วัดคุ้งยางใหญ่

วัดคุ้งยางใหญ่ เป็นวัดสำคัญในสังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย มีความสำคัญทั้งในด้านประวัติศาสตร์ ศิลปกรรม และบทบาททางศาสนาในชุมชนท้องถิ่น วัดนี้ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลตำบลบ้านสวน อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย เป็นศูนย์กลางของชุมชนชาวพุทธที่มีประวัติยาวนานตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัย วัดคุ้งยางใหญ่มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักจากพระพุทธรูปสมัยสุโขทัยที่ตั้งอยู่ภายในวัด จำนวนสามองค์ ซึ่งชาวบ้านเรียกว่า "หลวงพ่อสามพี่น้อง" พระพุทธรูปเหล่านี้เป็นพระปางมารวิชัยที่มีความงดงามและถือเป็นมรดกทางศิลปกรรมที่ตกทอดมาจนถึงปัจจุบัน ชาวบ้านสวนเคารพสักการะพระพุทธรูปทั้งสามองค์นี้อย่างต่อเนื่องตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

 

ประวัติความเป็นมาของวัดคุ้งยางใหญ่นั้นสามารถย้อนกลับไปได้ประมาณพุทธศักราช 1920 วัดนี้ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาในช่วงเวลาดังกล่าวและถือกำเนิดจากความร่วมแรงร่วมใจของประชาชนในท้องถิ่น ช่วงเวลาการก่อสร้างตรงกับรัชสมัยของพระยาลือไท หรือพระมหาธรรมราชาที่ 2 ซึ่งเป็นพระมหากษัตริย์ลำดับที่ 7 แห่งอาณาจักรสุโขทัยในช่วงปลายสมัยของอาณาจักรสุโขทัย การสร้างวัดในช่วงเวลาดังกล่าวสะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อมั่นในศาสนาพุทธและความผูกพันของชุมชนที่มีต่อวัด ทำให้วัดคุ้งยางใหญ่กลายเป็นศูนย์รวมจิตใจและศูนย์กลางทางศาสนาสำหรับชาวบ้านสวนมาโดยตลอด

 

วัดคุ้งยางใหญ่ตั้งอยู่บนพื้นที่ขนาด 19 ไร่ 2 ตารางวา โดยมีทำเลที่สะดวกต่อการเข้าถึงและเชื่อมต่อกับชุมชนโดยรอบ ทิศเหนือของวัดติดกับตลาดบ้านสวน ซึ่งเป็นศูนย์กลางการค้าของชุมชน ขณะที่ทิศตะวันออกติดกับคลองสาธารณะและชุมชนบ้านหน้าโบสถ์ ด้านใต้ติดกับชุมชนและทิศตะวันตกติดกับถนนสาธารณะที่เชื่อมต่อระหว่างบ้านสวนกับอำเภอศรีสำโรง นอกจากนี้ บริเวณโดยรอบวัดยังมีสถานีตำรวจภูธรบ้านสวน สถานีอนามัย และที่ทำการไปรษณีย์บ้านสวน ตั้งอยู่ใกล้เคียง ทำให้วัดเป็นศูนย์กลางทางสังคมและกิจกรรมชุมชนอีกด้วย

 

วัดคุ้งยางใหญ่มีถาวรวัตถุและสิ่งก่อสร้างที่สำคัญหลายอย่าง รวมถึงอุโบสถที่ใช้ประกอบศาสนกิจ ศาลาการเปรียญที่รองรับการจัดกิจกรรมของชุมชน วิหารหลวงพ่อสามพี่น้องที่ประดิษฐานพระพุทธรูปสำคัญ และวิหารหลวงพ่อเกี่ยว โกวิโท นอกจากนี้ยังมีที่พักสงฆ์ กุฎิสำหรับพระภิกษุ และศาลาคู่เมรุสำหรับประกอบพิธีทางศาสนา อีกทั้งหอกลองและหอระฆังที่ใช้ในกิจกรรมทางวัด รวมถึงพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านและห้องสมุดชุมชนประจำเทศบาลบ้านสวน ซึ่งเป็นแหล่งความรู้และส่งเสริมการเรียนรู้แก่ประชาชน

 

ตลอดประวัติการดำเนินงานของวัด คณะสงฆ์ได้มีเจ้าอาวาสหลายรูปที่ได้ทุ่มเทแรงกายแรงใจเพื่อพัฒนาวัดและชุมชน พระอธิการแป๊ะ ดำรงตำแหน่งตั้งแต่พ.ศ. 2456-2494 ต่อมาพระครูวิมลกิจโกศล หรือที่ชาวบ้านรู้จักในชื่อ เกียว โกวิโท ดำรงตำแหน่งระหว่างพ.ศ. 2494-2536 และปัจจุบัน พระครูอดุลวราภรณ์ (บุญธรรม วราโภ) ได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาสตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2537 รวมถึงพระครูสมุห์จักรินทร์ จตฺตมโล ที่มีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนกิจกรรมทางศาสนาและสังคมของวัด

 

วัดคุ้งยางใหญ่ไม่เพียงแต่เป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมและประกอบศาสนกิจ แต่ยังสะท้อนถึงความร่วมแรงร่วมใจของชุมชนและการอนุรักษ์มรดกทางศิลปกรรมไทย วัดแห่งนี้ยังคงเป็นจุดศูนย์กลางทางจิตใจและวัฒนธรรมของชาวบ้านสวน และเป็นตัวแทนความภาคภูมิใจในประวัติศาสตร์และศิลปวัฒนธรรมสุโขทัยที่สืบทอดมายาวนาน