พิพิธภัณฑ์ ธนาคารแห่งประเทศไทย

Rating: 3.8/5 (4 votes)

วันเปิดทำการ: ปัจจุบันไม่ได้เปิดให้เข้าชมในรูปแบบพิพิธภัณฑ์สำหรับบุคคลทั่วไป

เวลาเปิดทำการ: สำนักงานธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคเหนือเปิดทำการวันจันทร์–วันศุกร์ เวลา 08.30–15.30 น. เพื่อภารกิจด้านงานธนาคาร ไม่ใช่เวลาสำหรับเข้าชมพิพิธภัณฑ์

 

พิพิธภัณฑ์ธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคเหนือ เป็นพื้นที่เรียนรู้ด้านประวัติศาสตร์เงินตราและมรดกทางวัฒนธรรมที่เคยมีบทบาทสำคัญในภาคเหนือของไทย ตั้งอยู่ภายในอาคารอเนกประสงค์ของธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคเหนือ บนถนนโชตนา ตำบลช้างเผือก อำเภอเมืองเชียงใหม่ ย่านที่รายล้อมด้วยชุมชนเก่าแก่ สถาบันการศึกษา และหน่วยงานราชการ แม้ปัจจุบันพิพิธภัณฑ์จะไม่ได้เปิดให้เข้าชมในรูปแบบเดิมแล้ว แต่ชื่อของพิพิธภัณฑ์ธนาคารแห่งประเทศไทยก็ยังคงทำหน้าที่เตือนให้เรานึกถึงช่วงเวลาที่สถานที่ราชการแห่งนี้เคยเป็น “ห้องเรียนสาธารณะ” ว่าด้วยเรื่องเงินตรา ผ้าโบราณ และภูมิปัญญาของผู้คน

 

จุดเริ่มต้นของพิพิธภัณฑ์มาจากแนวคิดที่ต้องการให้ประชาชนเข้าใจ “เส้นทางชีวิตของเงิน” อย่างเป็นระบบ ตั้งแต่ยุคที่มนุษย์เริ่มให้คุณค่าแก่โลหะมีราคา นำมาหลอมหล่อเป็นก้อนหรือแท่งเพื่อใช้แลกเปลี่ยน จนถึงยุคที่รัฐมีการผลิตเหรียญกษาปณ์และธนบัตรอย่างเป็นทางการ ภายในพิพิธภัณฑ์เคยจัดแสดงเงินตราจากหลายยุคหลายสมัย ทั้งเงินตราโบราณของไทย เงินพดด้วง เหรียญกษาปณ์แบบต่าง ๆ ตลอดจนธนบัตรรุ่นเก่าที่บางคนเคยเห็นเพียงในตำรา การเดินชมแต่ละตู้จัดแสดงจึงไม่ได้เป็นเพียงการมองดูเหรียญหรือธนบัตร แต่เป็นการอ่านเรื่องราวการเติบโตของระบบเศรษฐกิจไทยผ่านวัตถุชิ้นเล็ก ๆ ที่ครั้งหนึ่งเคยหมุนเวียนอยู่ในชีวิตประจำวันของผู้คน

 

นอกจากเงินตราไทยแล้ว พิพิธภัณฑ์ยังเคยจัดแสดงเงินตราจากต่างประเทศและภูมิภาคต่าง ๆ ของโลก เพื่อให้เห็นว่าระบบเงินตราไม่ใช่สิ่งที่เกิดขึ้นโดดเดี่ยว หากแต่เชื่อมโยงกับการค้า เส้นทางคมนาคม นโยบายของรัฐ และความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ การไล่ดูรูปแบบเหรียญและธนบัตรจากหลายประเทศ ช่วยให้ผู้ชมเข้าใจว่าการออกแบบเงินหนึ่งใบหรือหนึ่งเหรียญ ไม่ได้เป็นเพียงเรื่องความสวยงาม แต่เป็นการสื่อสารอัตลักษณ์และความมั่นคงของชาติไปพร้อมกัน

 

