ประเพณีแซนโฎนตาวันสารทของชาวไทยเชื้อสายเขมร

Rating: 5/5 (1 votes)

ประเพณีแซนโฎนตาวันสารทของชาวไทยเชื้อสายเขมร หรือที่บางคนเรียกว่า “สารทเขมร” เป็นพิธีกรรมสำคัญของชาวไทยเชื้อสายเขมรที่จัดขึ้นในช่วงเดือน 1๐ ของทุกปี ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่ออุทิศส่วนกุศลให้กับบรรพบุรุษหรือญาติที่ล่วงลับไปแล้วและเพื่อรวมญาติพี่น้องที่แยกย้ายไปอยู่ที่อื่นให้กลับมารวมตัวกัน

 

แซน: หมายถึง การเซ่น การบูชา หรือการทำบุญ

 

โฎนตา: แปลว่า ยายตา หรือบรรพบุรุษ

 

แซนโฎนตา จึงหมายถึง การทำบุญเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้กับบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว ซึ่งเป็นการแสดงความเคารพและขอบคุณต่อบรรพบุรุษที่ได้ส่งผ่านความรู้และวัฒนธรรมให้แก่ลูกหลาน

 

วันเบ็ณฑ์ตู๊จ (วันที่ 14 ค่ำ เดือน 10): เป็นวันเริ่มต้นของการทำพิธีเซ่นไหว้บรรพบุรุษที่บ้าน และนำภัตตาหารไปถวายพระที่วัด ภาพรวมของกิจกรรมในวันนี้รวมถึงการเตรียมเครื่องเซ่นไหว้ เช่น ข้าวปลาอาหารและผลไม้ เพื่อใช้ในพิธีการเซ่นไหว้ที่บ้านและที่วัด

 

วันกันซ็อง (วันถัดไปจากวันเบ็ณฑ์ตู๊จ): เป็นวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 10 ชาวบ้านจะไปถวายภัตตาหารแด่พระสงฆ์ที่วัด นอกจากนี้ยังเป็นวันที่จะทำพิธีอุทิศบุญให้แก่ผีไม่มีญาติ ซึ่งจะมีการจัดเตรียมอาหารและของใช้เพื่อให้พระสงฆ์ช่วยทำบุญอุทิศให้กับวิญญาณที่ไม่มีญาติ

 

วันแซนโฎนตา (วันแรม 14 ค่ำ เดือน 10): เป็นวันที่สำคัญที่สุดในพิธีแซนโฎนตา เมื่อญาติพี่น้องทุกคนต้องร่วมกันทำบุญที่วัดและทำพิธีเซ่นไหว้บรรพบุรุษอีกครั้งที่บ้าน เชื่อว่าช่วงเวลานี้วิญญาณบรรพบุรุษจะได้รับการปลดปล่อยจากยมโลกและกลับมาปะปนกับมนุษย์เพื่อรับส่วนบุญจากการทำบุญที่บ้านและที่วัด

 

- กรวยดอกไม้ 5 กรวย (ขันธ์ 5): ใช้เพื่อบูชาและเซ่นไหว้บรรพบุรุษ โดยจะมีเงินทองของมีค่าใส่ในพาน

- เสื้อผ้า ผ้าโสร่ง และผ้าซิ่นไหม: เตรียมใหม่ 1 สำรับ พร้อมแป้งหอม น้ำหอม น้ำอบ หวี และกระจก

- สำรับกับข้าว: อาหารที่เตรียมสำหรับเซ่นไหว้ เช่น เป็ดต้ม ไก่ต้ม หรือหัวหมู

- ขนมต่าง ๆ: เช่น ขนมข้าวต้มห่อใบมะพร้าว ขนมข้าวต้มหมู ขนมเทียน ขนมไข่หงส์

- ผลไม้: เช่น มะพร้าวอ่อนและกล้วยน้ำว้าสุก

- น้ำดื่ม และเหล้า: เพื่อใช้ในพิธีเซ่นไหว้

 

- ผู้อาวุโสจะทำการจุดธูปเทียน ยกขันห้าไหว้ และเรียกดวงวิญญาณบรรพบุรุษให้มารับเครื่องเซ่นไหว้

- รินน้ำและเครื่องดื่มเพื่อให้วิญญาณรู้ว่ามีเครื่องเซ่นอะไรบ้าง

- พิธีจะใช้เวลาประมาณ 20-30 นาที และหลังจากเสร็จสิ้นแล้ว ลูกหลานจะรับประทานอาหารร่วมกันเพื่อสร้างความสัมพันธ์

 

จูนโฎนตา: เป็นการที่ลูกหลานญาติพี่น้องจะกลับมาบ้านเพื่อไหว้พ่อแม่ ปู่ย่าตายาย และญาติผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือ จะมีการนำมะพร้าว ข้าวสารเหนียว ขนมต่าง ๆ มามอบให้หรือมอบเงินเพื่อใช้ทำบุญในประเพณีแซนโฎนตา

 

เชื่อกันว่าช่วงเวลานี้วิญญาณบรรพบุรุษจะกลับมาจากยมโลกเพื่อเยี่ยมเยียนลูกหลานและรับส่วนบุญ การทำบุญตั้งแต่วันเบ็ณฑ์ตู๊จจนถึงวันแซนโฎนตาเป็นการอุทิศบุญให้กับบรรพบุรุษและสร้างความสัมพันธ์ที่ดีในหมู่ญาติพี่น้อง ประเพณีแซนโฎนตาเป็นโอกาสที่ลูกหลานจะกลับบ้านมาไหว้พ่อแม่ ปู่ย่าตายาย และญาติผู้ใหญ่ เป็นช่วงเวลาที่มีการสร้างความรักและสามัคคีในหมู่ญาติพี่น้อง และเป็นการแสดงความเคารพต่อบรรพบุรุษ

 

ประเพณีแซนโฎนตา (ประเพณีไทยเชื้อสายเขมร) เป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมเขมรที่สืบทอดมานาน โดยมีความเชื่อและขนบธรรมเนียมที่มีลักษณะเฉพาะของชาวเขมร การประกอบพิธีกรรมในชุมชนมีความเป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น โดยสะท้อนถึงความเชื่อในเรื่องการบูชาและนับถือผี

 

ประเพณีแซนโฎนตา ยังมีการผสมผสานกับศาสนาพุทธ โดยมีการถวายภัตตาหารและทำบุญที่วัด ซึ่งเป็นการสร้างความสมดุลระหว่างความเชื่อทางศาสนาและความเชื่อทางจิตวิญญาณ ประเพณีแซนโฎนตาเป็นการเฉลิมฉลองที่มีความสำคัญในวัฒนธรรมของชาวไทยเชื้อสายเขมร ซึ่งไม่เพียงแต่เป็นการทำบุญเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้กับบรรพบุรุษ แต่ยังเป็นโอกาสที่สร้างความรักและสามัคคีในหมู่ญาติพี่น้อง รวมถึงการแสดงความเคารพต่อบรรพบุรุษและการรักษาความเป็นเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่มีมาอย่างยาวนาน