ฟาร์มตัวอย่างในพระราชดำริบ้านขุนแตะ

Rating: 4.2/5 (5 votes)

วันเปิดทำการ: ทุกวัน

เวลาเปิดทำการ: 06.00–18.00 น.

 

ฟาร์มตัวอย่างในพระราชดำริบ้านขุนแตะ เป็นหมุดหมายที่พาเราเข้าไปเห็น “แก่น” ของงานพัฒนาตามแนวพระราชดำริแบบจับต้องได้ ไม่ได้เน้นความหวือหวาเหมือนแหล่งท่องเที่ยวกระแสหลัก แต่เน้นการสาธิตให้เห็นว่าชุมชนสามารถยืนด้วยขาตัวเองได้อย่างไร เมื่อมีองค์ความรู้ เครื่องมือ และระบบสนับสนุนที่เหมาะกับบริบทพื้นที่จริง ฟาร์มแห่งนี้จึงดำเนินงานในลักษณะศูนย์สาธิตและส่งเสริมอาชีพ โดยเน้นเกษตรผสมผสานที่ทำได้จริงในระดับครัวเรือน พร้อมทั้งต่อยอดเป็นการจ้างแรงงานจากราษฎรที่มีฐานะยากจนภายในหมู่บ้านและพื้นที่ใกล้เคียง เพื่อให้รายได้หมุนกลับไปเลี้ยงคนในชุมชนอย่างตรงไปตรงมา

 

ภาพรวมของฟาร์มตัวอย่างฯ จะชวนให้เราคิดถึง “ระบบ” มากกว่าการมองเป็นกิจกรรมแยกชิ้น เพราะสิ่งที่เกิดขึ้นไม่ได้มีแค่การเลี้ยงสัตว์หรือเพาะเห็ดเท่านั้น แต่เป็นการจัดวางบทเรียนการผลิตอาหารและรายได้ให้หลากหลายพอจะรับมือความเสี่ยง เช่น ฤดูกาลที่แปรปรวน ราคาผลผลิตที่ขึ้นลง หรือข้อจำกัดของแรงงานในครัวเรือน ฟาร์มจึงสาธิตการเลี้ยงสัตว์หลายชนิด ได้แก่ ไก่ เป็ด นกกระทา ปลา กบ ผึ้ง และแกะ เพื่อให้เห็นทางเลือกของการเริ่มต้นที่ไม่จำเป็นต้องลงทุนใหญ่ในครั้งเดียว และยังช่วยกระจายแหล่งอาหารของครัวเรือนให้มีทั้งโปรตีนและแหล่งรายได้ที่ยืดหยุ่นตามกำลังของแต่ละบ้าน

 

ถ้าคุณชอบมุมที่ “ทำแล้วเห็นผลไว” โซนเพาะเห็ดมักเป็นส่วนที่ทำให้หลายคนหยุดดูนานกว่าที่คิด เพราะเห็ดเป็นตัวอย่างของอาชีพที่ทำได้ต่อเนื่อง ควบคุมคุณภาพได้ และต่อยอดเป็นรายได้ระยะสั้น–กลางในพื้นที่ชนบทได้ดี การสาธิตในลักษณะนี้ช่วยให้เห็นตั้งแต่การจัดการโรงเรือน ความสะอาด ความชื้น ไปจนถึงวิธีคิดเรื่องต้นทุนและการตลาดแบบบ้าน ๆ ที่จับต้องได้จริง ไม่ใช่สูตรสวยในกระดาษ

 

อีกด้านหนึ่งที่มักถูกมองข้าม แต่สำคัญมากต่อวิถีชนบท คือการปลูกไม้ใช้สอยอย่างยูคาลิปตัสและสะเดา ซึ่งฟาร์มใช้เป็นกรณีตัวอย่างของการมีทรัพยากรไม้ในระดับครัวเรือน/ชุมชน ลดการพึ่งพาการตัดไม้จากพื้นที่ป่าธรรมชาติ และสร้างวินัยเรื่องการวางแผนใช้ประโยชน์จากพื้นที่ให้สอดคล้องกับชีวิตจริงของชาวบ้าน การทำงานลักษณะนี้เมื่อรวมกับการจ้างแรงงานในพื้นที่ จะยิ่งทำให้เห็นภาพว่า “การพัฒนา” ไม่ได้หมายถึงโครงการใหญ่ไกลตัว แต่คือการทำให้คนในหมู่บ้านมีงาน มีรายได้ และมีความหวังที่จับต้องได้ในระยะยาว

 

