พิธีตีช้างน้ำนอง ประเพณีไทยการแข่งขันเรือ

Rating: 5/5 (1 votes)

พิธีตีช้างน้ำนอง ประเพณีไทยการแข่งขันเรือและความเชื่อดั้งเดิมของจังหวัดมุกดาหาร พิธีตีช้างน้ำนอง เป็นหนึ่งในประเพณีที่สำคัญและมีเอกลักษณ์เฉพาะของจังหวัดมุกดาหาร โดยเป็นส่วนหนึ่งของงานประเพณีแข่งเรือออกพรรษาสองฝั่งโขง ไทย-ลาว ที่จัดขึ้นในช่วงฤดูออกพรรษา ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ประชาชนจะมาร่วมเฉลิมฉลองและสืบสานวัฒนธรรมท้องถิ่น โดยพิธีตีช้างน้ำนองจะจัดขึ้นก่อนการแข่งขันเรือ เพื่อเป็นการแสดงความเคารพและเรียกความโชคดีให้กับการแข่งขัน

 

ประเพณีตีช้างน้ำนอง (ประเพณีภาคอีสาน) มีต้นกำเนิดจากการแข่งขันเรือที่มีความสำคัญในประวัติศาสตร์ของพื้นที่การจัดงาน ซึ่งเริ่มจากพิธีบวงสรวงและสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ก่อนที่จะแข่งขันเรือในวันออกพรรษา โดยเรือที่ใช้ในการแข่งขันในอดีตเรียกว่า “ส่วงเฮือ” ซึ่งเป็นเรือที่ชาวบ้านขุดจากไม้ตะเคียนต้นเดียว ซึ่งถือว่ามีความคงทนต่อการกัดกร่อนจากน้ำ จึงเหมาะสำหรับการแข่งขัน

 

การตีช้างน้ำนองเกิดจากการพายเรือจำนวนมากในเวลาเดียวกัน เสียงโห่ร้องและเสียงฆ้องกลองที่ดังก้องไปทั่วบริเวณ สร้างภาพลักษณ์คล้ายกับช้างที่เล่นน้ำและพ่นน้ำขึ้นในอากาศ ซึ่งเป็นเหตุผลที่ทำให้ประเพณีนี้ได้รับชื่อว่า "ตีช้างน้ำนอง"

 

พิธีเบิกน่านน้ำ: การอัญเชิญเจ้าฟ้ามุงเมืองลงเรือลำแรกที่เรียกว่า "เรือมุกดาสวรรค์" โดยเจ้าฟ้ามุงเมืองในร่างของจ้ำหรือคนทรงจะประทับนั่งที่หัวเรือ เพื่อเป็นการเบิกน่านน้ำให้การแข่งขันเรือพายในครั้งนี้

 

หลังจากเรือมุกดาสวรรค์ จะเป็นเรือขบวนประเพณี ประกอบด้วยฝีพายที่เป็นหญิงแต่งกายสีสันตามแบบพื้นเมือง หัวเรือ 2 คน และท้ายเรือ 3 คน เป็นชาย หลังจากล่องเรือแข่งขันแล้วจะเริ่มพายเรือทวนน้ำจากหน้าวัดศรีบุญเรืองไปสิ้นสุดที่หน้าวัดศรีมงคลใต้ ระหว่างทางจะหยุดรับเครื่องสักการะจากชาวบ้าน เช่น เหล้า ธูป เทียน และดอกดาวเรือง

 

เรือขบวนประเพณีที่ตามหลังจะมีสาวงามฟ้อนหางนกยูงที่หัวเรือ พร้อมกับฝีพายจะร้องเล่น เซิ้งและผญาอย่างสนุกสนาน เพื่อเสริมสร้างบรรยากาศและความสนุกสนานให้กับงาน

 

พิธีตีช้างน้ำนอง: เริ่มทำพิธีตีช้างน้ำนองบริเวณหน้าวัดศรีมงคลเหนือ ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของการแข่งขันเรือ การตีช้างน้ำนองจะเกิดขึ้นที่บริเวณนี้ จากนั้นจะมีการพายเรือลงมาตามลำน้ำโขงจนถึงเส้นชัยที่หน้าวัดศรีบุญเรือง ระยะทางประมาณ 1,800 เมตร ทุกลำฝีพายเรือต้องพายจนสุดกำลังความสามารถเพื่อให้ถึงเส้นชัย ซึ่งการแข่งขันจะเต็มไปด้วยความตื่นเต้นและความสนุกสนาน

 

 

พิธีตีช้างน้ำนองมีความหมายที่สำคัญในด้านการรักษาความเชื่อและวัฒนธรรมท้องถิ่น ช่วยให้ชาวบ้านได้แสดงออกถึงความเคารพและขอพรให้กับการแข่งขัน เพื่อให้เกิดโชคดีและความสำเร็จในพิธีการต่าง ๆ นอกจากนี้ยังเป็นการส่งเสริมความสามัคคีในชุมชนและรักษาประเพณีดั้งเดิมให้คงอยู่ต่อไป

 

ประเพณีตีช้างน้ำนองยังเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวในจังหวัดมุกดาหาร ทำให้พื้นที่นี้เป็นที่รู้จักในระดับประเทศและต่างประเทศ และเป็นการรักษาสภาพแวดล้อมท้องถิ่นให้มีชีวิตชีวา โดยรวมแล้วเป็นการสร้างสรรค์และส่งเสริมวัฒนธรรมท้องถิ่น พร้อมกับสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างชุมชนและนักท่องเที่ยว

 

การตีช้างน้ำนองจึงไม่เพียงแต่เป็นกิจกรรมที่สร้างความสนุกสนานและความตื่นเต้น แต่ยังเป็นส่วนสำคัญในการรักษาและสืบสานวัฒนธรรมท้องถิ่นของจังหวัดมุกดาหาร จนถึงปัจจุบันที่ยังคงมีชีวิตชีวาและความสำคัญในชีวิตของชาวบ้านมุกดาหาร