ประตูผา (พระธาตุประตูผา)

Rating: 3.5/5 (4 votes)

วันเปิดทำการ: โดยทั่วไปทุกวัน (แนะนำเช็กสภาพอากาศ/สภาพทางในฤดูฝน)

เวลาเปิดทำการ: แนะนำ 08:00 – 17:00 น. (ควรไปช่วงกลางวัน และกลับก่อนมืด)

 

ประตูผา (พระธาตุประตูผา) ในพื้นที่บ้านไชยงาม หมู่ 9 ตำบลแม่แวน อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ เป็นที่เที่ยวธรรมชาติที่มี “สองชั้นความหมาย” อยู่ในที่เดียว ชั้นแรกคือความเป็นภูมิประเทศจริง ๆ ของผาหินและช่องผาตามธรรมชาติที่ทำให้บรรยากาศบริเวณนี้โปร่ง โล่ง และมีเสน่ห์แบบไม่ต้องจัดฉาก ส่วนชั้นที่สองคือความศรัทธาของชุมชนที่ผูกเรื่องน้ำ ป่า และการดำรงชีวิตเข้าด้วยกัน จนกลายเป็นจุดสักการะที่คนท้องถิ่นให้ความเคารพ และนักเดินทางสามารถแวะมาเรียนรู้แบบสุภาพ ๆ ได้โดยไม่รบกวนพื้นที่

 

ถ้ามองแบบคนเที่ยว ประตูผาเป็นจุดแวะที่เหมาะกับการ “หยุดพักสายตา” ระหว่างเส้นทางเชียงใหม่–พร้าว เพราะธรรมชาติแถวนี้ให้ความรู้สึกสงบและเป็นส่วนตัวพอสมควร ความสวยของที่นี่จะเปลี่ยนตามฤดูกาลค่อนข้างชัด หน้าฝนและปลายฝนป่ามักเขียวจัด อากาศชื้น ลมพัดเย็น และถ่ายรูปออกมาจะได้โทนธรรมชาติเต็ม ๆ ส่วนหน้าแล้งฟ้าเปิดขึ้น เห็นรูปทรงผาและเส้นสายของหินชัดขึ้น บรรยากาศจะโปร่งและแห้งกว่า แต่เดินสบายกว่าในวันที่ฝนไม่ลง

 

ชื่อ “ประตูผา” มีเรื่องเล่าท้องถิ่นที่น่าสนใจ เพราะชุมชนเล่าว่าเดิมบริเวณผาหินนี้เคยมีลักษณะคล้ายกำแพงหรือแนวหินที่ทำหน้าที่กั้นน้ำให้ไหลลงสู่แหล่งน้ำของชุมชนเพื่อใช้ทำการเกษตร ต่อมามีช่วงที่เกิดพายุฝนหนัก น้ำป่าไหลแรงจนแนวหินพังไปบางส่วน ทำให้น้ำเปลี่ยนทางไหลลงมาตามซอกผาที่แตกพัง และกลายเป็นน้ำที่ช่วยหล่อเลี้ยงพื้นที่เกษตรรอบ ๆ ได้ดีขึ้น ชาวบ้านจึงเรียกบริเวณนี้ว่า “ประตูผา” ในความหมายของ “ประตูของน้ำ” ที่ทำให้ชีวิตชุมชนพึ่งพาได้ และเชื่อว่ามีสิ่งศักดิ์สิทธิ์คุ้มครองดูแลพื้นที่แห่งนี้อยู่ด้วย

 

เสน่ห์ที่ทำให้ประตูผาต่างจากจุดชมวิวทั่วไปคือมันเป็นธรรมชาติที่ยัง “มีหน้าที่” ไม่ได้มีไว้ให้ถ่ายรูปอย่างเดียว แต่เป็นส่วนหนึ่งของความทรงจำร่วมของชุมชนเรื่องน้ำและการเพาะปลูก เพราะฉะนั้นเวลาไปเยือน สิ่งที่ทำให้ทริปนี้ดีขึ้นมากคือการเดินช้าลงอีกนิด ฟังเสียงลม ดูแนวหิน ดูความชื้นของป่า แล้วค่อย ๆ อ่านบรรยากาศของพื้นที่แทนการรีบเก็บภาพให้ครบทุกมุม

 

อีกมิติที่คนต่างถิ่นอาจยังไม่รู้คือ ประตูผามี “งานบุญประตูผา” ที่ชุมชนจัดขึ้นปีละครั้ง โดยชาวบ้านจะนัดรวมตัวกันไปสักการะพระธาตุประตูผาและเจ้าพ่อประตูผา ทำบุญสรงน้ำพระธาตุ และมีพิธีบวงสรวงด้วยอาหารคาวหวานที่ทุกคนช่วยกันเตรียมมา เพื่อความเป็นสิริมงคลและความเชื่อเรื่องฝนฟ้าตามฤดูกาล โดยข้อมูลท้องถิ่นระบุช่วงจัดงานไว้ที่เดือน 9 เหนือ ออก 8 ค่ำ ซึ่งถ้าคุณอยากไปเห็นบรรยากาศแบบ “ชุมชนจริง” แนะนำให้ติดตามประกาศของพื้นที่ล่วงหน้า เพราะวันจัดงานจริงอาจมีรายละเอียดที่ปรับตามการนัดหมายของชุมชนในแต่ละปี