สิ่งที่เล่าแล้วไม่ควรข้าม คือการสร้าง “ธนาคารข้าวพระราชทาน” ซึ่งเป็นแนวคิดที่สะท้อนความห่วงใยต่อความมั่นคงอาหารของชุมชนอย่างตรงจุด เพราะในพื้นที่ชนบท เมื่อเกิดปีที่ผลผลิตไม่ดีหรือครัวเรือนมีเหตุจำเป็น การมีระบบสำรองข้าวในรูปแบบธนาคารข้าวจะช่วยพยุงให้คนไม่ต้องหลุดจากวงจรหนี้สินง่าย ๆ และทำให้ชุมชนมีฐานความมั่นคงที่พึ่งพากันได้จริง ฟาร์มตัวอย่างฯ จึงไม่ได้สาธิตแค่ “วิธีผลิต” แต่สาธิต “วิธีอยู่ร่วมกัน” ของชุมชนผ่านระบบที่ทำให้คนไม่ถูกทิ้งไว้ข้างหลัง

 

ถ้าตั้งใจจะมาเที่ยวให้ได้ทั้งบรรยากาศและความหมาย แนะนำให้มองที่นี่เป็นพื้นที่เรียนรู้ที่ยังมีชีวิตอยู่จริง เดินดูแต่ละจุดด้วยจังหวะไม่รีบ แล้วสังเกตว่าอะไรคือสิ่งที่ “ชุมชนทำได้เอง” และอะไรคือส่วนที่ต้องอาศัยการสนับสนุนเชิงองค์ความรู้ เพราะความพิเศษของฟาร์มตัวอย่างฯ ไม่ได้อยู่ที่ความสวยงามแบบสวนจัดฉาก แต่อยู่ที่ความเป็นงานจริงที่ทำให้คนในพื้นที่มีทางเลือก มีทักษะ และมีระบบรองรับชีวิตที่มั่นคงขึ้น

 

การเดินทาง จากเชียงใหม่โดยรถยนต์ ใช้ทางหลวงหมายเลข 108 มุ่งหน้าอำเภอจอมทอง จากนั้นเลี้ยวขวาบริเวณข้างที่ว่าการอำเภอจอมทอง ข้ามลำน้ำแม่กลางที่สะพานประชาอุทิศ ไปประมาณ 5 กิโลเมตร ถึงบริเวณห้าแยกสำนักงานเทศบาลตำบลดอยแก้ว ผ่านทางแยกเข้าน้ำตกแม่เตี๊ยะ แล้วเลี้ยวขวาไปต่ออีกประมาณ 25 กิโลเมตร เส้นทางช่วงท้ายเป็นถนนชนบทและมีโค้ง/ทางลาดชันบางช่วง ควรเผื่อเวลาและขับด้วยความระมัดระวัง โดยเฉพาะฤดูฝน

 

 

ตอบ: เหมาะกับคนที่อยากเที่ยวเชียงใหม่แบบได้ “สาระจากของจริง” สนใจงานพัฒนาชุมชน เกษตรผสมผสาน หรืออยากพาเด็ก ๆ มาดูตัวอย่างอาชีพและระบบการจัดการอาหารแบบชุมชน

 

ตอบ: โดยแกนหลักคือการสาธิตการเลี้ยงสัตว์หลายชนิด การเพาะเห็ด การปลูกไม้ใช้สอย และแนวคิดธนาคารข้าวพระราชทาน ซึ่งสะท้อนการพัฒนาที่เน้นความมั่นคงของคนในพื้นที่

 

ตอบ: แนะนำเช็กเงื่อนไขล่วงหน้า เพราะเป็นพื้นที่ทำงานจริงของชุมชนและหน่วยงาน การแต่งกายควรสุภาพ เดินตามเส้นทางที่กำหนด และหลีกเลี่ยงการรบกวนสัตว์หรืออุปกรณ์สาธิต

 

ตอบ: ช่วงจากตัวจอมทองเข้าไปจะเป็นถนนชนบทและมีโค้ง/ทางลาดชันบางช่วง ควรเผื่อเวลา ตรวจสภาพรถ และขับระมัดระวัง โดยเฉพาะฤดูฝนที่ถนนอาจลื่น

 

ตอบ: สามารถต่อไปน้ำตกแม่เตี๊ยะ หรือถ้าจะต่อเส้นอินทนนท์ก็วางแผนเชื่อมไปน้ำตกแม่กลาง พระมหาธาตุฯ และจุดสูงสุดดอยอินทนนท์ได้ โดยเผื่อเวลาเดินทางตามสภาพถนนและสภาพอากาศ

 

ตอบ: เที่ยวได้ทั้งปี แต่ช่วงปลายฝน–ต้นหนาวมักขับรถและเดินชมสบายขึ้น ส่วนหน้าฝนธรรมชาติจะเขียวมากแต่ควรเผื่อเวลาและระวังหมอก/ถนนลื่น