ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยส้มป่อย

Rating: 3.8/5 (4 votes)

วันเปิดทำการ: ทุกวัน (แนะนำโทรสอบถาม/ตรวจประกาศล่าสุดก่อนเดินทาง โดยเฉพาะฤดูฝน)

เวลาเปิดทำการ: โดยทั่วไป 08.00–17.00 น. (อาจเปลี่ยนตามภารกิจพื้นที่)

 

ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยส้มป่อย เป็นจุดหมายที่เหมาะกับคนที่อยากเที่ยวเชียงใหม่แบบได้ทั้งธรรมชาติ ชุมชน และความหมายของงานพัฒนาตามแนวพระราชดำริแบบ “เห็นกับตา” ที่นี่ก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 2543 อยู่ในเขตป่าสงวนแห่งชาติ และมีเขตติดต่อ/ซ้อนทับกับอุทยานแห่งชาติอินทนนท์และอุทยานแห่งชาติออบหลวง ทำให้แก่นของการทำงานไม่ได้มีแค่การส่งเสริมอาชีพ แต่ผูกกับการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติไปพร้อมกันอย่างจริงจัง โดยเฉพาะการพัฒนาคุณภาพชีวิตของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงในพื้นที่ ซึ่งเดิมเคยทำไร่หมุนเวียน ไม่มีเกษตรถาวร และมีข้อจำกัดด้านปัจจัยพื้นฐานหลายอย่าง

 

ภาพรวมพื้นที่รับผิดชอบของศูนย์ฯ มีขนาดใหญ่ ครอบคลุม 15 หมู่บ้าน 545 ครัวเรือน และมีลักษณะภูมิประเทศเป็นเนินเขาสลับซับซ้อน มีที่ราบลุ่มสำหรับทำนา และพื้นที่เพาะปลูกกระจายตามหุบเขา ทำให้การทำเกษตรต้องพึ่งความเข้าใจภูมิประเทศ การจัดการน้ำ และการเลือกพืชให้เหมาะกับพื้นที่จริง ไม่ใช่แค่ปลูกตามกระแส จุดนี้เองที่ทำให้การมาเยือนศูนย์ฯ ให้ความรู้สึกต่างจากแหล่งท่องเที่ยวทั่วไป เพราะคุณกำลังเดินอยู่ในพื้นที่ทำงานจริงของชุมชนและหน่วยงาน ที่พยายามวางระบบให้คนอยู่ได้โดยไม่ผลักภาระไปให้ป่าต้นน้ำในระยะยาว

 

ถ้ามาในโหมด “ท่องเที่ยวเชิงเกษตร” คุณจะได้ชมแปลงสาธิตภายในศูนย์ฯ เช่น พืชผักต่าง ๆ กาแฟพันธุ์อาราบิก้า อะโวกาโดพันธุ์แฮส (Hass) และแปลงสาธิตปลูกพืชแบบผสมผสาน รวมถึงพืชสมุนไพรที่เชื่อมกับการดูแลสุขภาพและการสร้างอาชีพของชุมชน หลายคนชอบมิติของกาแฟเป็นพิเศษ เพราะมันพาเราเห็นเส้นทางของการสร้างรายได้ที่สอดคล้องกับพื้นที่สูง และช่วยลดแรงกดดันต่อการใช้ทรัพยากรแบบทำลายป่าได้อย่างเป็นรูปธรรม

 

อีกเสน่ห์คือการเชื่อมโยงไปยังพื้นที่เรียนรู้ใกล้เคียงอย่างฟาร์มตัวอย่างตามแนวพระราชดำริบ้านขุนแตะ ซึ่งมีแปลงสาธิตแบบผสมผสานให้เห็นภาพ “ระบบอาหาร” และ “ระบบรายได้” ในมุมที่จับต้องได้มากขึ้น และถ้าไปช่วงฤดูกาลเหมาะ ๆ ยังมีโอกาสชมสวนพลับของเกษตรกร พร้อมกิจกรรมการเก็บผลผลิต (ช่วงโดยประมาณเดือนกรกฎาคม–สิงหาคม ทั้งนี้ขึ้นกับสภาพอากาศและผลผลิตของแต่ละปี)

 

ถ้าคุณสนใจวัฒนธรรม ศูนย์ฯ และชุมชนกะเหรี่ยงในพื้นที่ยังมีเรื่องให้เรียนรู้ทั้งวิถีชีวิต เครื่องดนตรีเต๊ะนา การตำข้าวด้วยครกกระเดื่อง พิธีกรรมและความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์ป่า รวมถึงงานขึ้นปีใหม่ของกะเหรี่ยง ซึ่งสะท้อนความสัมพันธ์ระหว่างคนกับธรรมชาติแบบที่ไม่ได้แยกออกจากกันเป็นคนละเรื่อง และนี่คือเหตุผลที่หลายคนกลับจากห้วยส้มป่อยแล้วรู้สึกว่าได้ “มุมใหม่ของอินทนนท์” ที่ไม่ใช่แค่ขึ้นไปหนาวแล้วกลับลงมา

 

