วัดกลาง

วัดกลาง ตั้งอยู่ในตำบลนครไทย อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย มีชื่อเรียกเต็มว่า วัดกลางศรีพุทธาราม หรือ วัดกลางนครไทย วัดแห่งนี้ถือเป็นหนึ่งในโบราณสถานสำคัญของเมืองนครไทย หรือเมืองบางยางในสมัยโบราณ สร้างขึ้นในยุคของพ่อขุนบางกลางหาวหรือพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ปฐมบรมกษัตริย์แห่งกรุงสุโขทัย ตามข้อมูลของสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ วัดกลางถูกสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 1887 และได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อปี พ.ศ. 2400 ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญทางศาสนาและประวัติศาสตร์ของวัดแห่งนี้

 

อุโบสถเก่าของวัดกลางสร้างขึ้นตั้งแต่สมัยพ่อขุนบางกลางหาว ตัวอุโบสถมีเอกลักษณ์โดดเด่นด้วยใบเสมาทำจากศิลาทรายสีแดง ปัจจุบันอุโบสถได้รับการปรับปรุงรูปแบบให้เหมาะสมกับการใช้งานและการบูรณะ แต่ยังคงความงดงามและความศักดิ์สิทธิ์ตามแบบโบราณ วัดกลางยังเป็นที่ประดิษฐานของปูชนียวัตถุสำคัญหลายชิ้นที่สะท้อนถึงศิลปะและวัฒนธรรมไทย พระพุทธรูปขนาดใหญ่สามองค์ถือเป็นจุดเด่น ได้แก่ พระพุทธรูปสำริดศิลปะสุโขทัย ขนาดหน้าตักกว้าง 53 เซนติเมตร สูง 68 เซนติเมตร และพระพุทธรูปศิลานาคปรกปางสมาธิศิลปะลพบุรีอีกสององค์ ซึ่งหนึ่งในนั้นเสร็จสมบูรณ์แต่ชำรุด มีขนาดหน้าตักกว้าง 65 เซนติเมตร สูง 177 เซนติเมตร ส่วนอีกองค์อยู่ในสภาพเป็นโกลน ทั้งสององค์ถือเป็นศิลปะลพบุรีที่มีอายุประมาณพุทธศตวรรษที่ 18–19 ซึ่งรูปทรงและรายละเอียดสะท้อนถึงศิลปะท้องถิ่นแท้ ๆ แทนที่จะเป็นของที่นำเข้ามาจากที่อื่น ปัจจุบันพระพุทธรูปสำริดศิลปะสุโขทัยและพระพุทธรูปนาคปรกศิลปะลพบุรีที่สมบูรณ์ถูกโจรกรรมไปแล้ว

 

นอกจากพระพุทธรูปแล้ว วัดกลางยังมีอนุสาวรีย์พ่อขุนบางกลางหาว ซึ่งเป็นบุคคลสำคัญทางประวัติศาสตร์ และต้นจำปาขาวอายุกว่า 700 ปี ซึ่งถือว่าเป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ที่ปลูกขึ้นก่อนปี พ.ศ. 1806 ตามตำนานเล่าว่า พ่อขุนบางกลางหาวทรงปลูกต้นจำปาต้นนี้ก่อนออกไปสู้รบกับกองทัพขอมเพื่อชิงเมืองสุโขทัยคืนมา และได้ตั้งสัตยาธิษฐานว่าหากสำเร็จในการรบ ต้นจำปาจะเจริญงอกงามและออกดอกสีขาว ต้นจำปาปัจจุบันมีขนาดลำต้นรอบประมาณ 3 เมตร สูงประมาณ 9–10 เมตร แม้จะเสื่อมโทรมตามกาลเวลา แต่ยังคงเป็นสัญลักษณ์แห่งความศรัทธาและความรุ่งเรืองของประวัติศาสตร์ท้องถิ่น

 

วัดกลางนครไทยไม่เพียงแต่เป็นสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางศาสนาเท่านั้น แต่ยังเป็นแหล่งเรียนรู้ประวัติศาสตร์ ศิลปะ และวัฒนธรรมไทยโบราณที่สำคัญ เหมาะสำหรับนักท่องเที่ยวที่สนใจศึกษาเรื่องราวของเมืองนครไทยและสมัยสุโขทัย รวมถึงผู้ที่ต้องการสัมผัสบรรยากาศความสงบและความศักดิ์สิทธิ์ของวัดเก่าแก่ที่ยังคงรักษามรดกทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ไว้อย่างครบถ้วน การเดินทางมายังวัดกลางสะดวก สามารถเข้าถึงได้จากใจกลางเมืองนครไทย ทำให้วัดแห่งนี้กลายเป็นหนึ่งในแหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญของจังหวัดพิษณุโลก

 

พระอุโบสถและสิ่งก่อสร้างต่าง ๆ ภายในวัดกลาง นอกจากสะท้อนศิลปะสุโขทัยและลพบุรีแล้ว ยังบอกเล่าถึงเรื่องราวของสมัยพ่อขุนบางกลางหาวและพัฒนาการทางศาสนาของท้องถิ่นได้อย่างชัดเจน การรักษาและฟื้นฟูวัดกลางถือเป็นความพยายามที่ทำให้คนรุ่นใหม่สามารถเรียนรู้และชื่นชมคุณค่าของมรดกไทยอย่างแท้จริง ทำให้วัดกลางไม่ใช่เพียงสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ แต่ยังเป็นศูนย์รวมของความรู้ ความศรัทธา และความภาคภูมิใจทางวัฒนธรรมของชาวนครไทย

 

วัดกลางนครไทยจึงเป็นจุดหมายสำคัญสำหรับผู้ที่สนใจประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมไทย โบราณสถาน พระพุทธรูปศิลปะสุโขทัยและลพบุรี ตลอดจนต้นจำปาขาวอันศักดิ์สิทธิ์ ล้วนเป็นสิ่งที่ทำให้วัดแห่งนี้มีความหมายทั้งทางศาสนาและสังคม การเยี่ยมชมวัดกลางไม่เพียงแต่สร้างความสงบและความศรัทธาให้กับผู้มาเยือน แต่ยังเป็นการเรียนรู้และเก็บเกี่ยวประสบการณ์ทางวัฒนธรรมที่ล้ำค่าอย่างแท้จริง