกจากนี้ วัดยังมีเก๋งจีนโบราณที่คาดว่าสร้างหลังจากก่อสร้างวัดไม่นาน เพื่อใช้เป็นสถานที่เก็บกระดูกของคนจีนที่มีฐานะ แม้ว่าประวัติการสร้างจะไม่ชัดเจน แต่เก๋งจีนนี้สะท้อนถึงความหลากหลายทางวัฒนธรรมและการผสมผสานระหว่างประเพณีไทยและจีน

 

พระอุโบสถของวัดก่อสร้างด้วยคอนกรีต กว้าง 8 เมตร ยาว 13 เมตร ผนังสูงประมาณ 2.9 เมตร ไม่รวมหลังคา ด้านหน้ามีไขราหน้าจั่วที่ยื่นออกมาพร้อมสร้างขึ้นพร้อมพระอุโบสถ พื้นภายในปูด้วยหินอ่อน ใต้หลังคากรุด้วยไม้แผ่นปิดทึบตีทับเป็นเส้นระแนง ทั้งหมดยังคงเป็นของเดิมตั้งแต่เริ่มสร้าง มีเพียงการบูรณะและซ่อมแซมส่วนที่ชำรุดตามกาลเวลา พระอุโบสถมีช่องประตูเข้าออกเพียงด้านหน้า ขนาดกว้าง 1.68 เมตร สูง 2.16 เมตร มีหน้าต่าง 8 ช่อง กว้าง 0.97 เมตร สูง 1.56 เมตร ชาวบ้านเรียกโบสถ์นี้ว่า "โบสถ์มหาอุด"

 

พระครูพิพัฒน์พลาธร เจ้าอาวาสปัจจุบัน อธิบายว่า ในสมัยก่อนโบสถ์หลังนี้ถือเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ตามคติความเชื่อด้านคาถาอาคมของคนโบราณ มีการใช้โบสถ์ในการทำพิธีปลุกเสกพระเครื่องและเครื่องรางของขลัง ประตูด้านเดียวจึงถือเป็นการอุดไม่ให้คาถารั่วไหล ซึ่งโบสถ์มหาอุดโดยทั่วไปจะเป็นอาคารปิดทึบไม่มีหน้าต่าง แต่พระอุโบสถวัดโขมงมีหน้าต่างถึง 8 บาน คล้ายกับพระอุโบสถวัดพระนอน จังหวัดเพชรบุรี

 

วัดโขมง ตั้งอยู่เลขที่ 54 หมู่ 2 ตำบลโขมง อำเภอท่าใหม่ จังหวัดจันทบุรี เนื้อที่กว่า 37 ไร่ 3 งาน 1 ตารางวา แม้ว่าจะไม่ปรากฏหลักฐานแน่ชัดเกี่ยวกับวันที่ประกาศตั้งวัด แต่จากเอกสารการฟื้นฟูวิถีชุมชนตำบลโขมงระบุว่าประกาศตั้งวัดประมาณปี พ.ศ. 2350 ซึ่งตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก รัชกาลที่ 1

 

วัดโขมง จึงถือเป็นทั้งศูนย์รวมจิตใจของชาวบ้าน และเป็นแหล่งเรียนรู้ประวัติศาสตร์ ศิลปกรรม และวัฒนธรรมของพื้นที่ภาคตะวันออก อีกทั้งยังสะท้อนให้เห็นถึงความผสมผสานของประเพณีไทยและวัฒนธรรมจีนที่มีอยู่ในชุมชนมาตั้งแต่ครั้งอดีต