 

การเดินทาง หากคุณมาจากตัวเมืองเชียงใหม่ ให้ใช้ถนนหมายเลข 1001 สายเชียงใหม่–พร้าว จากนั้นเข้าสู่พื้นที่ตำบลแม่แวน และมุ่งหน้าไปยังบ้านไชยงาม (หมู่ 9) ซึ่งเป็นโซนที่มีข้อมูลอ้างอิงว่าเป็นที่ตั้งของพระธาตุประตูผา ระยะทางที่คุณให้มา (จากองค์การบริหารส่วนตำบลแม่แวนถึงประตูผาประมาณ 7 กิโลเมตร) ถือว่าเป็นระยะที่ขับตามกันได้ไม่นาน แต่แนะนำให้เผื่อเวลาเรื่องสภาพถนนและทางแคบในบางช่วง โดยเฉพาะฤดูฝนที่อาจลื่นและมีน้ำหลากในพื้นที่ป่าชุมชน

 

เมื่อมาถึงแล้ว รูปแบบการเที่ยวทำได้ 2 แบบ แบบแรกคือแวะชมประตูผาและบรรยากาศโดยรอบแบบสั้น ๆ เหมาะกับคนมีเวลาจำกัด หรือขับผ่านเส้นนี้แล้วอยากหยุดพักสายตา อีกแบบคือค่อย ๆ เดินสำรวจธรรมชาติในโซนป่าชุมชน และถ้าคุณเป็นสายเดินเท้าและอยากต่อระยะ สามารถวางแผนเดินต่อไป “น้ำตกตาดยาว” ได้ โดยข้อมูลท้องถิ่นระบุว่าเส้นทางลักษณะนี้ไม่แนะนำในฤดูฝน เพราะมีความเสี่ยงน้ำป่าไหลหลาก ดังนั้นถ้าฝนตกหนักหรือมีประกาศเตือน ควรเลี่ยงและเลือกเที่ยวแบบแวะชมในจุดปลอดภัยแทน

 

ทริคเล็ก ๆ ที่ทำให้เที่ยวประตูผาแล้วสบายขึ้นคือไปช่วงเช้าหรือบ่ายแก่ ๆ แสงจะนุ่มกว่าและอากาศไม่ร้อนจัด เตรียมน้ำดื่ม รองเท้าพื้นยึดเกาะดี และตั้งใจรักษามารยาทในพื้นที่ศรัทธาให้มากกว่าปกติอีกนิด เพราะสำหรับคนในพื้นที่ ที่นี่ไม่ได้เป็นแค่ “จุดถ่ายรูป” แต่เป็นพื้นที่ความเชื่อและความผูกพันกับธรรมชาติที่สืบต่อกันมานาน

 

 

ตอบ: อยู่ในพื้นที่บ้านไชยงาม หมู่ 9 ตำบลแม่แวน อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่ เป็นจุดเที่ยวธรรมชาติและจุดศรัทธาที่ชุมชนให้ความเคารพ

 

ตอบ: ช่วงเช้าหรือบ่ายแก่ ๆ แสงจะนุ่ม อากาศไม่ร้อนจัด ปลายฝน–ต้นหนาวมักเขียวสวย แต่ถ้าฝนลงหนักควรเลี่ยงเส้นทางลำห้วยเพื่อความปลอดภัย

 

ตอบ: เส้นหลักคือถ.1001 เชียงใหม่–พร้าว แล้วเข้าต.แม่แวนไปบ้านไชยงาม ระยะทางจาก อบต.แม่แวนถึงประตูผาตามข้อมูลที่ให้มาประมาณ 7 กม. แนะนำขับระวังช่วงหน้าฝน

 

ตอบ: ชุมชนมี “งานบุญประตูผา” ปีละครั้ง เป็นการสักการะพระธาตุประตูผาและเจ้าพ่อประตูผา ทำบุญและสรงน้ำ โดยมีการระบุช่วงไว้ที่เดือน 9 เหนือ ออก 8 ค่ำ แนะนำเช็กประกาศท้องถิ่นก่อนเดินทางเพื่อความชัวร์

 

ตอบ: แต่งกายสุภาพเมื่อเข้าเขตศรัทธา ไม่ส่งเสียงดัง ไม่ทิ้งขยะ และหลีกเลี่ยงการปีนป่ายจุดเสี่ยง โดยเฉพาะวันที่พื้นลื่นหรือมีฝนตก