องค์ประกอบที่น่าสนใจอีกส่วนหนึ่งของพิพิธภัณฑ์ธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคเหนือ คือการจัดแสดง “ผ้าโบราณ” ซึ่งอาจดูเหมือนเรื่องคนละด้านกับงานการเงิน แต่แท้จริงแล้วผ้าคือหลักฐานทางเศรษฐกิจและวัฒนธรรมที่ทรงพลังไม่แพ้เงินตรา ผ้าแต่ละผืนบอกได้ทั้งเชื้อชาติ ภูมิลำเนา ฐานะ สภาพสังคม ความเชื่อ และศาสนาของผู้คนในแต่ละยุค ชนิดเส้นใย จำนวนเส้นด้าย สีจากธรรมชาติ ลวดลายที่สืบทอดกันมา ล้วนสะท้อนความสัมพันธ์ระหว่างชุมชนกับสิ่งแวดล้อม ตลอดจนระดับความเจริญทางภูมิปัญญา การนำผ้าโบราณมาเล่าเรื่องควบคู่กับเงินตรา จึงช่วยเปิดมุมมองว่าระบบเศรษฐกิจกับวัฒนธรรมไม่เคยแยกขาดจากกัน

 

ในช่วงที่พิพิธภัณฑ์ยังเปิดให้เข้าชมได้ทั่วไป บรรยากาศภายในอาคารอเนกประสงค์ของธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคเหนือ เคยคล้ายห้องเรียนเงียบ ๆ ที่จัดไว้สำหรับผู้สนใจทุกวัย นักเรียน นักศึกษา นักวิชาการ ตลอดจนประชาชนทั่วไปสามารถเข้ามาศึกษาประวัติศาสตร์เงินตราไทยและภูมิหลังของผ้าโบราณได้จากตู้จัดแสดงจริง แผงนิทรรศการ ภาพประกอบ และสื่ออธิบายที่ย่อยเรื่องยากให้เข้าใจได้ง่าย การได้เห็นเหรียญและธนบัตรของจริงหรือผ้าทอที่มีอายุนับสิบถึงนับร้อยปี ทำให้ความรู้ในหนังสือมีสัมผัสที่จับต้องได้มากขึ้น

 

อย่างไรก็ตาม แม้พิพิธภัณฑ์ธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคเหนือจะเคยทำหน้าที่เป็นแหล่งเรียนรู้สำคัญของภูมิภาค แต่ปัจจุบันไม่ได้เปิดให้เข้าชมในรูปแบบพิพิธภัณฑ์สำหรับบุคคลทั่วไปแล้ว การจัดแสดงนิทรรศการถาวรที่เคยเปิดให้ประชาชนเข้าชมได้ถูกยุติบทบาทลง พื้นที่ภายในอาคารถูกใช้รองรับภารกิจด้านงานธนาคาร งานประชุมสัมมนา และกิจกรรมเฉพาะตามภาระหน้าที่ของธนาคารแห่งประเทศไทยในฐานะธนาคารกลางของประเทศ ผู้ที่สนใจข้อมูลด้านประวัติศาสตร์เงินตราหรือผ้าโบราณจึงไม่สามารถเดินทางไปเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ได้เหมือนในอดีต และควรติดต่อสอบถามโดยตรงกับหน่วยงาน หากมีความต้องการด้านวิชาการเฉพาะทาง

 

แม้การเข้าชมเชิงท่องเที่ยวจะไม่สามารถทำได้อีกต่อไป แต่มรดกทางความรู้ที่พิพิธภัณฑ์เคยสร้างไว้ยังคงส่งผลต่อเนื่อง ทั้งในรูปของงานวิจัย เอกสารเผยแพร่ บทความ และการจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์หรือสถาบันอื่น ๆ ที่รับช่วงต่องานด้านประวัติศาสตร์เงินตราและมรดกผ้าไทย เรื่องเล่าที่เคยถูกถ่ายทอดภายในตู้กระจกบนถนนโชตนา จึงไม่ได้หายไปไหน เพียงแต่กระจายตัวอยู่ในสื่อรูปแบบต่าง ๆ และในความทรงจำของผู้คนที่เคยเดินผ่านนิทรรศการเหล่านั้น

 

การเดินทาง มายังบริเวณธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคเหนือ บนถนนโชตนา ปัจจุบันยังคงทำได้สะดวก เพราะตั้งอยู่บนเส้นทางเชียงใหม่–แม่ริม จากตัวเมืองเชียงใหม่หรือย่านคูเมืองเก่า สามารถใช้เส้นทางถนนช้างเผือกมุ่งหน้าสู่ถนนโชตนา จากนั้นขับตามป้ายบอกทางสู่ธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคเหนือได้โดยตรง บริเวณด้านหน้ามีป้ายและอาคารสำนักงานที่มองเห็นได้ชัด ส่วนผู้ที่ใช้รถสาธารณะสามารถโดยสารรถสองแถวสีแดงหรือรถประจำทางท้องถิ่นที่วิ่งเส้นทางโชตนา แล้วลงใกล้จุดตัดถนนใหญ่ก่อนเดินเข้าสู่พื้นที่สำนักงาน ทั้งนี้ แม้จะสามารถเดินทางไปถึงบริเวณอาคารได้ แต่ผู้ที่ตั้งใจไปในฐานะ “สถานที่ท่องเที่ยว” ควรรับทราบก่อนอย่างชัดเจนว่า พิพิธภัณฑ์ไม่ได้เปิดให้เข้าชมแล้ว

