ประเพณีเสนเฮือน

Rating: 4.4/5 (5 votes)

วันเปิดทำการ: ทุกวัน

เวลาเปิดทำการ: 08.00 - 17.00 น.

 

ช่วงเวลา เดือนสี่ เดือนหก และเดือนสิบสอง

 

ความสำคัญ พิธีเสนเฮือน ก่อให้เกิดการรวมกลุ่มคนในสังคม ญาติพี่น้องที่อยู่ห่างกันได้พบกันเป็นประจำ มีการเอื้อเฟื้อแบ่งปันอาหารในลักษณะผลัดกันเลี้ยงซึ่งกัน และกัน ก่อให้เกิดความเป็นปึกแผ่นของคนในสังคม และเกิดความสามัคคีระหว่างญาติพี่น้องสายเดียวกัน และคนในชุมชน

 

พิธีกรรม การเสนผีเฮือนจะเตรียมการระยะย่างข้ามปี เพราะจะต้องเตรียมลูกหมูตัวผู้เลี้ยงดูอย่างดีให้หมูโตเต็มที่พอที่จะเลี้ยงผี และเลี้ยงแขกได้ เจ้าภาพจะปรึกษาหมอเสนเพื่อกำหนดวันทำพิธี ซึ่งถือว่าเป็นมงคล วิธีการหาวันมงคลคือ เริ่มต้นนับจากวันที่ดีที่สุดของตระกูลนับไป 10 วัน หรือ 10 มื้อ ถือวันนั้นเป็นวันดีแต่ต้องไม่ไปตรงกับวันเผาผีของบรรพบุรุษเพราะถือเป็นวันอัปมงคล

 

การประกอบพิธีกรรม ประเพณีไทย จะเริ่มตั้งแต่ประมาณตี 3 (เวลา 03.00 น) ทำพิธีฆ่าหมูตัวที่เลี้ยงไว้ ทำความสะอาดเรียบร้อยนำขึ้นไปวางไว้ในห้องผี หลังจากบอกกล่าวผีเฮือนว่าได้นำหมูมาให้กิน แล้วชำแหละเนื้อออกเป็นชิ้นเพื่อจัดลงบนปานเผือนซึ่งเป็นภาชนะจักสานขนาดใหญ่มีลักษณะคล้ายกระจาดสำหรับใส่เครื่องเซ่น ซึ่งประกอบด้วยเนื้อหมูดิบติดกระดูก 7 ชิ้น ซี่โครงหมู 7 ซี่ ไส้หมูสุกขดรอบปานเผือน เอาใบตองปิดไว้ชั้นหนึ่ง ชั้นบนวางจุ๊บหมู (ยำหมูกับปลีกล้วย) กองไว้ตรงกลาง เนื้อหมูต้มสุก 7 ชิ้น ปลาย่างใส่เครื่องแกง ห่อข้าวเหนียว 7 ห่อ เหล้า 1 ขวด มันเทศและเผือกอย่างละ 7 หัว กล้วย อ้อย ผลไม้อื่น ๆ ที่มีอย่างละ 7 ผล ตะเกียบ 7 คู่ วางไว้รอบ ๆ ปานเผือน

 

นอกนั้นมีพานหมากพลู น้ำต้มหมู 1 ถ้วย น้ำธรรมดา 1 ถ้วย พร้อมไม้เจี๋ย (ไม้ทำความสะอาดฟัน) เนื้อหมูที่เหลือนำไปปรุงเป็นอาหารเลี้ยงผู้มาร่วมงานซึ่งมีทั้งชาวไทยลาวเวียง ลาวพวน และชาวจีนที่อาศัยในหมู่บ้านใกล้เคียง ที่นับถือชอบพอกันเจ้าภาพมาร่วมงานแต่ไม่เข้าร่วมพิธี ผู้มาร่วมงานจะนำเหล้าโรงมาช่วย 1 ขวด ให้เจ้าภาพนำมาเลี้ยงแขกในงาน ถ้าเหลือก็จะนำไปขายแลกเปลี่ยนเป็นเงินได้

 

ประเพณีเสนเฮือน หรือประเพณีเซ่นผีเรือน ของลาวโซ่งจัดขึ้นเพื่อเซ่นไหว้ผีบรรพบุรุษซึ่งเชื่อว่า บรรพบุรุษของตนที่ตายไปจะได้ไม่อดอยากเป็นอยู่สุขสบาย มีผลให้ลูกหลานมีชีวิตอยู่อย่างสุขสบายด้วย ลาวโซ่งทุกคนจึงต้องทำพิธีเสนผีเฮือนเป็นประจำปีละครั้ง หรือ 2-3 ครั้ง เพราะเชื่อว่าถ้าผีบรรพบุรุษอดอยากจะก่อกวนสมาชิกในครัวเรือน

 

รวมทั้งสัตว์เลี้ยงจะเดือดร้อน ไม่มีความสุข เจ็บไข้ได้ป่วย เกิดอัปมงคลแก่ครอบครัว ที่สำคัญจะถูกสังคมตราหน้าว่าเป็นคนอกตัญญูไม่รู้จักบรรพบุรุษที่เคยเลี้ยงดูมา ลาวโซ่งจะไม่ทำพิธีเสนผีเฮือนในเดือน 9 เดือน 10 เพราะเชื่อว่าเดือนเก้าเดือนสิบผีเฮือนต้องไปเฝ้าแถน การเสนผีจะไม่ปรากฏผลใด ๆ จึงนิยม เสนเฮือนเดือน 4 6 และ 12 เพราะเป็นเดือนที่ว่าง ข้าวปลา อาหารสมบูรณ์