ในสายธรรมชาติ รอบ ๆ โซนนี้ยังมีที่เที่ยวเด่นอย่างน้ำตกแม่เตี๊ยะ (อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติออบหลวง) น้ำตกแม่สะเคอะ และเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติดอยสองเมีย (ระดับความสูงราว 1,500 เมตร) ซึ่งเป็นป่าอนุรักษ์ของชาวกะเหรี่ยง จุดแข็งของพื้นที่คือความ “เขียวจริง” และความรู้สึกชนบทที่ยังไม่ถูกทำให้เป็นฉากท่องเที่ยวจนเกินไป แต่ก็ต้องแลกกับการเดินทางที่ต้องเผื่อเวลา โดยเฉพาะหน้าฝน

 

ของฝากที่เหมาะกับโซนนี้มักเป็นผักผลไม้เมืองหนาวตามฤดูกาล และงานหัตถกรรมชาวเขา เช่น ผ้าทอกี่เอว งานปักลวดลายบนผ้า และเครื่องจักสานภูมิปัญญาชาวบ้าน ซึ่งซื้อแล้วเหมือนส่งแรงสนับสนุนกลับไปให้ชุมชนแบบตรง ๆ

 

เรื่องอาหารและที่พักควรรู้ไว้ก่อน: ภายในศูนย์ฯ โดยข้อมูลที่มีอยู่ระบุว่าไม่มีร้านอาหารบริการนักท่องเที่ยว แนะนำให้เตรียมอาหาร/น้ำดื่มมาเอง ส่วนที่พักมีบ้านพักรับรองภายในศูนย์ฯ จำนวน 1 หลัง (รองรับได้ประมาณ 10 คน) และมีพื้นที่กางเต็นท์/บริการเช่าเต็นท์ขนาด 2 คน ขณะที่การพักแบบโฮมสเตย์สามารถใช้บริการในชุมชนใกล้เคียงอย่างบ้านขุนแตะ (แนะนำติดต่อสอบถามล่วงหน้าเพื่อยืนยันเงื่อนไขและความพร้อมในวันเดินทาง)

 

การเดินทาง จากตัวเมืองเชียงใหม่ ใช้ทางหลวงหมายเลข 108 (เชียงใหม่–ฮอด) มุ่งหน้าอำเภอจอมทอง บริเวณประมาณ กม.58 จากนั้นเลี้ยวขวาเข้าถนนจอมทอง–น้ำตกแม่เตี๊ยะ (ข้างที่ว่าการอำเภอจอมทอง) เข้าไปประมาณ 7 กิโลเมตร จะพบแยกขวาไปที่ทำการอุทยานฯ/น้ำตกแม่เตี๊ยะ จากจุดนี้เป็นเส้นทางลูกรังมุ่งหน้าไปทางเข้าบ้านห้วยส้มป่อย โดยทั่วไปใช้รถยนต์ได้หลายประเภท แต่ช่วงฤดูฝนแนะนำใช้รถโฟร์วีลไดร์ฟ และควรเผื่อเวลาเพราะถนนลื่น/สภาพการคมนาคมอาจลำบาก (ไม่มีบริการรถยนต์รับจ้างตามข้อมูลที่มีอยู่)

 

 

ตอบ: เหมาะกับคนที่อยากเที่ยวเชียงใหม่แบบเรียนรู้ สนใจโครงการพระราชดำริ เกษตรบนพื้นที่สูง วิถีชุมชนกะเหรี่ยง และอยากเห็นงานอนุรักษ์ป่ากับการสร้างอาชีพที่เดินไปด้วยกัน

 

ตอบ: แกนหลักคือแปลงสาธิตเกษตร (ผัก กาแฟอาราบิก้า อะโวกาโด Hass และแปลงผสมผสาน) ร่วมกับมิติชุมชนและวัฒนธรรมกะเหรี่ยง รวมถึงการเชื่อมเส้นทางธรรมชาติใกล้เคียง เช่น น้ำตกแม่เตี๊ยะและพื้นที่ป่าอนุรักษ์ (ขึ้นกับสภาพอากาศ/การเข้าถึง)

 

ตอบ: โดยข้อมูลที่มีอยู่ระบุว่าไม่มีร้านอาหารบริการนักท่องเที่ยว แนะนำเตรียมอาหารและน้ำดื่มมาเอง หรือวางแผนไปรับประทานในตัวอำเภอจอมทอง

 

ตอบ: มีบ้านพักรับรองภายในศูนย์ฯ จำนวนจำกัดและมีพื้นที่กางเต็นท์ แนะนำติดต่อศูนย์ฯ โดยตรงล่วงหน้าเพื่อยืนยันเงื่อนไขการเข้าพัก ราคา และความพร้อมในวันเดินทาง

 

ตอบ: ช่วงปลายทางเป็นถนนลูกรังและสภาพการคมนาคมหน้าฝนอาจลำบาก แนะนำใช้รถโฟร์วีลไดร์ฟ เผื่อเวลา และเช็กสภาพอากาศก่อนออกเดินทาง

 

ตอบ: แนะนำออกจากเมืองเช้า แวะตัวอำเภอจอมทอง (กินข้าว/เติมเสบียง) แล้วเข้าศูนย์ฯ เดินชมแปลงสาธิตและเรียนรู้ชุมชน จากนั้นถ้ามีเวลาและสภาพอากาศเอื้ออำนวยค่อยเชื่อมไปโซนน้ำตกแม่เตี๊ยะหรือออบหลวง แล้วกลับจอมทองก่อนค่ำ