 

ในภาพรวม แม้วันนี้พิพิธภัณฑ์ธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคเหนือจะเงียบลงในฐานะพื้นที่จัดแสดง แต่ชื่อของพิพิธภัณฑ์ยังทำหน้าที่บันทึกช่วงเวลาหนึ่งของประวัติศาสตร์ เมื่อสถาบันการเงินกลางของชาติเปิดพื้นที่เพื่อเล่าเรื่องเงินตรา ผ้าโบราณ และพัฒนาการของเศรษฐกิจไทยอย่างจริงจัง การมองย้อนกลับไปยังพิพิธภัณฑ์ที่ปิดไปแล้ว จึงไม่ใช่เพียงการรำลึกถึงอดีต แต่เป็นการตระหนักถึงคุณค่าของ “ความรู้” ที่ถูกสร้าง รวบรวม และส่งต่อจากรุ่นหนึ่งไปสู่อีกรุ่นหนึ่งอย่างเงียบ ๆ แม้ประตูพิพิธภัณฑ์จะปิดลง แต่คำถามเกี่ยวกับที่มาของเงินที่เราใช้ในชีวิตประจำวัน และเรื่องราวของผ้าที่ห่อหุ้มชีวิตผู้คนในอดีต ก็ยังคงเปิดกว้างให้เราเรียนรู้ต่อไปในรูปแบบอื่น

 

 

ตอบ: ปัจจุบันไม่สามารถเข้าชมในรูปแบบพิพิธภัณฑ์สำหรับบุคคลทั่วไปได้แล้ว พื้นที่ภายในอาคารถูกใช้เพื่อภารกิจด้านงานธนาคารและกิจกรรมของธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคเหนือ หากมีความต้องการด้านข้อมูลวิชาการเฉพาะทางควรติดต่อหน่วยงานโดยตรงก่อนทุกครั้ง

 

ตอบ: แม้พิพิธภัณฑ์จะไม่ได้เปิดให้เข้าชมแล้ว แต่ยังสามารถศึกษาข้อมูลได้จากเอกสารเผยแพร่ของธนาคารแห่งประเทศไทย เว็บไซต์ทางการ หนังสือประวัติศาสตร์เงินตรา ตลอดจนพิพิธภัณฑ์ด้านเงินตราและธนารักษ์ในจังหวัดอื่น ๆ ที่ยังเปิดให้เข้าชม รวมถึงพิพิธภัณฑ์ธนารักษ์ จังหวัดเชียงใหม่ซึ่งจัดแสดงเงินตราและเหรียญกษาปณ์อย่างเป็นระบบ

 

ตอบ: บริเวณถนนโชตนาและย่านช้างเผือกมีร้านอาหารและคาเฟ่จำนวนมาก เช่น ร้านครัวพะยอมที่อยู่ใกล้กับธนาคารแห่งประเทศไทย สำนักงานภาคเหนือ รวมถึงร้านอาหารท้องถิ่นและร้านกาแฟตามแนวถนนและตรอกซอยใกล้เคียง เหมาะสำหรับผู้ที่พักหรือมีธุระในละแวกนี้

 

ตอบ: ย่านช้างเผือกและถนนโชตนามีที่พักหลากหลาย เช่น โรงแรมเชียงใหม่ เอส.พี. และ Chotana Bed รวมถึงเกสต์เฮาส์และอพาร์ตเมนต์ที่ให้บริการทั้งรายวันและรายเดือน ผู้เดินทางสามารถเลือกที่พักตามงบประมาณและรูปแบบการเดินทางของตนเองได้

 

ตอบ: เนื่องจากพิพิธภัณฑ์ไม่ได้เปิดให้เข้าชมแล้ว ผู้ที่ไม่มีภารกิจด้านงานราชการหรือธุระเกี่ยวกับธนาคารแห่งประเทศไทยอาจไม่จำเป็นต้องเดินทางไปยังพื้นที่ดังกล่าวในฐานะแหล่งท่องเที่ยว แต่สามารถเลือกเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์และสถานที่เรียนรู้ด้านเศรษฐกิจ วัฒนธรรม หรือประวัติศาสตร์อื่น ๆ ในเชียงใหม่ที่ยังเปิดให้บริการแทนได้