วัดวังหมู

วัดวังหมู ตั้งอยู่ที่บ้านวังหมู ตำบลหาดกรวด อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์ เป็นวัดในพระพุทธศาสนาเถรวาท สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย มีประวัติความเป็นมายาวนานมากกว่า 800 ปี สร้างขึ้นตั้งแต่สมัยสุโขทัยเมื่อประมาณปี พ.ศ. 1700 และได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาในปี พ.ศ. 1732 แม้ว่าวัดแห่งนี้จะยังไม่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานจากกรมศิลปากร แต่ด้วยความเก่าแก่และความผูกพันกับชุมชน วัดวังหมูจึงถือเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่มีคุณค่าอย่างยิ่งของตำบลหาดกรวดและอำเภอเมืองอุตรดิตถ์

 

ชื่อของวัดวังหมูมีที่มาจากตำนานพื้นบ้านอันเก่าแก่ที่เล่าสืบต่อกันมาเกี่ยวกับหมูป่าตัวหนึ่งที่มีลำตัวเป็นสีทองสุกปลั่ง ซึ่งปรากฏกายให้เห็นที่ท่าน้ำฝั่งตรงข้ามของลำน้ำน่าน โดยในตำนานกล่าวว่ามีพ่อค้าชาวมอญสองคนถ่อเรือทวนกระแสน้ำขึ้นมาค้าขายในพื้นที่บริเวณบ้านท่าทอง ขณะเทียบท่าอยู่นั้นได้พบหมูป่าสีทองตัวหนึ่งลงมากินน้ำที่ท่าน้ำ สร้างความตื่นตาตื่นใจให้กับชาวบ้านและพ่อค้าทั้งสองอย่างมาก ด้วยความอัศจรรย์ใจจึงตัดสินใจแจวเรือไล่ตามหมูป่าตัวนั้นไป หมูทองวิ่งหนีโดยผลุบๆ โผล่ๆ อยู่ในน้ำ และว่ายไปถึงวังน้ำวนก่อนจะโผล่ขึ้นฝั่งอีกครั้งที่เนินดินแห่งหนึ่งในพื้นที่บ้านวังหมู จากนั้นก็หายเข้าไปในพงหญ้าอย่างไร้ร่องรอย มอญทั้งสองตามหาเท่าไรก็ไม่พบ จึงเชื่อว่าเป็นสัตว์วิเศษ จากเหตุการณ์นี้เองจึงกลายมาเป็นแรงบันดาลใจให้ตั้งชื่อหมู่บ้านว่า “บ้านวังหมู” และวัดประจำหมู่บ้านว่า “วัดวังหมู” เพื่อรำลึกถึงตำนานดังกล่าว

 

วัดวังหมูเป็นศูนย์กลางสำคัญของชุมชนในด้านศาสนาและวัฒนธรรมมาช้านาน เป็นสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางพระพุทธศาสนาในทุกเทศกาลสำคัญ และยังเป็นสถานที่จัดกิจกรรมต่างๆ ของชุมชน เช่น งานบุญประจำปี การบวชเรียน และการส่งเสริมคุณธรรมแก่เยาวชน โดยมีสิ่งปลูกสร้างที่โดดเด่นและมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์หลงเหลืออยู่หลายจุด อาทิ พระอุโบสถมหาอุดทรงเรือสำเภาซึ่งเป็นศิลปะในยุคอยุธยาตอนปลาย มีความโดดเด่นทั้งในด้านรูปทรงและลวดลายประดับตกแต่ง พระเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุซึ่งเป็นศิลปะพื้นบ้านที่เกิดจากการผสมผสานของสกุลช่างล้านนา พม่า และอยุธยา สะท้อนถึงอิทธิพลทางศิลปกรรมที่หลากหลายและความรุ่งเรืองในอดีตของพื้นที่แห่งนี้

 

นอกจากนี้ยังมีศาลาการเปรียญที่สร้างด้วยไม้ทั้งหลังเมื่อ พ.ศ. 2506 เป็นสถานที่จัดกิจกรรมต่าง ๆ ของชุมชนอย่างต่อเนื่อง พระวิหารแก้วซึ่งเป็นที่ประดิษฐานรูปปั้นของหลวงปู่เม็ง พระเกจิอาจารย์ผู้เป็นที่เคารพนับถือของชาวบ้านในละแวกนี้ และยังมีใบเสมาหินชนวนศิลปะอยุธยาเป็นหลักฐานสำคัญที่ยืนยันถึงความเก่าแก่ของวัด และท้ายที่สุดคือรูปปั้นหมูทองที่ตั้งอยู่ทั้งบริเวณหน้าซุ้มประตูวัดและหน้าศาลาการเปรียญ เป็นสิ่งเตือนใจและสัญลักษณ์ที่สะท้อนถึงตำนานอันเป็นต้นกำเนิดของชื่อวัดและหมู่บ้าน

 

การมาเยือนวัดวังหมูจึงไม่ได้เป็นเพียงการเข้าวัดเพื่อไหว้พระเท่านั้น แต่ยังเป็นโอกาสในการสัมผัสกับรากเหง้าแห่งตำนานพื้นบ้านที่ถ่ายทอดอัตลักษณ์ของท้องถิ่นไว้อย่างงดงาม วัดแห่งนี้คือประตูสู่ความเข้าใจในวัฒนธรรม ความศรัทธา และความผูกพันระหว่างชุมชนกับศาสนสถานที่มีมาอย่างยาวนาน หากคุณกำลังมองหาสถานที่ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในจังหวัดอุตรดิตถ์ วัดวังหมูคือหนึ่งในจุดหมายที่ไม่ควรพลาด ด้วยบรรยากาศเงียบสงบ ทัศนียภาพงดงาม และเรื่องเล่าอันน่าทึ่งที่ยังคงตราตรึงอยู่ในความทรงจำของผู้คนในชุมชนมาจนถึงปัจจุบัน