ประเพณีแห่น้ำขึ้นโฮง จังหวัดอุตรดิตถ์

Rating: 5/5 (1 votes)

ประเพณีแห่น้ำขึ้นโฮง เป็นประเพณีภาคเหนือที่จัดขึ้นในช่วงวันขึ้น 13 ค่ำ เดือน 6 ของทุกปี โดยมีการรวมกลุ่มของชาวบ้านจากตำบลฝายหลวงและชุมชนใกล้เคียงในอำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ เพื่อตั้งขบวนแห่น้ำจากบ้านเรือนไปยังอนุสาวรีย์เจ้าฟ้าฮ่ามกุมาร ซึ่งเป็นวีรบุรุษทางวัฒนธรรมของชาวลับแล ในการทำพิธีสรงน้ำเพื่อระลึกถึงความดีของพระองค์

 

ความเป็นมาของประเพณีนี้มีความสัมพันธ์กับประวัติศาสตร์ท้องถิ่น โดยบรรพบุรุษของชาวเมืองลับแลเคลื่อนย้ายมาจากเมืองเชียงแสนในสมัยพระเจ้าพรหมกุมาร ซึ่งได้ทำการปราบขอมและสร้างความสงบให้กับชาวเมืองลับแล หลังจากพระองค์สิ้นพระชนม์ ชาวเมืองได้สร้างหอหรือโฮงขึ้นเพื่อเป็นที่สถิตของดวงวิญญาณและทำพิธีบวงสรวงบูชา

 

ในอดีต ประเพณีแห่น้ำขึ้นโฮงเริ่มต้นจากการนำน้ำจากบ่อน้ำในบ้านเรือนของแต่ละคนมาเข้าร่วมทำพิธีสรงน้ำ แต่ต่อมาได้มีการจัดขบวนแห่น้ำขึ้นโฮงโดยหน่วยงานราชการ เพื่อความสะดวกในการเดินขบวน โดยเริ่มจากที่ว่าการอำเภอลับแลไปยังอนุสาวรีย์เจ้าฟ้าฮ่ามกุมาร

 

ปัจจุบันนี้ การจัดงานประเพณีแห่น้ำขึ้นโฮงจะประกอบไปด้วยขบวนหลัก 3 ส่วน ได้แก่ ขบวนตุง ขบวนคานหาบที่ใช้ในการสรงน้ำและเครื่องเซ่นไหว้ และขบวนวัฒนธรรมพื้นบ้านที่แสดงถึงวิถีชีวิตของชาวลับแล รวมถึงการแต่งกายชุดพื้นเมืองของชาวลับแล

 

หลังจากขบวนถึงอนุสาวรีย์เจ้าฟ้าฮ่ามกุมาร จะมีการนำเครื่องเซ่นไหว้ไปวางบนแท่นบวงสรวงและนำตุ่มน้ำจากชุมชนต่างๆ มาทำการสรงน้ำในพิธีบวงสรวง โดยพราหมณ์ทำการบวงสรวงดวงวิญญาณเจ้าฟ้าฮ่ามกุมาร และจากนั้นก็มีการแสดงฟ้อนรำและการชกมวย ซึ่งเป็นกิจกรรมที่ชาวบ้านนิยมทำเพื่อถวายเจ้าฟ้าฮ่ามกุมาร

 

ในงานยังมีกิจกรรมต่างๆ ที่จัดขึ้นในโฮงเลี้ยงหรือหอเลี้ยงเจ้าฟ้าฮ่ามกุมาร ซึ่งมีการประกอบพิธีบวงสรวงแบบชาวบ้าน และการให้ร่างทรงเจ้าฟ้าฮ่ามกุมารประทับทรง เพื่อให้พรแก่ผู้ที่มาร่วมงาน

 

ประเพณีไทยนี้เป็นการแสดงถึงความเคารพและการระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของเจ้าฟ้าฮ่ามกุมารที่ทรงช่วยให้ชาวลับแลอยู่เย็นเป็นสุข โดยการร่วมกันจัดพิธีต่างๆ ทั้งแบบราชการและชาวบ้าน สะท้อนถึงความเชื่อและความผูกพันของชาวลับแลที่มีต่อเจ้าฟ้าฮ่ามกุมาร