พิพิธภัณฑ์ไทยพวน

Rating: 3.1/5 (8 votes)

วันเปิดทำการ: ทุกวัน

เวลาเปิดทำการ: 08.00 - 17.00 น.

 

พิพิธภัณฑ์ไทยพวนบ้านทราย ตำบลบ้านทราย อำเภอบ้านหมี่ จังหวัดลพบุรี จัดตั้งขึ้นโดยสภาวัฒนธรรมตำบลบ้านทราย มีอาจารย์สมคิด จูมทอง อดีตอาจารย์จากโรงเรียนบ้านทราย เป็นประธานสภาวัฒนธรรม พิพิธภัณฑ์แห่งนี้เริ่มต้นจากการรับบริจาคสิ่งของมีค่าเก่า ๆ ทั้งข้าวของเครื่องใช้ ของโบราณจากคนในชุมชน เพื่อจัดแสดง เรื่องราวประวัติความเป็นมา ชาติกำเนิด วิถีชีวิตความเป็นอยู่ และภูมิปัญญาในการดำรงชีวิตของชาวไทพวนบ้านทราย

 

ไทยพวนตำบลบ้านทราย เป็นชนชาติที่สืบเชื้อสายมาจากชาวพวน ซึ่งมีถิ่นฐานเดิมตั้งอยู่ที่เมืองเชียงขวาง ประเทศลาว ต่อมาได้อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานอยู่ในประเทศไทยเมื่อราว 200 ปีมาแล้ว โดยแยกย้ายกันอยู่ในทุกภูมิภาครวมทั้งหมด 19 จังหวัด และพื้นที่ของตำบลบ้านทราย อำเภอบ้านหมี่ จังหวัดลพบุรี ก็เป็นพื้นที่หนึ่งในการตั้งถิ่นฐาน และถือได้ว่าอำเภอบ้านหมี่ จังหวัดลพบุรีมีชาวไทยพวนอาศัยอยู่มากที่สุดแห่งหนึ่งของประเทศ

 

ภายในพิพิธภัณฑ์ฯ ได้จัดแสดงสิ่งของเครื่องใช้ต่าง ๆ ที่เป็นสิ่งบ่งบอกถึงวัฒนธรรมของชาวไทยพวนบ้านทราย อาทิเช่น เครื่องปั้นดินเผาที่ใช้ในครัวเรือน การจำลองกวงเฮือน(ห้องนอน) การทำผ้าทอมัดหมี่ เรือโบราณ นางกวัก ตู้โชว์จัดแสดงเครื่องแต่งกายของชาวไทยพวน ประเพณีสิบสองเดือน นอกจากนี้ยังมีการจัดแสดงวัตถุสิ่งของเครื่องมือเครื่องใช้ในยุคก่อนประวัติศาสตร์ จากแหล่งโบราณคดีวัดจันเสน และแหล่งโบราณคดีบ้านเชียง ซึ่งที่บ้านเชียงนี้ชาวพวนบ้านทรายถือว่าเป็นพี่น้องชาวพวนด้วยกัน

 

ประเพณีที่น่าสนใจของชาวไทยพวนอาทิ ประเพณีเส่อกระจาด (ช่วงเดือนพฤศจิกายน) และเทศน์มหาชาติ จัดกันภายหลังเทศกาลออกพรรษา ซึ่งจัดก่อนวันเทศน์มหาชาติ 1 วัน เพื่อเป็นการเยี่ยมเยือนพบปะสนทนา และทำบุญเทศน์มหาชาติร่วมกันในวันรุ่งขึ้น เชื่อกันว่า การได้ฟังเทศน์มหาชาติจบทั้ง 13 กัณฑ์ ในวันเดียวกันจะทำให้ได้กุศลผลบุญมาก  

 

ประเพณีกำฟ้า (ขึ้น 3 ค่ำ เดือน 3) เป็นประเพณีเกี่ยวกับวิถีชีวิตของชาวไทยพวนในด้านเกษตรกรรม มีความหมายและความสำคัญคือ เป็นการนับถือ สักการะบูชา (เป็นคำในภาษาพวน) เพื่อให้ฝนตกต้องตามฤดูกาล เกิดความชุ่มชื้นอุดมสมบูรณ์ ซึ่งจะมีการทำบุญถวายข้าวจี่ ข้าวหลาม

 

แม้ว่าการจัดการของวัตถุในพิพิธภัณฑ์ยังไม่เป็นระบบ และการจัดแสดงอย่างง่ายตามวิถีหรือความสามารถในชุมชนที่พึงจะมี แต่พิพิธภัณฑ์ไทยพวนบ้านทรายก็นับเป็นแหล่งการเรียนรู้ของชุมชน ที่จะทำให้เกิดการสืบทอดวัฒนธรรมจากรุ่นสู่รุ่นสืบต่อไป