หน้าหลัก > ภาคตะวันออก > จ.จันทบุรี > อ.เมืองจันทบุรี > ต.ตลาด > ความหมายของประเพณีไทย

ความหมายของประเพณีไทย

Rating: 5/5 (1 votes)

ความหมายของประเพณีไทย ประเพณี นั้นเป็นกิจกรรมที่มีการปฏิบัติสืบเนื่องกันมา ซึ่งเป็นเอกลักษณ์และมีความสำคัญต่อสังคม เช่น การแต่งกาย, ภาษา, วัฒนธรรม, ศาสนา, ศิลปกรรม, กฎหมาย, คุณธรรม และความเชื่อ ฯลฯ อันเป็นบ่อเกิดของวัฒนธรรมของสังคมเชื้อชาติต่าง ๆ จนกลายเป็นประเพณีประจำชาติและถ่ายทอดกันมาโดยลำดับ หากประเพณีนั้นดีอยู่แล้วก็รักษาไว้เป็นวัฒนธรรมประจำชาติ หากไม่ดีก็แก้ไขเปลี่ยนแปลงไปตามกาลเทศะ

ประเพณีนั้นล้วนได้รับอิทธิพลมาจากสิ่งแวดล้อมภายนอกที่เข้าสู่สังคม รับเอาแบบปฏิบัติที่หลากหลายเข้ามาผสมผสานในการดำเนินชีวิต ประเพณีจึงเรียกได้ว่าเป็น วิถีแห่งการดำเนินชีวิตของสังคม โดยเฉพาะศาสนาซึ่งมีอิทธิพลต่อประเพณีไทยมากที่สุด วัดวาอารามต่าง ๆ ในประเทศไทยสะท้อนให้เห็นถึงอิทธิพลของพุทธศาสนาที่มีต่อสังคมไทย และชี้ให้เห็นว่าชาวไทยให้ความสำคัญในการบำรุงพุทธศาสนา ด้วยศิลปกรรมที่งดงาม เพื่อใช้ในพิธีกรรมทางศาสนาตั้งแต่โบราณกาล เป็นต้น

ความหมายของประเพณี พระยาอนุมานราชธนได้ให้ความหมายของคำว่า ประเพณี ไว้ว่า ประเพณี คือ ความประพฤติที่ชนหมู่หนึ่งอยู่ในที่แห่งหนึ่งถือเป็นแบบแผนกันมาอย่างเดียวกัน และสืบต่อกันมายาวนาน ถ้าใครในหมู่ประพฤติออกนอกแบบก็ผิดประเพณี หรือผิดจารีตประเพณี เป็นต้น

คำว่าประเพณี ตามพจนานุกรมภาษาไทยฉบับบัณฑิตยสถาน ได้กำหนดความหมายประเพณีไว้ว่า ขนบธรรมเนียมแบบแผน ซึ่งสามารถแยกคำต่างๆ ออกได้เป็น ขนบ นั้นมีความหมายว่า ระเบียบแบบอย่าง ธรรมเนียมมีความหมายว่า ที่นิยมใช้กันมา และเมื่อนำมารวมกันแล้วก็มีความหมายว่า ความประพฤติที่คนส่วนใหญ่ ยึดถือเป็นแบบแผน และได้ทำการปฏิบัติสืบต่อกันมา จนเป็นต้นแบบที่จะให้คนรุ่นต่อ ๆ ไปได้ประพฤติปฏิบัติตามกันต่อไป

โดยสรุปแล้ว ประเพณีไทย หมายถึง ระเบียบแบบแผนที่กำหนดพฤติกรรมในสถานการณ์ต่าง ๆ ที่คนในสังคมยึดถือปฏิบัติสืบกันมา ถ้าคนใดในสังคมนั้นๆฝ่าฝืนมักถูกตำหนิจากสังคม ลักษณะประเพณีในสังคมระดับประเทศชาติ มีทั้งประสมกลมกลืนเป็นอย่างเดียวกัน และมีผิดแผกกันไปบ้างตามความนิยมเฉพาะท้องถิ่น แต่โดยมากย่อมมีจุดประสงค์ และวิธีการปฏิบัติเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน มีเฉพาะส่วนปลีกย่อยที่เสริมเติมแต่งหรือตัดทอนไปในแต่ละท้องถิ่น สำหรับประเพณีไทยมักมีความเกี่ยวข้องกับความเชื่อในคติพระพุทธศาสนา และพราหมณ์มาแต่โบราณ

ประเภทของประเพณี

1. ประเพณีหรือกฎศีลธรรม หมายถึง ประเพณีที่ทุกคนต้องปฏิบัติตาม หากผู้ใดฝ่าฝืนกฎหมายและไม่กระทำก็ถือเป็นความผิดและความชั่วร้ายตามประเพณีที่เกี่ยวข้องกับศีลธรรมของคนส่วนรวมในสังคม และสิ่งที่เห็นได้ในสังคมไทยคือการแสดงความกตัญญูที่ลูกควรมีต่อพ่อ มารดาทั้งหลาย เมื่อท่านแก่ตัวลง ก็เป็นหน้าที่ของท่านที่จะต้องดูแลลูกๆ ถ้าลูกไม่ดูแลคุณ สังคมจะลงโทษคุณที่เนรคุณ ถือว่าชั่วร้ายและไม่มีใครอยากเชื่อมโยงกับมัน ตัวอย่างข้างต้นเป็นประเพณีไทย เราไม่ควรใช้ประเพณีนี้ในการตัดสินคนในสังคมอื่น

2. ขนบประเพณีหรือสถาบัน คือ ประเพณีที่วางกฎเกณฑ์ไว้โดยตรง คือ วางกฎเกณฑ์พิธีกรรมไว้อย่างชัดเจนซึ่งจะนำไปใช้กับสถาบันทางสังคมเป็นประเพณีของสถาบัน แต่ประเพณีดังกล่าวอาจมีการเปลี่ยนแปลงตามความเหมาะสมและยุคสมัย

3. ธรรมเนียมประเพณีหรือประเพณีนิยม หมายถึง การปฏิบัติต่างๆ ในชีวิตประจำวันที่ปฏิบัติมาจนเคยชินเป็นปกติ เป็นเรื่องเกี่ยวกับสถานการณ์ธรรมดาที่ไม่มีความสำคัญต่อสวัสดิภาพหรือความต้องการของสังคมมากนัก และเป็นเรื่องที่ทุกคนปฏิบัติโดยทั่วไป จนกลายเป็นนิสัยหรือมาตรฐานทั่วไปในสังคมนั้น ประเพณีมีต้นกำเนิดมาจาก ไม่มีใครรู้หรือสนใจสืบค้นประวัติที่แน่นอน อาจเป็นสิ่งที่มีอยู่แล้วในสังคมหรือเพิ่งเกิดขึ้นและแพร่หลายในสังคม พฤติกรรมปกติโดยทั่วไปไม่จำเป็นต้องเสียเวลาคิดเรื่องเล็กๆ น้อยๆ เช่น การไหว้ผู้ใหญ่เป็นประเพณีที่คนไม่ให้ความสนใจว่ามันมาเป็นอย่างไรบ้างแต่ทุกคนควรทำ ถ้าไม่ทำก็จะถูกนินทา ฯลฯ

หมวดหมู่: ศิลปะ วัฒนธรรม และแหล่งมรดก