บ้านแพะขวาง

Rating: 3/5 (8 votes)

วันเปิดทำการ: ทุกวัน (กิจกรรมตลาดนัดขยะจัดทุกวันที่ 5 ของเดือน)

เวลาเปิดทำการ: แนะนำช่วง 09.00–12.00 น. สำหรับกิจกรรมตลาดนัดขยะ

 

บ้านแพะขวาง หมู่ 3 ตำบลน้ำแพร่ อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่ เป็นชุมชนที่ถูกพูดถึงในฐานะ “หมู่บ้านต้นแบบด้านการจัดการขยะและลดหมอกควัน” ไม่ใช่เพราะโครงการจากภายนอก แต่เพราะการลุกขึ้นมาจัดการปัญหาด้วยตัวเองของคนในชุมชน บ้านแพะขวางแสดงให้เห็นว่า การแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมไม่จำเป็นต้องเริ่มจากงบประมาณก้อนใหญ่ หากเริ่มจากความเข้าใจร่วมและความต่อเนื่องของคนในพื้นที่

 

หัวใจของบ้านแพะขวางคือ “ตลาดนัดขยะ” ซึ่งเปิดที่ศาลาอเนกประสงค์ของหมู่บ้านในวันที่ 5 ของทุกเดือน ชาวบ้านจะพาลูกหลานนำขยะจากบ้านของตนเองออกมาชั่งกิโลและขายให้กับกลุ่มอาสาสมัครของชุมชน ระบบนี้ไม่ได้เป็นเพียงการรับซื้อขยะ แต่เป็นกระบวนการเรียนรู้ที่ปลูกฝังตั้งแต่ระดับครอบครัว ให้เด็กและเยาวชนเข้าใจว่าขยะมีคุณค่า หากรู้จักแยกและจัดการอย่างถูกต้อง

 

จุดเริ่มต้นของตลาดนัดขยะมาจากโครงการ “หมู่บ้านลดการเผา” ซึ่งในอดีตเคยกำหนดช่วงเวลาเผาไว้ตอนเที่ยงถึงบ่ายสอง แต่เมื่อพัฒนามาเป็นตลาดนัดขยะ ชุมชนพบว่าไม่มีความจำเป็นต้องเผาอีกต่อไป เพราะขยะที่เคยถูกเผาสามารถนำมาสร้างมูลค่าได้จริง ผลลัพธ์คือการลดการเผาในพื้นที่โดยปริยาย และช่วยลดปัญหาหมอกควันในระดับชุมชนอย่างชัดเจน

 

ตลาดนัดขยะบ้านแพะขวางไม่ได้ขับเคลื่อนด้วยแรงจูงใจด้านกำไร แต่ขับเคลื่อนด้วย “จิตอาสา” ชาวบ้านที่ว่างก็มาช่วยกัน ไม่มีค่าจ้าง เพราะชุมชนเชื่อว่าหากมีค่าจ้าง โครงการจะอ่อนแอทันที รายได้จากการขายขยะและเงินรางวัลต่าง ๆ ถูกนำมาใช้เป็นทุนการศึกษาให้เยาวชน ช่วยเหลือผู้สูงอายุ ผู้ด้อยโอกาส และพัฒนาระบบจัดการขยะของหมู่บ้าน เช่น การจัดซื้อรถกระบะสำหรับรับซื้อขยะ

 

การดึงเยาวชนเข้ามามีบทบาทตั้งแต่ต้น ทำให้บ้านแพะขวางไม่ใช่แค่โครงการระยะสั้น แต่เป็นการวางระบบการเรียนรู้จากรุ่นสู่รุ่น เด็ก ๆ ได้เห็นว่าการดูแลสิ่งแวดล้อมไม่ใช่เรื่องไกลตัว แต่เป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน และสามารถสร้างประโยชน์กลับคืนสู่ชุมชนได้จริง

 

ด้วยแนวทางการทำงานที่ต่อเนื่อง บ้านแพะขวางได้รับรางวัลหมู่บ้านดีเด่นด้านสิ่งแวดล้อมจากกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และถูกยกให้เป็นชุมชนต้นแบบด้านการจัดการขยะและการลดหมอกควันในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ สิ่งที่น่าสนใจคือ ความสำเร็จนี้เกิดจากชุมชนล้วน ๆ โดยไม่ต้องพึ่งพาโครงการจากภาครัฐเป็นหลัก

 

ในมุมของการท่องเที่ยว บ้านแพะขวางเหมาะกับการเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงวิถีชีวิตและการเรียนรู้ นักท่องเที่ยวสามารถมาดูการทำงานของตลาดนัดขยะ เรียนรู้ระบบจัดการขยะชุมชน และนำแนวคิดไปปรับใช้กับพื้นที่ของตนเอง การมาเยือนที่นี่จึงไม่ใช่แค่การเที่ยว แต่เป็นการแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ด้านสิ่งแวดล้อมอย่างแท้จริง

 

การเดินทาง บ้านแพะขวางตั้งอยู่ในตำบลน้ำแพร่ อำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่ สามารถเดินทางจากตัวเมืองเชียงใหม่โดยใช้เส้นทางไปอำเภอหางดง ใช้เวลาประมาณ 25–30 นาที แนะนำใช้แผนที่นำทางและสอบถามช่วงเวลากิจกรรมตลาดนัดขยะล่วงหน้า

 

 

ตอบ: จัดทุกวันที่ 5 ของเดือน ที่ศาลาอเนกประสงค์ของหมู่บ้าน

 

ตอบ: ไม่เน้นกำไร เป็นการทำงานแบบจิตอาสา รายได้ใช้เพื่อสวัสดิการชุมชนและเยาวชน

 

ตอบ: เข้ามาช่วยงาน เรียนรู้การจัดการขยะ และสานต่อแนวคิดจากรุ่นสู่รุ่น

 

ตอบ: สามารถติดต่อชุมชนล่วงหน้าเพื่อเข้าชมและเรียนรู้ระบบจัดการขยะ

 

ตอบ: เหมาะกับการท่องเที่ยวเชิงวิถีชีวิต สิ่งแวดล้อม และการเรียนรู้ชุมชน