วัดน้ำขุม

วัดน้ำขุม ตั้งอยู่เลขที่ 145 บ้านน้ำขุม หมู่ 3 ตำบลน้ำขุม อำเภอศรีนคร จังหวัดสุโขทัย สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย มีพื้นที่ทั้งหมด 17 ไร่ 2 งาน 44 ตารางวา โดยมีอาณาเขตชัดเจน ทิศเหนือยาว 88 วา 2 ศอก ติดต่อทางสาธารณะ ทิศใต้ยาว 88 วา 2 ศอก ติดต่อทางสาธารณะ ทิศตะวันออกยาว 54 วา ติดต่อคลองยม และทิศตะวันตกยาว 57 วา ติดต่อทางสาธารณะ พื้นที่ตั้งวัดเป็นที่ราบ มีลำคลองยมไหลผ่านแต่เป็นคลองตื้นเขิน

 

ภายในวัดมีอาคารสำคัญหลายหลัง อุโบสถกว้าง 7 เมตร ยาว 20 เมตร สร้างขึ้นในปี พ.ศ.2488 ศาลาการเปรียญกว้าง 20 เมตร ยาว 36 เมตร สร้างในปี พ.ศ.2518 สำหรับกิจกรรมทางศาสนาและชุมชน หอสวดมนต์กว้าง 10 เมตร ยาว 11 เมตร สร้างปี พ.ศ.2515 และกุฎีสงฆ์จำนวน 4 หลัง เป็นอาคารไม้ ภายในอุโบสถมีพระพุทธรูปทองเหลือง 2 องค์ เป็นปูชนียวัตถุสำคัญของวัด

 

วัดน้ำขุมก่อตั้งเป็นวัดในปี พ.ศ.2352 มีชื่อตามหมู่บ้านเดิม “บ้านน้ำขุม” ซึ่งเริ่มตั้งขึ้นประมาณปี พ.ศ.2340 โดยประชาชนที่อพยพมาจากที่ต่าง ๆ ต่อมาประชากรเพิ่มขึ้น จึงร่วมกันสร้างวัดนี้เป็นสถานที่ทำบุญบำเพ็ญกุศล และได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่ 23 สิงหาคม พ.ศ.2477

 

ตลอดประวัติศาสตร์ของวัด มีเจ้าอาวาสหลายรูปที่นำวัดให้เจริญรุ่งเรือง เริ่มจากพระสุด รูปที่ 2 พระปั้น รูปที่ 3 พระครูคณุตราจารย์ (พ.ศ.2483–2503) และรูปที่ 4 พระครูสุธรรมมานุรักษ์ ซึ่งยังดำรงตำแหน่งจนถึงปัจจุบัน (พ.ศ.2555) ภายใต้การนำของเจ้าอาวาสเหล่านี้ วัดน้ำขุมยังคงเป็นศูนย์รวมจิตใจของชุมชนและแหล่งปฏิบัติศาสนกิจที่สำคัญ

 

วัดน้ำขุม ยังมีประเพณีท้องถิ่นที่สำคัญ สะท้อนเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชุมชน ได้แก่ ประเพณีพวงมะโหตร และประเพณีตักบาตรเทโว ประเพณีพวงมะโหตรเป็นการจัดเตรียมและถวายพวงดอกไม้เป็นสัญลักษณ์ แสดงถึงความสร้างสรรค์และความศรัทธาของชาวบ้าน ส่วนประเพณีตักบาตรเทโว จัดขึ้นทุกปีในเทศกาลออกพรรษา เป็นงานสำคัญของอำเภอศรีนคร โดยประชาชนจากหมู่ 3, 4, 6, 7 และ 10 ตำบลน้ำขุม มาร่วมกิจกรรมถวายอาหารแก่พระสงฆ์ สร้างบุญกุศล และเสริมสร้างความสามัคคีในชุมชน

 

ลำคลองยมที่ไหลผ่านวัดไม่เพียงสร้างบรรยากาศร่มรื่น แต่ยังเป็นเส้นทางสำคัญในการสัญจรและเชื่อมโยงชีวิตความเป็นอยู่ของชาวบ้านเข้ากับธรรมชาติ ในช่วงหลายทศวรรษที่ผ่านมา วัดน้ำขุมยังคงเป็นศูนย์กลางการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมของชุมชน เป็นสถานที่จัดกิจกรรมทางศาสนา การรักษาขนบประเพณีดั้งเดิม และการดูแลปูชนียวัตถุ ทำให้วัดน้ำขุมยังคงยืนหยัดเป็นสัญลักษณ์ของความศรัทธาและเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชุมชนบ้านน้ำขุม